Warunki i jakość życia Polaków

Przeczytaj także: Najważniejsze wartości Polaków

Szczególnie istotny dla branży teleinformatycznej jest rozdział zatytułowany "Ku Społeczeństwu Informacyjnemu", będący rzetelnym obrazem poziomu społecznej absorpcji technologii informatycznych w Polsce. Poniżej zamieszczamy skrót tego rozdziału, zawierający najważniejsze, w naszej opinii, dane. Pełny tekst Raportu można uzyskać na stronie

KU SPOŁECZEŃSTWU INFORMACYJNEMU

Streszczenie

Podstawowym zagrożeniem związanym z powstawaniem społeczeństwa informacyjnego jest problemem społecznego wykluczenia, które należy rozumieć dwojako:

• jako faktyczne wykluczenie polskiego społeczeństwa ze wspólnoty społeczeństw najbardziej rozwiniętych, tworzących globalne społeczeństwo informacyjne,
• jako podział polskiego społeczeństwa na dwie części - jedną uczestniczącą w globalnym społeczeństwie informacyjnym, a drugą wykluczoną z niego.

Temat ten jest istotny również dlatego, że społeczeństwo informacyjne jest celem wyznaczonym polityką państwa. Większość przedsięwzięć i programów tych instytucji skupia się na tworzeniu wizji i definicji społeczeństwa informacyjnego. Te zaś koncentrują się przede wszystkim na sprawach związanych z tworzeniem prawa, infrastruktury i wąsko rozumianej informatyzacji - komputeryzacji urzędów i podłączaniu ich do sieci, oraz zwiększaniu dostępności informacji publicznych drogą elektroniczną i możliwości kontaktowania się tą drogą obywatela z państwem.
W Polsce w działaniach tych nieco z boku pozostawiony został problem społeczny możliwości obywateli związanych z wykorzystaniem komputerów i Internetu.

Komputer w domu

Zaledwie jedna trzecia gospodarstw domowych jest wyposażona w komputer, przy czym w większości (93%) jest to tylko jeden komputer. Posiadaniu komputera bardzo mocno sprzyja obecność dzieci w gospodarstwie domowym.
W dużych miastach (ponad 500 tys. mieszkańców) komputer posiada co drugie (51%) gospodarstwo domowe, na wsi tylko co piąte (21%).

Przyrost nowych użytkowników komputerów jest obecnie bardzo nieduży. Zakup komputera w najbliższym czasie jest planowany zaledwie w 8% gospodarstw domowych, przy czym w 27% z nich będzie to komputer co najmniej drugi. Co więcej, wśród gospodarstw domowych posiadających już komputer zakup nowego modelu w najbliższym czasie planuje tylko 6,6%, a więc wymiana starych komputerów na nowe przebiega na tyle powoli, że sprzęt używany w wielu gospodarstwach jest lub rychło stanie się przestarzały.

Przyczyną nieposiadania komputera są w ponad połowie przypadków względy finansowe.

Dostęp do Internetu

Struktura społeczna dostępu do Internetu w gospodarstwach domowych jest bardzo podobna do struktury posiadania komputera w domu.

Dostęp do Internetu posiada 17% gospodarstw domowych, czyli połowa tych, które posiadają komputer. Trzy czwarte gospodarstw domowych łączy się z Internetem przez modem, co czwarte ma łącze stałe. Dostępność Internetu w gospodarstwach domowych, bardzo niska przed rokiem 2000 (13%), przez ostatnie 3 lata rosła bardzo szybko.

Najpowszechniejszą przyczyną braku dostępu do Internetu są zbyt duże koszty, wskazywane przez 71,6% gospodarstw domowych posiadających komputer. Co gorsza, do tylko 1,7% spośród nich deklaruje, że na pewno uzyska ten dostęp do końca bieżącego roku, natomiast na pewno go nie uzyska aż 43,5%, głównie z powodów finansowych.

Korzystanie z komputera

Korzystanie z komputera, co najmniej okazjonalne, deklaruje 35,5% osób dorosłych,. Najczęstszy kontakt z komputerem mają osoby z wykształceniem wyższym i policealnym (prawie 70%), mieszkający w miastach powyżej 500 tysięcy mieszkańców, w wieku 16-24 lat. Nieco ponad dwie trzecie używa komputera we własnym domu, 43% w pracy, 24% w szkole lub na uczelni, 22% u znajomych lub rodziny, 13% w kawiarenkach Internetowych. Korzystanie z komputera zajmuje średnio 14 godzin i 45 minut w tygodniu. Komputera używa dokładnie taki sam procent mężczyzn i kobiet.

Większość użytkowników komputerów ocenia swoje umiejętności posługiwania się komputerem jako niski. Wysokie umiejętności osób deklaruje ok. 27,5%. W sumie - wysokie umiejętności korzystania z komputera posiada tylko co dziesiąty dorosły Polak.

Korzystanie z Internetu

Z Internetu korzysta lub korzystało 24,7% Polaków. Ponad połowa łączy się z Internetem w domu, co trzeci użytkownik robi to w pracy, 27,5% - w szkole lub na uczelni, 22% u znajomych lub rodziny, z kawiarenek Internetowych korzysta prawie 19% internautów. Największy wzrost nastąpił w roku 2000, kiedy zaczęło korzystać prawie 25% obecnych użytkowników, obecnie dynamika wzrostu maleje.

Ilość funkcji, w jakich Internet jest wykorzystywany, zależy przede wszystkim od wieku użytkownika i od czasu trwania kontaktu z tą technologią. Najistotniejsze znaczenie ma możliwość korzystania w domu. Najczęściej wykorzystywaną funkcją Internetu jest przeglądanie stron WWW (71,5% osób). Z poczty elektronicznej korzysta 66% osób. Materiałów do pracy lub nauki poszukuje 58% osób, 12% korzysta przez Internet z banku, 8,6% dokonuje w sieci zakupów, a 7,4% uczestniczy w aukcjach.

Dużą grupę (24,8%) stanowią amatorzy muzyki, filmów i programów ściąganych z Internetu. Gry sieciowe to rozrywka 13,7% osób wchodzących do sieci. Własne strony WWW buduje 9,6% użytkowników Internetu. Z komunikatorów korzysta 36% osób, 21,5% uczestniczy w czatach, a 16% uczestniczy w forach dyskusyjnych.

Komputer dla dziecka

Komputerów używa prawie 60% dzieci do 16 roku życia, a Internetu 26%. Z technologii tych nieco częściej korzystają chłopcy niż dziewczęta. Dla porównania - telefony komórkowe posiada niecałe 7% dzieci w tym wieku.

Zdecydowana większość, aż 81% dzieci, które według deklaracji rodziców korzystają z komputera, posiada stację roboczą w domu. Dzieci te spędzają przy komputerze średnio prawie 11 godzin tygodniowo, podczas gdy dzieci korzystające z komputera poza domem używają go trzykrotnie krócej.

Internet wykorzystuje 75% dzieci korzystających z komputera, które spędzają w sieci średnio 2 godziny i 25 minut tygodniowo. Jednak w domu wchodzi do sieci zaledwie 46% z nich.

Społeczeństwo informacyjne w Polsce

Obecna sytuacja wywołuje poważne obawy o to, w jaki sposób tworzyć się będzie polskie społeczeństwo informacyjne. W porównaniu z najwyżej rozwiniętymi krajami dostępność komputerów i Internetu w Polsce są niewielkie. Realnym zagrożeniem jest wykluczenie znacznej części społeczeństwa z szans, jakie niosą ze sobą nowe technologie. Może to oznaczać niemożliwość pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i coraz większe trudności w radzeniu sobie z życiem codziennym.

Kompetencje w posługiwaniu się technologią są drugim, po kwestii dostępu, rodzajem barier sprzyjających wykluczeniu.

Na szczególną uwagę zasługują zagrożenia wykluczeniem związane z miejscem zamieszkania. Na wsi i w małych miejscowościach dostępność komputerów i Internetu jest bardzo mała, gorsze są tam możliwości łączenia się z siecią i dużo mniejszy czas poświęcany na korzystanie. Użytkownicy mają mniejsze doświadczenie i mniejsze umiejętności korzystania.