Opieka zdrowotna w Polsce - funkcjonowanie do 2008 r.

Przeczytaj także: Prywatne ubezpieczenie zdrowotne: jaki ma sens?

Pierwsza próba wprowadzenia przejrzystych zasad podziału publicznych środków na zdrowie między poszczególne regiony została podjęta dopiero latem 2005 roku. W sierpniu wydano stosowne rozporządzenie ministra zdrowia, określające zasady podziału środków między centralę i oddziały NFZ, decydujące o kształcie planu finansowego NFZ na rok 2006 i lata następne. Podstawą podziału środków ustanowiono liczbę ubezpieczonych, zarejestrowanych w danym oddziale wojewódzkim, z uwzględnieniem struktury płci i wieku, migracji ubezpieczonych do świadczeniodawców innego oddziału wojewódzkiego oraz świadczeń wysoko specjalistycznych udzielonych w latach poprzednich.

Ponadto, stosowane w polskim systemie opieki zdrowotnej zawieranie krótkich (rocznych) kontraktów jest rozwiązaniem mało atrakcyjnym dla wszystkich zaangażowanych bezpośrednio i pośrednio (jak pacjenci) uczestników. Chodzi tu zarówno o wysokie koszty samych procedur administracyjnych, jak i o brak poczucia stabilizacji co do miejsca leczenia i zakresu dostępnych usług. Posłużenie się limitami świadczeń jako jedynym instrumentem ich racjonowania skutkowało w praktyce długimi listami oczekujących, co w odczuciu społecznym musiało się spotkać z dezaprobatą.

Próbie wprowadzenia mechanizmu konkurencji przez kontrakty nie towarzyszyła aplikacja elementów mechanizmu cenowego, umożliwiającego gospodarstwom domowym dokonywanie wyborów o charakterze rynkowym. Z tego właśnie powodu nieodzowne jest stworzenie legalnych form w postaci bezpośrednich opłat czy też zróżnicowania składek w powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, które umożliwiłyby pacjentom dodatkowy zakup usług zdrowotnych. Realizacja potrzeb zdrowotnych nie jest dobrem luksusowym, istnieje w związku z tym potrzeba sprecyzowania zakresu świadczeń, do których dostęp w określonym terminie i o określonej jakości nie będzie warunkowany silą nabywczą potrzebującego. Włączenie określonego, maksymalnego czasu oczekiwania na usługę finansowaną w ramach sektora publicznego do parametrów opisujących dostępność opieki zdrowotnej w ramach państw Unii Europejskiej jest postulowane przez Eurostat, a więc w przyszłości obejmie również Polskę.

Obrana w 1997 roku w Polsce koncepcja rynku wewnętrznego ulegała znacznej dekompozycji przez administracyjnie regulowany model Narodowego Funduszu Zdrowia, wprowadzony w 2003 roku. Kolejna zmiana legislacyjna, wprowadzona w roku 2004, utrzymała co prawda instytucję centralną w postaci Funduszu Zdrowia, ale przewiduje się stopniowe zwiększanie kompetencji jego regionalnych oddziałów.

Przesłanki orientacji efektywnościowej, notowanej zarówno w krajach rozwiniętych Europy Zachodniej, jak i w krajach rozwijających się Europy Środkowo-Wschodniej, tkwią w głównej mierze w rosnących wydatkach na opiekę zdrowotną, którym towarzyszy wzrost potrzeb zdrowotnych współczesnych społeczeństw. Postęp techniki i technologii medycznych jest głównym czynnikiem kosztotwórczym w usługach medycznych. Globalizacja informacji o nowych zdobyczach medycyny wpływa na wzrost świadomości pacjentów i kształtowanie ich postaw roszczeniowych wobec systemów opieki zdrowotnej. Wskaźniki demograficzne (współczynnik stopy starości, wskaźnik starości demograficznej, wskaźnik obciążeń demograficznych) kształtują się niekorzystnie, co oznacza postępujące starzenie się społeczeństw i w konsekwencji wzrost zapotrzebowania na długoterminową, często intensywną opiekę zdrowotną.



Fragment pochodzi z książki Igi Rudawskiej „Opieka zdrowotna. Aspekty rynkowe i marketingowe” (Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008). Wszelkie skróty i rozszerzenia za zgodą Wydawcy.