Tydzień 18/2006 (01-07.05.2006)

Przeczytaj także: Tydzień 17/2006 (24-30.04.2006)

• Słabnie międzynarodowa wartość amerykańskiego dolara. Po zmianie chińskiej polityki w zakresie lokowania rezerw (dotychczas Chiny lokowały je w USA), Szwecja podjęła decyzję zwiększeniu udziału euro w swoich rezerwach walutowych z 37% do 50% i zmniejszeniu udziału amerykańskiej waluty w tych rezerwach z 37% do 20%. Teraz kraje światowego zagłębia ropy naftowej: Bahrajn, Kuwejt, Oman, Katar, Arabia Saudyjska oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie poinformowały o zamiarze wprowadzenia unii walutowej i zwróciły się o współpracę w realizacji tego projektu do Europejskiego Banku Centralnego, który ma przygotować ramy dla tej koncepcji. Według założeń koncepcja ta ma być zrealizowana do 2010 roku i ma być wzorowa­na na strefie euro. Nie ulega wątpliwości, że nowy, wspólny, arabski pieniądz, w której będzie rozliczany handel ropą na świecie na pewno osłabi światowa pozycję dolara. Nie było to zaskoczenie dla światowych rynków finansowych, bo już od przeszło roku przedstawiciele rządów państw tego regionu sugerowali, że przy transakcjach ropą naftową oraz innymi surowcami możliwe jest przejście z rozliczeń w USD na euro. Ostatnio Iran - potentat w wielkości złóż ropy i gazu poinformowała, że na tworzonej na wyspie Kish w Zatoce Perskiej giełdzie paliw transakcje będą denominowane w euro. Będzie to piąta po Nowym Yorku, Londynie, Singapurze i Tokio światowa giełda paliw. Nie wiadomo jeszcze jakie firmy i jakie kraje wezmą udział w tym przedsięwzięciu.
• Na wojnę w Iraku rząd amerykański wydał już 276 mld USD. W roku finansowym 2006 USA wyda na nią 102 mld USD (roczny budżet Polski to 56 mld USD!). Według ocen Kongresu nawet gdyby Amerykanie zaczęli wycofywać się teraz z Iraku i Afganistanu, to oba te przedsięwzięcia kosztowałyby 811 mld USD. Te dane to tylko podsumowanie bezpośrednich wydatków. Jednak według noblisty E. Stiglitza do końca obecnej dekady sumaryczne koszty wyniosą ponad 2 bln USD.
• Według Departament Pracy wydajność pracy w USA wzrosła w I kw. o 3,2% r/r, jednostkowy koszt pracy wzrósł o 2,5% r/r (poza rolnictwem).
• Spada wartość amerykańskiej waluty wobec euro. Na niespotykanym dotąd poziomie są dziś ceny szlachetnych metali. Za uncję złota płaci się już ponad 660 USD. Przyczyną ostatnich wzrostów ceny złota jest nie tylko zaniepokojenie z powodu wzrostu napięcia wokół sporu Iranu ze społecznością międzynarodową w sprawie programu jądrowego. Eksperci stoją na stanowisku, że główną przyczyną staje się szybki wzrost inflacji w USA (w marcu wyniosła 0,4% m/m), rosnące deficyty budżetowy i handlowy, a także wysoki poziom długu publicznego.
• Rząd USA i Komisja Europejska rozpoczęły bezpośrednie rozmowy w sprawie zakończenia sporu o subsydiowanie koncernów lotniczych. USA zarzucają, że Airbus korzysta z dotacji i kredytów rządowych uzyskanych na bardzo atrakcyjnych warunkach. Europa zarzuca USA, że Boeing korzysta z dotacji na programy wojskowe i z ulg podatkowych. Spór bada także Światowa Organizacja Handlu.
• Mittal Steel oprócz planów przejęcia kontroli nad Arcelorem, planuje inwestycje w Chinach. Jeśli te plany powiodą się, to moce produkcyjne lidera na światowym rynku stali wyniosą 110 mln ton stali roczne. Celem tego koncernu jest zwiększenie ich do 140 mln ton.
• Brazylijska filia Volkswagena ma w Brazylii 5 fabryk i zatrudnia 22 tys. pracowników. Ostatnio zapowiedziała znaczne redukcje zatrudnienia w związku z koniecznością ograniczenia produkcji. W 2005 roku brazylijski Volskwagen wyeksportowały 264,5 tys. samochodów o wartości 2,1 mld USD.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

KLUCZEM DO SUKCESU GOSPODARCZEGO JEST EDUKACJA

Świat postawił na edukację. Ciekawe informacje na ten temat publikuje jeden z ekspertów Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), który badania te wykonał na zlecenie niezależnej brukselskiej organizacji Lisbon Council. Raport pokazuje, jak zmienia się sytuacja na światowym rynku pracy. Wynika z niego, że minęły czasy, kiedy Europa konkurowała przede wszystkim wysokimi kwalifikacjami swoich pracowników przeciwstawiając je krajom, które oferowały pracę swoich nisko wykwalifikowanych pracowników za bardzo niską płacę. Obecnie np. Chiny i Indie oferują ludzi o wysokich kwalifikacjach za znacznie niższe płace w stosunku do Europy i USA. Kraje rozwijające się inwestują w swoje społeczeństwa, w edukację swoich obywateli. Dziś w Korei 97% młodego pokolenia ma ukończoną szkołę średnią (w latach 60-tych było ich ok. 30%). W krajach tych nadal reformuje się edukację, podnosi ja na coraz wyższy poziom i coraz większy jest odsetek dochodu narodowego przeznacza się na ten cel.
Także USA nie stanęły w miejscu. Wydatki na edukację na poziomie akademickim (dotyczy to uczelni tak publicznych jak i prywatnych) wynoszą 2,6% PKB i są najwyższe na świecie. W Korei wynoszą już 2,2% PKB, podczas gdy w Danii - 1,8% PKB, w Szwecji i w Finlandii - 1,7%, a w Polsce-1,5% PKB (u nas około jedna trzecia wydatków pochodzi z prywatnej kasy).

Wynikający z tego raportu wniosek dla Europy jest prosty. Musi ona przeprowadzić prawdziwą rewolucje edukacyjną. Jej podstawą musi być powszechny dostęp do edukacji niezależnie od pochodzenia społecznego, połączony z nieustannie rosnącymi nakładami na rozwój bazy dydaktycznej, w tym kadry naukowej i laboratoriów.

Świat wszedł w okres gospodarki opartej przede wszystkim na zaawansowanej wiedzy, a globalne konkurowanie oparte jest na nieustannym tworzeniu i wdrażaniu efektów prac badawczo-wdrożeniowych. Dziś w tym świecie popyt na wyróżniające się, wysokie kwalifikacje rośnie dziś szybciej niż nasza zdolność do kształcenia osób z takimi kwalifikacjami. Polska jest wraz z Irlandią, Hiszpanią i Portugalią w gronie tych krajów, gdzie w ciągu ostatniej dekady znacznie wzrósł odsetek ludzi z wyższym wykształceniem. Niestety nie we wszystkich unijnych krajach obserwujemy taki proces. Np. we Francji wskaźnik ten pozostał na tym samym poziomie, a w Niemczech nawet obniżył się. Warto tu dodać, że oba te kraje to 35% unijnej gospodarki! W świetle omawianego raportu w podnoszeniu jakości kształcenia doskonałym przykładem jest Finlandia, której uczniowie w ciągu ostatnich dwudziestu lat startując z dalekiej pozycji teraz systematycznie zajmują pierwsze miejsca w międzynarodowych testach.