Długi alimentacyjne w Polsce rosną - już ponad 16 mld PLN zaległości. Nie płacą głównie ojcowie

Przeczytaj także: Długi alimentacyjne to już 16 mld zł

Skala zadłużenia – alarmujące liczby

Według KRD, suma zaległych alimentów w Polsce sięga już 16,4 mld zł, co oznacza wzrost o 20% w ciągu ostatnich trzech lat. Z kolei BIG InfoMonitor podaje jeszcze wyższą kwotę – 16,8 mld zł – oraz informuje, że liczba osób uchylających się od obowiązku alimentacyjnego przekracza 291 tys. Przeciętny dłużnik alimentacyjny ma do oddania ponad 56–57,5 tys. zł, co przewyższa wysokość minimalnego rocznego wynagrodzenia brutto. Różnice w danych wynikają z odmiennej metodologii i zakresu rejestrów, ale oba źródła zgodnie podkreślają skalę problemu.

Kim są dłużnicy alimentacyjni?

Zdecydowaną większość dłużników stanowią mężczyźni – według KRD aż 96%, a według BIG InfoMonitor 94%. Najliczniejszą grupę wiekową tworzą mężczyźni w wieku 45–54 lata, których jest prawie 99 tys. Warto zwrócić uwagę na niepokojący wzrost zadłużenia wśród najmłodszych rodziców (18–25 lat) – w ciągu trzech lat ich zobowiązania wzrosły aż siedmiokrotnie, choć łączna kwota zadłużenia tej grupy pozostaje najniższa. Przeciętny profil dłużnika alimentacyjnego to mężczyzna w sile wieku, często zdolny do pracy, a mimo to nie wywiązujący się z podstawowego obowiązku wobec dziecka.

Struktura demograficzna dłużników alimentacyjnych nie pozostawia złudzeń – problem ten w zdecydowanej większości dotyczy mężczyzn. Do Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor zgłoszono aż 272 699 niepłacących ojców, co stanowi niemal 94 proc. wszystkich zobowiązanych.

Najliczniejszą grupę stanowią mężczyźni w wieku 45–54 lat – prawie 99 tys. dłużników.

Na kolejnych miejscach znajdują się ojcowie w przedziale 35–44 lata (77 956) oraz 55–64 lata (58 652).

Kobiety są natomiast w zdecydowanej mniejszości – do rejestru zgłoszono 18 424 matki, z czego najwięcej, bo 6 977, również mieści się w przedziale wiekowym 45–54 lata.

Z przedstawionych danych wyłania się wyrazisty profil dłużnika alimentacyjnego: to mężczyzna w sile wieku, zdolny do pracy, a więc także do łożenia na utrzymanie swoich dzieci.

Geografia zadłużenia – gdzie problem jest największy?

Dłużnicy alimentacyjni mieszkają głównie w średnich i dużych miastach – 65% z nich zamieszkuje miejscowości powyżej 20 tys. mieszkańców, a ich zadłużenie stanowi większość całkowitej kwoty zaległości.
Najwyższe zadłużenie występuje w województwach:

• mazowieckim - ponad 2,1 mld zł
• śląskim - 1,8–1,9 mld zł
• dolnośląskim - 1,5 mld zł

Najmniej zadłużonych rodziców jest w województwach opolskim i podlaskim, gdzie zaległości nie przekroczyły jeszcze pół miliarda złotych.

Dłużnicy alimentacyjni a inne zobowiązania

Aż 60% dłużników alimentacyjnych zarejestrowanych w KRD ma także inne niespłacone zobowiązania, głównie wobec banków, firm pożyczkowych i operatorów telekomunikacyjnych. Łączne zadłużenie tej grupy wobec dzieci sięga 10,7 mld zł. To osoby, które często żyją w chronicznym zadłużeniu i nie podejmują prób spłaty, co stanowi wyzwanie nie tylko dla rodzin, ale i dla całego systemu finansowego.

Wpis do rejestru dłużników – skuteczne narzędzie nacisku

Wpisanie dłużnika alimentacyjnego do rejestru KRD lub BIG InfoMonitor może znacząco utrudnić mu codzienne funkcjonowanie – ogranicza dostęp do kredytów, zakupów ratalnych czy usług telekomunikacyjnych. Z tego narzędzia mogą korzystać nie tylko instytucje publiczne, ale także osoby prywatne posiadające prawomocny wyrok sądowy. Dane dłużnika pozostają w rejestrze do momentu pełnej spłaty zobowiązania, co w praktyce może stanowić istotną barierę w życiu zawodowym i prywatnym.

Społeczny i moralny wymiar problemu

Niepłacenie alimentów to nie tylko naruszenie prawa, ale przede wszystkim złamanie podstawowego obowiązku wobec dziecka. Brak środków finansowych ogranicza dostęp dzieci do edukacji, opieki zdrowotnej i innych podstawowych dóbr, a także wywołuje długofalowe konsekwencje emocjonalne. Warto podkreślić, że odmowa sprzedaży usług osobom notorycznie unikającym płacenia alimentów może być przejawem społecznej odpowiedzialności biznesu.

Zmiany i perspektywy

Choć w ciągu ostatnich pięciu lat liczba niepłacących ojców zmalała o ponad 24 tys., to zadłużenie wciąż rośnie, zwłaszcza wśród najmłodszych rodziców. Wpis do rejestru dłużników okazuje się skutecznym narzędziem nacisku, jednak skala zjawiska wskazuje na potrzebę dalszych działań systemowych: skuteczniejszej egzekucji, profilaktyki i edukacji dotyczącej odpowiedzialności rodzicielskiej.

Podsumowanie

Długi alimentacyjne pozostają poważnym problemem społecznym i ekonomicznym w Polsce. Zarówno dane KRD, jak i BIG InfoMonitor pokazują, że choć liczba dłużników powoli spada, kwoty zadłużenia i konsekwencje dla dzieci są wciąż ogromne. Skuteczne rozwiązanie tego problemu wymaga współpracy instytucji publicznych, firm oraz całego społeczeństwa.