Tydzień 21/2007 (21-27.05.2007)

Przeczytaj także: Tydzień 20/2007 (14-20.05.2007)

• Wzrasta temperatura dyskusji wokół projektu konstytucji europejskiej. Według ekspertów problemami, wokół których będzie toczył się teraz spór to: integracja polityki zagranicznej z powołaniem unijnego ministra spraw zagranicznych włącznie, powiększenie liczby obszarów decyzyjnych, w których decyzje będą podejmowane większością głosów oraz nadanie UE osobowości prawnej. Włochy zagroziły, że nie jeśli nie będzie zgody w tych podstawowych sprawach Unia podzieli się na dwa bloki. Prawdę mówiąc ten podział już jest i pierwszą grupę tworzą kraje grupy euro.
• Zdaniem ekspertów EBC jeszcze dwukrotnie w tym roku podniesie stopy procentowe, do poziomu 4,25%.
• Nowe strategiczne porozumienie pomiędzy Unią i Rosją w coraz większym impasie. Przyczyny zamiast maleć wzrastają. Polska postawiła nowe warunki dotyczące wycofania swojego weta. Oprócz dotychczasowego warunku (zniesienie rosyjskiego embarga na mięso) Polska wzywa Unię do deklaracji dotyczącej gwarancji dostaw surowców energetycznych. Napięte są stosunki Rosji z Litwą (dostawy ropy do kombinatu Możejki) i z Estonią (problemy mniejszości rosyjskiej i sprawa pomników). Obserwatorzy mają wątpliwości, czy po obu stronach istnieje polityczna wola wyjścia z impasu. Oczywistym jest jednak to, że harmonijne stosunki pomiędzy Unią i Rosją są w interesie obu stron.
• W I kw. 2007 roku Hiszpania uzyskała wzrost gospodarczy na poziomie 4,1%. Eksperci upatrują przyczyn tak dobrego wyniku we wzroście popytu wewnętrznego. Jednak według prognoz w przyszłym roku wskaźnik ten obniży się poniżej 3%.
• Aktywność Rosji w obszarze fuzji i przejęć wzrosła o 41% r/r do 71 mld USD. Obszary największej aktywności w tym zakresie to przemysł metalurgiczny i wydobywczy, wyprzedzając sektor naftowy i gazowy. Rosnącą aktywność obserwuje się na rosyjskich rynkach finansowych, w mediach i w handlu detalicznym. W największa transakcja w 2006 roku to trójstronna fuzja grupy RusAL, SuAL i szwajcarskiego Glencor, a w 2005 roku było nią przejęcie firmy naftowej Sibnieft przez Gazprom.
• Estonia zamierza wprowadzić euro od początku 2011 roku.
• Potwierdzono, że w pobliżu Irlandii znajdują się złoża ropy naftowej oceniane na ok. 10 mld baryłek (według obecnych cen ich wartość wynosi ok. 450 mld euro. Są też złoża będące w dyspozycji Exxon Mobil (są one oceniane na 25 bln stóp sześciennych gazu i 4,1 mld baryłek ropy). Rozpoczęcie wydobycia jest planowane na lata 2013 - 2015.
• W ubiegłym roku przejęcia w Rosji autorstwa firm zagranicznych wzrosły prawie dwukrotnie i wyniosły ok. 13,7 mld USD. Największą transakcją w tym zakresie było wspólne przejęcie aktywów firmy naftowej Udmurtnieft przez chiński Sinopec i rosyjski Rosnieft. Na ogół w branży energetycznej firmy zagraniczne łączą siły z firmami rosyjskimi. W dziedzinie usług finansowych dużą aktywność wykazują UniCredit, Société Générale, Raiffeisen International i bank OTP i właśnie one dokonały na rosyjskim rynku przejęć.
• Podczas pobytu Putina w Austrii podpisano 35 umów o wartości 3 mld euro. Umowa przewiduje też dostarczanie przez Gazprom gazu do 2027 roku. Austriacki koncern energetyczny OMV wybuduje wspólnie z Gazpromem stację przesyłową w Baumgarten w Dolnej Austrii. Podpisano umowy o innych rosyjskich inwestycjach w Austrii. Obecna ich skala to połowa wartości rocznych inwestycji zagranicznych Austrii.
• Litewska gospodarka w opinii agencji ratingowej Standard and Poor's straciła wysoką ocenę. Obniżyła ona perspektywę ratingu Litwy ze "stabilnej" do "negatywnej". Przyczyną jest duży wzrost indywidualnych dochodów oraz silna ekspansja kredytowa, które stymulują wzrost krajowego popytu na Litwie. Pogarszają się jednak wskaźniki makroekonomiczne litewskiej gospodarki.
• Unijna liberalizacja rynku energetycznego sprzyja Gazpromowi. Dotąd Turcja tylko kupowała od rosyjskiego koncernu gaz. Teraz rosyjski koncern uzyskał bezpośredni dostęp do odbiorców gazu. To kolejny rynek (po Austrii, Włoszech i Francji) na który Gazprom uzyskał wejście.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

O PRZYSZŁOŚCI UNII EUROPEJSIEJ, czyli O EUROKONSTYTUCJI I RYNKU SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH

1. Zbliża się czerwcowy szczyt unijnych przywódców (Bruksela 21-22 czerwca). Jego głównym celem ma być zbliżenie stanowisk w sprawie eurokonstytucji. W Brukseli panuje przekonanie, że głównymi przeszkodami na drodze do zawarcia porozumienia będą stanowiska Polski i Wielkiej Brytanii. Zdaniem obserwatorów Polska na pewno będzie protestowała przeciw koncepcji proponowanego systemu głosowania. Szeroko komentowane są też opory ze strony Wielkiej Brytanii, które będą dotyczyć przede wszystkim możliwości przyznania pracownikom większych praw do strajków oraz wprowadzenia zmian w unijnej polityce zagranicznej. Problemem Wielkiej Brytanii jest to, by przyjęcie nowego traktatu nie wymagało ogólnokrajowego referendum. A. Merkel, która przewodniczy pracom Unii do połowy tego roku ma przed sobą bardzo trudny etap doprowadzenia do zawarcia porozumienia w sprawie tego uproszczonego traktatu. Pokonanie oporu Polski i Wielkiej Brytanii na pewno wymagać będzie ustępstw, ale trudno dziś przewidzieć, jak na takie ustępstwa zareagują inne kraje unijne.

2. Kolejne zmiany na rynku surowców energetycznych. Jak wiadomo, trzy kraje: Rosja, Kazachstan i Turkmenia porozumiały się w sprawie budowy gazociągu dookoła Morza Kaspijskiego. Teraz do tego porozumienia chce przystąpić Ukraina. Coraz większe szanse realizacji ma ta konkurencyjna koncepcja wobec amerykańskiego projektu budowy gazociągu (przez Morze Kaspijskie z Turkmenii na Kaukaz, a stamtąd miałby on być dostarczany istniejącymi już gazociągami do Europy, co umożliwiłoby zmniejszenie zależności Europy od Rosji i Gazpromu). Przyjęcie propozycji Ukrainy wydaje się realne, bo mogłaby ona uczestniczyć w realizacji od dawna planowanego rurociągu z Bogordczan na granicy Ukrainy z Rosją do granicy ze Słowacją i Węgrami. W ten sposób powstałaby alternatywna trasa dostaw gazu z Turkmenii do Europy Zachodniej. Nie jest też wykluczony powrót do koncepcji sprzed kilku już lat, kiedy planowane było konsorcjum gazowe Ukrainy, Rosji i Niemiec, które miało modernizować i rozwijać rurociągi gazowe na Ukrainie.

3. W 2008 roku w Moskwie odbędzie się kolejne forum gazowe. W trakcie niedawno zakończonego forum w katarskiej stolicy Doha uczestnicy stworzyli pod kierunkiem Rosji specjalną grupę studyjną, mającą przeanalizować sens powołania gazowego odpowiednika kartelu naftowego OPEC. Forum Krajów Eksporterów Gazu skupia przedstawicieli 15 krajów posiadających bogate złoża gazu. Wśród nich są Rosja, Iran, Katar, Wenezuela i Algieria. Jego członkowie kontrolują 73% światowych rezerw i 42% wydobycia gazu. Ta planowana organizacja-kartel miałaby za zadanie bronić interesów producentów, ale też dbać o to, by nie konkurowali między sobą. Czołowe gospodarcze potęgi światowe (Unia, USA, Chiny) uznały tę inicjatywę za poważne zagrożenie. Ale nie tylko kartel jest zagrożeniem. Rozwijają się bowiem kontakty dwustronne. Gazprom współpracuje już z Iranem, Algierią i Katarem. Realizują wspólne przedsięwzięcia inwestycyjne związane z poszukiwaniem, wydobywaniem i przerobem surowców energetycznych. Jedynym krajem mającym znaczące złoża gazu, który nie jest zainteresowany przynależnością do kartelu jest Norwegia.

4. Rosja i Bułgaria wkrótce zakończą przygotowywanie projektu nowego gazociągu po dnie Morza Czarnego z rosyjskiego portu Noworosyjsk do bułgarskiego Burgas, a następnie do Grecji i Włoch. W nowym gazociągu Rosjanie będą mieli większościowy pakiet akcji, ale Bułgaria będzie miała wyróżnioną pozycję w europejskim systemie dystrybucji gazu. Obecnie tranzytem przez Bułgarię płynie 15 mld m³ gazu rocznie dając opłaty tranzytowe w wysokości 100 mld USD. Realizacja nowego projektu zwiększy te przychody do 250 mln USD. To drugie przedsięwzięcie rosyjsko-bułgarskie, bo na początku roku Rosja, Bułgaria i Grecja podpisały porozumienie o budowie ropociągu z Burgas do greckiego Aleksandropolis, przy czym do Burgas ropa będzie dostarczana z Rosji tankowcami. Te dwa przedsięwzięcia mają na celu ominięcie cieśniny Bosfor w transporcie ropy.