Tydzień 43/2008 (20-26.10.2008)

Przeczytaj także: Tydzień 42/2008 (13-19.10.2008)

• W Pekinie miał miejsce szczyt Azja-Europa (ASEM - Asia-Europe Meeting), w którym uczestniczyło ponad 40 przywódców. Obrady zdominował kryzys gospodarczy i sprawy klimatyczne.
• Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) wraz z kilkoma bankami centralnymi (chodzi tu o banki z krajów nordyckich i Japonii) zamierza przeznaczyć na ratowanie islandzkiej gospodarki blisko 4,5 mld euro.
• Węgierski bank centralny podniósł wczoraj stopy procentowe aż o 3 punkty procentowe do poziomu 11,5%.
• Światowy kryzys gospodarczy i walka z jego skutkami były tematem rozmów amerykańskiego prezydenta, prezydenta Francji i szefa Komisji Europejskiej. Mówiono o nowym ładzie finansowym w świecie, który będzie zaprezentowany tuż po listopadowych wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych, w gronie szefów państw skupionych w grupie G8. Mają oni wówczas podsumować postępy w walce z kryzysem i zdecydować, jak zreformować światowy system finansowy, tak żeby podobne sytuacje nie miały już miejsca w przyszłości.
• Komisja Europejska ogłosiła skład grupy wysokiego szczebla, która ma doradzać KE w sprawie kryzysu finansowego. Na czele grupy stoi były dyrektor Międzynarodowego Funduszu Walutowego Jacques de Larosiere, a w tej grupie są także: Leszek Balcerowicz, Otmar Issing, Rainer Masera, Callum Mc Carthy, Lars Nyberg, Jose Perez Fernandez, Ono Ruding. Komisja poinformowała, że przedstawi kocepcję kontroli kredytowych agencji ratingowych, wyjdzie z inicjatywą dotycząca płac menedżerów oraz przedstawi swój pogląd w sprawie reformy światowego systemu finansowego.
• W trzecim kwartale gospodarka brytyjska, zamiast rosnąć, kurczyła się. Ponieważ w drugim kwartale wzrostu PKB również nie było, Wielka Brytania po raz pierwszy od lat 30. znalazła się w recesji.
• Niemcy i Francja chcą wciągnąć Szwajcarię na listę rajów podatkowych OECD. Na tej liście są już m.in.: Andora, Liechtenstein, Kajmany i Monako. Niemiecki minister finansów tłumaczył, że Szwajcarzy zbyt mocno chronią tajemnicę bankową, nie chcą współpracować z urzędami skarbowymi innych krajów i w ten sposób pomagają oszustom podatkowym.
• W ciągu ostatnich trzech miesięcy rezerwy walutowe Rosji zmalały o ok. 80 mld USD, a spadek cen ropy utrudnia odbudowę tych rezerw.
• Program pomocy rządu Szwecji dla krajowego systemu bankowego w postaci publicznych gwarancji kredytowych wynosi 205 mld USD. Oprócz tego Szwecja utworzy fundusz stabilizacyjny w wysokości 2,05 mld USD na przeciwdziałanie w wypadku problemów płatniczych banków. Gwarancje wygasną 30 kwietnia 2009 roku.
• Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) negocjuje z Ukrainą pożyczkę w wysokości 15 mld USD. Uzgodniono także te zmiany legislacyjne, które muszą zostać przeprowadzone na Ukrainie, aby tę pożyczkę mogła Ukraina otrzymać. Wcześniej taką pożyczkę od MFW otrzymały Węgry i Islandia. Agencja ratingowa Moody's Investors obniżyła perspektywę ratingu długu Ukrainy w walucie obcej i krajowej do "stabilnej" z "pozytywnej". Agencje ratingowe Standard & Poor's oraz Fitch Ratings obniżyły prognozę dla banków ukraińskich do "negatywnej".
• W opinii analityków Merrill Lynch europejskie banki mogą potrzebować 73 mld euro, aby wesprzeć swój kapitał. Ponieważ w obecnych warunkach takie podwyższenie kapitału może być bardzo trudne w wielu przypadkach konieczne będzie wsparcie rządów. W szeregu przypadkach europejskie rządy już wspierają kapitałowo swoje banki, czego przykładem są UBS i Royal Bank of Scotland Group. W opinii M-L pomocy będą potrzebować tak UniCredit (7,4 mld euro), a Deutsche Bank (8,9 mld euro), BNP Paribas SA (7,3 mld euro), czy Barclays Plc (5,1 mld euro), a także Allied Irish Banks i Commerzbank.
• Bank krajowy Bawarii BayernLB jest pierwszą instytucją finansową w Niemczech, która ubiega się o pomoc z rządowego pakietu ratunkowego. Bank potrzebuje 6,4 mld euro
• Wcześniej po pomoc sięgnęły amerykański AIG, belgijski Fortisie i włoski UniCredit. Teraz przyszła kolej na holenderskie ING, który pożyczył od holenderskiego rządu 10 mld euro na zwiększenie swej płynności finansowej. Grupa ING ma 85 mln klientów i 130 tys. pracowników na całym świecie. Pół roku temu znajdowała się pośród 20 największych instytucji finansowych świata, ale od tego czasu jej akcje spadły aż o 75%. W Polsce Grupa jest właścicielem ING Banku Śląskiego, towarzystwa ubezpieczeniowego ING, domu maklerskiego, funduszu emerytalnego i towarzystwa funduszy inwestycyjnych.
• Niemiecki rząd doprecyzował warunki, na jakich udzielana będzie pomoc zagrożonym skutkami kryzysu finansowego bankom. Taki bank będzie musiał ograniczyć wynagrodzenia dla menadżerów do maksymalnie 500 tys. euro rocznie, wstrzymać wypłatę premii i dywidend do czasu, aż sytuacja instytucji finansowej będzie stabilna.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

FRANCUSKIE PRZYWÓDZTWO W UNII

Szczyt kryzysu na Starym Kontynencie przypadł na prezydencję francuską. W moim przekonaniu jest to korzystny zbieg okoliczności, bo w chwili tak trudnej jak obecna, Europa potrzebuje silnego, sprawnego i skutecznego lidera. Francja może bardzo dobrze spełnić te wymagania. Jest jednym z najsilniejszych gospodarczo krajów świata, jednym z głównych krajów unijnych, posiada mocną pozycję polityczną, a kieruje nią bardzo aktywny i ambitny polityk. Ostatnio wyszedł on z kilkoma znaczącymi inicjatywami. Był bardzo aktywny, gdy przedstawiciele Unii (obecnie pod jego prezydencją) spotykali się z prezydentem USA oraz gdy ostatnio uczestniczyli w Pekinie w szczycie Azja-Europa (ASEM - Asia-Europe Meeting), w którym uczestniczyło ponad 40 przywódców. W pierwszej dekadzie listopada z jego inicjatywy odbędzie się nadzwyczajny szczyt przywódców unijnych. Także z jego inicjatywy mają być prowadzone rozmowy, których celem byłaby rewizja światowego systemu finansowego, ukształtowanego u schyłku II wojny światowej na konferencji w Bretton Woods. Wezwał on też do odnowy kapitalizmu, równocześnie nawołując do wyciągnięcia konsekwencji wobec tych, którzy doprowadzili do sytuacji, w której znaleźliśmy się dzisiaj. Twierdzi, że nie powinni oni mieć więcej okazji uczynienia tego ponownie dodając, że "taki rodzaj kapitalizmu jest zdradą kapitalizmu, w który wierzymy". Zaapelował też o stworzenie "kapitalizmu jutra" i "nowego świata XXI wieku". Aktualne jest teraz pytanie, jak te inicjatywy i wezwania przełożą się na skuteczne działania.

Ostatnio N. Sarkozy skoncentrował swoją aktywność na spotkaniu szefów państw i rządów krajów UE w sprawie kryzysu finansowego. Ma ono przygotować międzynarodowe negocjacje prowadzące do przebudowy światowych finansów. Postawił przy tym następujący cel: „Europa musi odnowić zasady światowego kapitalizmu, ale nie chodzi o to, by podważać zasady gospodarki rynkowej, lecz musi ona zaproponować nowe pomysły". Ten szczyt ma poprzedzić serię szczytów siedmiu najbogatszych państw świata i Rosji (G8) z rosnącymi potęgami, takimi jak Chiny albo Indie. Pierwszy taki szczyt ma odbyć się 4 listopada zaraz po listopadowych wyborach w USA.

Ostatnią inicjatywą francuskiego prezydenta jest propozycja, aby kraje strefy euro stworzyły coś w rodzaju rządu ds.gospodarczych. Powiedział on w Parlamencie Europejskim w Strasburgu , że „nie jest możliwe, aby strefa euro funkcjonowała nadal bez wyraźnie zdefiniowanego gospodarczego rządu, że nie wystarczą spotkania ministrów finansów strefy euro”. Nie jest to nowa koncepcja rządu Francji, jednak zaprezentowana została ostatnio, jako jeszcze jeden sposób na pokonanie kryzysu i uniknięcie go w przyszłości. Ciekawe, jak teraz do tej koncepcji ustosunkują się Niemcy, które dotąd ją odrzucały, bo Berlin widział w nim sposób na wzmocnienie pozycji Francji w trwającym od kilku już lat francusko-niemieckim sporze o rolę Europejskiego Banku Centralnego. Jak wiadomo Niemcy chcą, aby EBC był całkowicie niezależny, a Francuzi chcieliby móc na niego wpływać i zmuszać, aby dbał nie tylko o stabilność europejskiej waluty, lecz także o wzrost gospodarczy w UE.