Budżet domowy polskiej rodziny

Przeczytaj także: Sytuacja gospodarstw domowych w 2005 r.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na stosunkowo wysoki odsetek osób, które wskazały na plany finansowe związane z założeniem, rozwojem prowadzonej firmy / gospodarstwa rolnego (inwestycje takie wymieniane były na czwartej pozycji z wynikami 9% wśród posiadających aktualnie plany inwestycyjne i 4% - w skali ogółu), co jest pozytywnym wskaźnikiem dla wydatków nie konsumpcyjnych, ale stricte inwestycyjnych.

Głowy badanych gospodarstw domowych deklarowały, że większe wydatki, które zdarzają się w gospodarstwie domowym przede wszystkim finansowane są z posiadanych oszczędności (42%), na drugim miejscu wskazano zakupy na raty (29%) i kredyt konsumpcyjny w banku (28%). Wielu (18%) korzysta z pożyczek w zakładzie pracy lub kasie zapomogowo-pożyczkowej. Na kolejnym miejscu znalazły się ex aequo (po 13%) takie rodzaje źródeł finansowania, jak pożyczka od rodziny lub kogoś ze znajomych, karta kredytowa i podejmowanie dodatkowych prac zarobkowych.

Wskazane przez ogół badanych źródła pozyskiwania środków na finansowanie większych inwestycji warto porównać ze źródłami wskazywanymi przez osoby, których gospodarstwa już teraz mają jakieś poważniejsze plany finansowe. W tej grupie znacznie częściej deklarowano korzystanie z posiadanych oszczędności (48%), dokonywanie zakupów na raty (36%), zaciąganie kredytu konsumpcyjnego w banku (34%) oraz pożyczki w zakładzie pracy lub kasie zapomogowo-pożyczkowej (24%). Warto też tu zauważyć, że wśród posiadających sprecyzowane plany dotyczące inwestycji finansowych nieco powszechniejsze niż wśród ogółu jest korzystanie z karty kredytowej (17%) i podejmowanie dodatkowych prac zarobkowych (15%) niż pożyczki od rodziny i znajomych (wśród ogółu badanych te trzy sprawy wskazywane były tak samo często).

Powyżej 42% gospodarstw domowych składających się z co najmniej dwóch dorosłych osób większe wydatki finansuje z posiadanych oszczędności (dodatkowo 4% - w swobodnych wypowiedziach dotyczących tego pytania zaznaczało, że większe wydatki starają się pokrywać z bieżących dochodów gospodarstwa domowego, a po jednej setnej odpowiadało, że sprzedają lub oddają w zastaw część majątku gospodarstwa lub mówiły wymijająco, że nie mają takich wydatków). Jaka – w takim razie – jest skala gospodarstw posiadających w ogóle jakieś oszczędności? Niespełna połowa pytanych (48%) zadeklarowała brak jakichkolwiek oszczędności. Posiadanie ich potwierdziło 49% (3% odmówiło udzielenia odpowiedzi w tej sprawie).

W jakiej formie lokowane są oszczędności? Najliczniejsza grupa badanych (24% ogółu) wskazała na nieruchomości – grunt, działka, dom mieszkanie. Wysoki odsetek wskazań na tę kategorię zapewne nie wynika z tego, że aż tak wiele gospodarstw domowych nadwyżkę finansową zainwestowało w nieruchomości (choć rosnącej skali tego zjawiska nie sposób zaprzeczyć), bardziej prawdopodobne wydaje się, iż część respondentów pytanych o oszczędności, w tym materialne, które mogłyby zostać w razie potrzeby sprzedane wskazywała na faktycznie użytkowane przez gospodarstwo domowe mieszkania / domy / działki (co jednak po sprzedaniu mogłoby skutkować zmianą sytuacji życiowej, zmianą miejsca i formy zamieszkania – np. u rodziny, lokal komunalny itp.), na podstawie uzyskanych wyników trudno jednak jednoznacznie rozstrzygać, jakiej części gospodarstw domowych, sytuacja taka by dotyczyła.

Polacy oszczędności stosunkowo rzadko trzymają w domu (6% badanych gospodarstw), pieniądze najczęściej lokują na koncie oszczędnościowo-rozliczeniowym (18%), wielu wskazuje taż na indywidualną polisę ubezpieczeniową na życie (12%) i lokatę terminową lub książeczkę oszczędnościową (10%). Co czternasty badany wskazywał na wartościowe przedmioty (takie jak np. dzieła sztuki, biżuteria, przy czym niektórzy wymieniając tego rodzaju formę oszczędności miała na myśli samochód – wykorzystywany do celów prywatnych, czy służbowych – prowadzonej własnej działalności gospodarczej).