Nastroje gospodarcze: wciąż żyjemy nadzieją

Przeczytaj także: Państwa UE: wskaźnik zaufania w 2008 r.

Przedsiębiorcy również żyją nadziejami

Duże różnice w ocenach przyszłości i bieżących warunków widać nie tylko w przypadku konsumentów, czy analityków i inwestorów, ale również przedsiębiorców. Największą od 2004 r. przewagę ocen dotyczących oczekiwań nad tymi związanymi z obecną sytuacją przyniósł wrześniowy indeks Ifo, obrazujący nastawienie niemieckich przedsiębiorców. Indeks oczekiwań systematycznie rośnie od końca 2008 r., podczas gdy wskaźnik związany z aktualną sytuacją podnosi się dopiero od połowy tego roku (z 82,4 pkt dotarł do 87 pkt, podczas gdy oceny na przyszłość poprawiły się od końca ubiegłego roku z 77 pkt do 95,7 pkt). Podobnie jest w Stanach Zjednoczonych, gdzie ankieta AIM, opisująca nastawienie przedsiębiorców, wykazuje najwyższą dysproporcję od 2004 r.

Przykłady można byłoby mnożyć. Wynika z nich dobitnie, że:

• ani konsumenci, ani przedsiębiorcy, ani analitycy i inwestorzy, nie widzą wciąż jeszcze ewidentnych oznak przezwyciężenia kryzysu - żyją natomiast nadziejami na lepszą przyszłość
• oczekiwania mają to do siebie, że nie muszą znaleźć potwierdzenia w rzeczywistości - gdyby tak się stało, stanowiłoby to zagrożenie dla koniunktury giełdowej
• duże rozbieżności między oczekiwaniami i ocenami bieżącej sytuacji są charakterystyczne dla początkowej fazy ożywienia gospodarczego i w tym kontekście obecna sytuacja jest typowa – problem jednak w tym, że obecny kryzys jest nietypowy, więc historyczne porównania są ryzykowne
• w najbliższym czasie bardziej od indeksów oczekiwań warto przyglądać się wskaźnikom związanym z ocenami bieżącej sytuacji, które powinny jeszcze wyraźniej niż dotychczas potwierdzać poprawę warunków gospodarczych – jeśli tak nie będzie, otrzymamy potwierdzenie słabości ożywienia gospodarczego i tego, że ma głównie statystyczny wymiar, związany z niską bazą porównawczą
• coraz ciekawsze będą wzajemne relacje między ocenami sytuacji przez przedsiębiorców, konsumentów oraz uczestników rynków finansowych – wrześniowy regres wskaźnika Conference Board był wymowny, potwierdzając utrzymywanie się trudnej sytuacji gospodarstw domowych w Ameryce
• brak poprawy w zakresie bieżącej sytuacji może skutkować osłabieniem nadziei na lepszą przyszłość – ostrzeżeniem może być październikowy ZEW