Tydzień 47/2006 (20-26.11.2006)

Przeczytaj także: Tydzień 46/2006 (13-19.11.2006)

• Komisja Europejska zamierza przedstawić propozycje, które mają zapewnić bezpieczeństwo dostaw nośników energii w warunkach rosnącej konkurencji na świecie. Zapowiedziano, że propozycje zmierzają do bliższych powiązań ze wschodnimi sąsiadami przy tworzeniu kluczowych szlaków tranzytowych.
• Jest realna szansa, że tegoroczny deficyt budżetowy Niemiec spadnie w tym roku do 2,1-2,2% PKB. Od 2002 roku deficyt przekraczał co roku graniczną wartość 3% PKB.
• Rosyjska Duma przyjęła projekt budżetu na 2007 r. Dochody mają wynieść w przyszłym roku ok. 263 mld USD, a wydatki 206 mld USD.
• PKB Francji w III kwartale 2006 roku wzrósł o 1,2% kw/kw.
• W pierwszych trzech kwartałach obroty handlowe Rosji z zagranicą wzrosły o ponad 28% r/r. i w tym roku przekroczyły wartość 336 USD (eksport wyniósł 224 mld USD, a import 112 mld USD).
• Bułgaria i Rumunia będą w Unii od 1.01.2007. Zakończył się proces ratyfikacyjny
• Założona przez rosyjski Gazprom i niemieckie koncerny E.ON i BASF spółka szwajcarska Nord Stream złożyła wniosek do urzędów w Niemczech o zgodę na budowę gazociągu przez Bałtyk. Położone nad Bałtykiem państwa będą więc oceniać dokumentację i przedstawiać swoje stanowisko. Liczyć się będą opinie (poza Rosją i Niemcami, które wnioskują) Finlandii, Szwecji i Danii. Trasa gazociągu ma przechodzić przez teren wyłącznej strefy ekonomicznej tych państw. Przygotowania już trwają. Gazociąg ma się składać z dwóch nitek o zdolności przesyłowej 55 mld m³ gazu, idących z rosyjskiego Wyborga do niemieckiego Greifswaldu w pobliżu Szczecina. Holding Gazprom Germania kupił już tereny w pobliżu Greifswaldu i zamierza tam zbudować duży, podziemny magazyn gazu. Z niego popłynie gaz: w kierunku zachodnim do gazociągów prowadzących do Holandii i Wielkiej Brytanii oraz na południe wzdłuż polskiej granicy aż do Czech.
• Francuski GdF jest kolejnym koncernem zachodnim, który podpisuje przedłużenie kontraktu z rosyjskim Gazpromem na dostawy gazu do ponad 2030 roku. Gazprom zamierza też odkupić od GdF tę część majątku francuskiego koncernu, który musi być przez Francuzów sprzedany w przypadku realizacji fuzji z Suezem (taki warunek postawiła Komisja Europejska).
• Poradzieckim, obecnie niepodległym krajom trudno przychodzi poruszanie się w warunkach gospodarki rynkowej. Rosja wywiera presję na rozliczanie się (w tym za dostawy gazu i ropy) w cenach obowiązujących na światowych rynkach. To jednak może zrujnować te jeszcze bardzo słabe gospodarki. Przykładowo Polska obecnie płaci za ponad 280 USD/1000 m³ gazu, a Gruzja dotąd płaciła poniżej 100USD. Teraz Gazprom żąda podwyżki o ponad 100%, co Gruzja nie akceptuje. Turcja i Azerbejdżan przygotowują plan pomocy w zaopatrzeniu Gruzji w gaz ziemny. Będzie to jednak trudne, bo Gazprom zapowiedział już, że zmniejszy o dwie trzecie swój eksport do Azerbejdżanu (z 4,5 mld m³ w 2006 r. do 1,5 mld m³ w roku przyszłym).
• Po kłopotach z terminowym uruchomieniem produkcji modelu A380 i A 350 Airbus odzyskuje wiarę w swoje możliwości. W jego planach jest docelowo, w końcu grudnia 2008 r. miesięczna produkcja 36 maszyn typu A 320. W tym roku Airbus zdobył zamówienia na 619 samolotów. Boeing ma ich 822. Według najnowszej prognozy europejskiego koncernu w ciągu najbliższych dwudziestu lat przewoźnicy zakupią 22,7 tys. samolotów o łącznej wartości 2,6 bln USD.
• Najnowszy produkt Airbusa A380, największy na świecie samolot pasażerski otrzyma od władz USA i Unii Europejskiej certyfikat przydatności do użytkowania do połowy grudnia. Potwierdziły się informacje, że parametry uzyskane w czasie prób samolotu okazały się lepsze niż pierwotnie zakładano. Samolot ten będzie miał najcichszą kabinę pasażerską oraz będzie zużywał o 17% mniej paliwa niż Boeing 747-800.
• Węgry budują strategiczny magazyn gazu. Wybuduje go MOL, który w przetargu wygrał z niemieckim E.ON.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

UNIJA POGOŃ ZA UCIEKAJĄCA GOSPODARKĄ ŚWIATOWĄ

Na Starym Kontynencie wzrasta świadomość konieczności wprowadzenia istotnych zmian w system gospodarczy, by nie przegrać z innymi w światowej rywalizacji. Unijna gospodarka nie jest już dziś i nie będzie w przyszłości w stanie rywalizować taniością swojej siły roboczej i jedynym rozwiązaniem dla niej jest budowa kapitału wiedzy. To zdaniem wielu polityków jedyny sposób na budowę konkurencyjności unijnej gospodarki. Komisja Europejska zmienia więc zasady udzielania pomocy publicznej dla wspierania rozwoju nowoczesnych technologii. Szacuje się, że co roku państwa unijne wydają ponad 55 mld euro na pomoc publiczną dla firm, które inwestują w nowoczesne technologie, badania i innowacje (R&D - research & development).

Pilnując, by to dotowanie nie zniekształciło reguł zdrowej konkurencji we wspólnotowej gospodarce, Komisja Europejska zamierza jednak uprościć przepisy tak, by dotowanie badań i wdrożeń było łatwiejsze, ale i efektywniejsze. W myśl założeń udzielana pomoc publiczna na badania i rozwój bez względu na jej charakter (dotacja, ulga podatkowa itp.) będzie dozwolona tylko wtedy, gdy konkretnej inwestycji nie można sfinansować z prywatnych źródeł (np. bank nie jest zainteresowany udzieleniem kredytu, a fundusze wysokiego ryzyka rezygnują, bo wolą bardziej zyskowne przedsięwzięcia). Przyjęta też będzie nowa (szersza niż w dotychczasowych przepisach) definicja działań państwa, które mogą być dotowane. Będą tam między innymi także zakupy patentów i praw autorskich dla małych i średnich przedsiębiorstw czy tez zakup usług doradczych.

Polska w dofinansowywaniu przez władze państwowe nowoczesnych technologii jest na szarym końcu, bo według unijnych statystyk za 2004 rok łączna kwota pomocy publicznej dla sektora R&D wyniosła ok. 25 mln euro (Niemcy - 1,59 mld euro, Francja - 958 mln euro, Włochy - 951 mln euro, a Czechy - 54 mln euro !). Planowane zmiany będą doprecyzowane w przygotowywanym unijnym rozporządzeniu i mają obowiązywać od 1 stycznia 2007 roku.

Warto przy tym temacie poinformować też o paryskim spotkaniu rządów, które chcą współfinansować projekt budowy reaktora termojądrowego ITER, jednego z najdroższych w historii przedsięwzięć naukowych. Projekt rusza już za kilka miesięcy, budowa rozpocznie się w Cadarache, w południowej Francji. Koszty projektu to ok. 10 mld euro (częściowo finansuje go Unia). Energia ma być wytwarzana w wyniku kontrolowanej fuzji termojądrowej (podobnie jak w jądrach gwiazd). To perspektywiczny projekt. Jego sukces spowoduje, że w połowie XXI wieku może to być główne źródło energii. Szacuje się bowiem, że za 200 lat wyczerpane zostaną zgromadzone w ziemi wszystkie zasoby energetyczne.