Tydzień 24/2006 (12-18.06.2006)

Przeczytaj także: Tydzień 23/2006 (05-11.06.2006)

• Według rządowych prognoz tegoroczny deficyt budżetowy Włoch rośnie przekroczy 5% PKB. Włoski rząd zobowiązał się wobec KE, że nie przekroczy on 3,8% PKB.
• PKB Rosji wzrósł w I kw br o 5,5% (w IV kw 2005 roku tempo wzrostu wynosiło 7,9%).
• W forum gospodarczym w Sankt Petersburgu uczestniczyło 3 tys. osób i poinformowano, że wartość inwestycji zagranicznych w Rosji osiągnęła już 112 mld USD.
• Rosja zmienia swoją politykę gospodarczą wobec dawnych republik. W styczniu zmieniła ceny dostaw gazu dla Ukrainy z 50 do 95 USD za 1000 metrów sześciennych , co będzie kosztowało budżet tego kraju rocznie ok. 900 mln USD. Także od początku roku obowiązuje zakaz importu z Ukrainy do Rosji mięsa i nabiału, co spowoduje straty rzędu 600-700 mlm rocznie (ceny krajowe spadły o 30-40%). Bank Światowy prognozuje, że tegoroczny wzrost gospodarczy Ukrainy będzie dwukrotnie niższy, niż planowano. Ceny dostaw gazu na Mołdawię wzrosły z 80 do 110 USD za 1000 metrów sześciennych , a obecnie Gazprom chce je zwiększyć do 160 USD. W marcu Rosja wprowadziła zakaz importu mołdawskiego wina. W ciągu pierwszych czterech miesięcy 2006 roku mołdawski eksport (uzależniony od rosyjskiego rynku) zmniejszył się o 10%, a produkcja przemysłowa spadła o 6%. W tym roku cena rosyjskiego gazu dostarczanego dla Gruzji wzrosła z 64 do 110 USD za 1000 metrów sześciennych . Rosja wprowadziła ograniczenia importowe na produkty spożywcze. Spowoduje to obniżenie tempa wzrostu gospodarki gruzińskiej, lecz Tbilisi ma nadzieję, że złagodzi to rozwijająca się wymiana handlowa z Turcją, która staje się największym partnerem handlowym Gruzji (jeśli nie liczyć importu surowców energetycznych).
• Kazachstan będzie dostarczał ropę do rurociągu Baku-Tbilisi-Ceyhan. Dotychczas kraj ten sprzedaje ropę do Rosji i Chin (rozpoczął pracę rurociąg o docelowej przepustowości 20-30 mln ton, a popłynie nim ropa kazachska i rosyjska 50/50). Na razie KazMunaiGaz dostarczać będzie 7,5 mln ton ropy rocznie, a w przyszłości ma to zwiększyć się do 20 mln ton ropy rocznie. Ropociąg Baku (Azerbejdżan) - Tbilisi (Gruzja) - Ceyhan (Turcja) ma długości 1765 km i łączy źródła ropy ze złóż w basenie Morza Kaspijskiego do Europy Zachodniej z ominięciem terytorium Rosji i Iranu. Zostanie oddany do użytku w połowie lipca. Rocznie może nim transportować 50 mln ton ropy. Koszt rurociągu przekroczył planowane 3 mld USD.
• Na unijnym szczycie w Brukseli zdecydowano o przyjęciu Słowenii do strefy euro z 1 styczniem 2007 roku. Formalną decyzję w tym zakresie podejmą w lipcu ministrowie finansów UE.
• Po podpisaniu umowy z Gazpromem irański gaz będzie mógł być dostarczany do Europy Zachodniej rosyjskimi rurociągami. Teraz Gazprom zgłosił swoją gotowość do uczestnictwa w budowie gazociągu długości 2,6 tys. km z Iranu przez Pakistan do Indii. Temu projektowi przeciwne jest USA. Jednak Rosja zaproponowała "powołanie do życia joint venture z Iranem, które zajmowałoby się eksploatacją złóż gazu w obu krajach".
• Rosja spłaca ostatnią ratę swojego zadłużenia wobec Klubu Paryskiego. Odda pieniądze wraz z rekompensatą z tytułu utraty części odsetek. Tak szybka spłata zadłużenia była możliwa, bo Rosja osiąga dziś duże wpływy z eksportu surowców energetycznych.
• General Motors rozpoczął pod Sankt Petersburgiem budowę swojej pierwszej fabryki w Rosji. Wartość inwestycji 115 mln USD. Za dwa lata ta fabryka będzie produkować 25 tys. aut (4x4 Chevrolet Captiva i model auta kompaktowego).
• Do 2010 roku Audi zainwestuje na Węgrzech ponad 1,3 mld euro. Umożliwi to rozwój fabryki sportowych aut TT i wzrost jej produkcji do ponad 50 tys. rocznie.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

ORLEN W LITEWSKICH MOŻEJKACH, CZYLI "WEJŚCIE SMOKA" I CO DALEJ?

Kupno 85% akcji litewskiej rafinerii w Możejkach za 2,3 mld USD to największa zagraniczna inwestycja polska za granicą (za 31% akcji Możejek PKN zapłaci Litwie 852 mln USD, a za 54% akcji Jukos otrzyma 1,49 mld USD). Razem z podjętymi zobowiązaniami inwestycyjnymi w rafinerie PKN Orlen zainwestuje ok. 3,5 mld USD. By stała sie sukcesem musi mieć zagwarantowane dostawy ropy, a potrzeba jej rocznie ok. 10 mln ton. Długoterminowe umowy będą podpisane dopiero po sfinalizowaniu kontraktów związanych zakupem Możejek, które przewidywane jest w trzecim, a nawet w czwartym kwartale br. Wielką zagadką jest przyszła postawa rosyjskich koncernów wobec dostaw ropy do Możejek. Należy przypuszczać, że już od dłuższego czasu prowadzone są rozmowy z potencjalnymi dostawcami rosyjskiej ropy i dysponentami rosyjskich rurociągów. Nie mam też wątpliwości, że prowadzone są tez rozmowy na temat alternatywnych rozwiązań.

Ropa nie tylko dzisiaj jest związana z polityką. Nie można też zapominać, że każde przedsięwzięcie o tych rozmiarach i w tej branży jest obarczone ryzykiem. I juz tak jest, że im więcej jest do zyskania, tym to ryzyko jest większe. Nie można udawać, że w zakupie rafinerii w Możejkach nie ma ryzyka. Przykładem jest pierwszy zagraniczny inwestor litewskiej rafinerii (amerykański koncern Wilson), który został do wycofania się, bo nie był w stanie zapewnić rafinerii ropy do przerobu. Nic więc dziwnego, że dostawy surowca są obecnie głównym warunkiem powodzenia przedsięwzięcia. Dziś wydaje się jednak mało prawdopodobne, by Rosjanie zerwali dostawy do Orlenu i Możejek, bo są to najwięksi w Europie Środkowej przetwórcy ropy i główni odbiorcy rosyjskiego surowca na Starym Kontynencie (rocznie będą przerabiać 32 mln ton ropy).

Po sfinalizowaniu transakcji Orlen będzie regionalnym potentatem w zakresie przerobu ropy, jednak liczącą się pozycję będzie mógł zdobyć wchodząc na rynek firm wydobywających ropę. Mówi się, że Orlen planuje zakup udziałów w złożach już eksploatowanych i już w przyszłym roku zamierza wydobywać ok. 400 tys. ton surowca z własnych złóż (mówi się o złożach w Kazachstanie, Azerbejdżanie, Iranie oraz Iraku).

Nie jest wykluczone, że Orlen zaangażuje się też w zabiegi o przejęcie słowackiego Transpetrolu, w którym 49% udziałów ma Jukos, a który dysponuje magazynami ropy i rurociągami na Słowacji, w tym odcinkiem ropociągu Przyjaźń. To ten rurociąg, którym transportuje się rosyjską ropę na Słowację i tranzytem do Czech i Niemiec. Również w tym przypadku Orlen zderzy się z rosyjskimi interesami, bo głównym zainteresowanym przejęciem kontroli nad Transpetrolem jest rosyjski RussNeft, a przeciwny tej transakcji jest słowacki rząd. Pakiet 75% akcji Transpetrolu jest szacowany na ok. 130 mln USD.

Finanse Orlenu w ocenie ekspertów nie są zagrożone, bo dziś poziom zadłużenia koncernu jest niewielki (w porównaniu do innych firm na tym rynku i o podobnej skali produkcji). Orlen ma już otwartą linię kredytową, zamierza wypuścić na rynku euroobligacje, a po zakupie Możejek nie wypłaci dywidend i zachowa prawie cały ubiegłoroczny zysk. Mówi się też, że Orlen zamierza sprzedać swoje stacje benzynowe w Niemczech, ze względu na niewielką ich rentowność. Jednak mimo to, renomowana firma ratingowa Fitch Ratings umieściła Orlen na tzw. liście obserwacyjnej.

Kilka słów o niebezpieczeństwach tej transakcji.
Rosyjska blokada dostaw do orlenowskich Możejek nie jest całkowicie wykluczona. Alternatywą są dostawy ropy tankowcami z rejonu Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, lub w Morza Północnego. Wariant dostaw ropy tankowcami był już realizowany kilka lat temu, gdy właścicielem Możejek był amerykański koncern Williams. Rosjanie nie zgodzili się wówczas na dostawy swojej ropy, ale finansowe efekty sprowadzania ropy tankowcami zmusiły amerykańska firmę do wycofania się z Litwy i wtedy odsprzedali swoje udziały wówczas silnemu Jukosowi. Jednak w tym okresie ceny ropy wynosiły ok. 20USD/baryłkę i koszty transportu czyniły przedsięwzięcie nieopłacalnym. Teraz ceny ropy są na poziomie 65-70USD/b, więc może się okazać, że ten transport będzie uzasadniony ekonomicznie. Rafineria Możejki ma własny terminal naftowy w Betyndze, który może przyjmować tankowce o nośności 100 tys. ton.

Obecnie PKN Orlen oczekuje na zgodę Komisji Europejskiej zakup Możejek. Nie ma tu żadnego niebezpieczeństwa. Jednak warto zwrócić uwagę na to, że transakcję PKN Orlen dotycząca zakupu od Jukos International BV 53,7% akcji Możejek zakwestionował zarządca komisaryczny Juksa. Co z tego wyniknie, zobaczymy.