Tydzień 48/2005 (28.11-04.12.2005)

Przeczytaj także: Tydzień 47/2005 (21-27.11.2005)

• Europejski Bank Centralny po pięciu latach stabilnych stóp procentowych na poziomie 2% podniósł je do 2,25%.
• Parlament Europejski, Rada UE i Komisja Europejska porozumiały się w środę w sprawie budżetu UE na rok 2006.
• Tony Blair proponuje obniżenie budżetu na lata 2007-2013 o ponad 25 mld euro w stosunku do ostatniej wersji (luksembur­skiej). Chce też, aby w kompromisowym rozwiązaniu najbiedniejsze kraje UE zaaprobowały rezygnację z części środków po­mocowych. Niewiadomą jest jednak to, w jakim stopniu Wielka Brytania zrezygnuje z tzw. rabatu brytyjskiego. W opozycji wobec tej propozycji jest nieformalna grupa krajów skupiona w tzw. Grupie Przyjaciół Polityki Spójności (należą do niej kra­je „10”, a także Grecja, Portugalia, Włochy, Rumunia, Belgia, Irlandia, Finlandia i Luksemburg). Popierają one jednak brytyj­ską koncepcję zwiększenia unijnych funduszy na badania i rozwój, edukację, a także małą i średnią przedsiębiorczość.
• Komisja Europejska pracuje nad harmonizacją podstawy opodatkowania (co wcale nie oznacza jednolitej stawki opodat­kowania). Wprowadzenie takiego rozwiązania stwarzałoby lepszą możliwość porównywania wysokości opodatkowania w po­szczególnych unijnych krajach.
• Szwajcarzy w referendum zdecydowali, że przez najbliższe pięć lat rynek ich kraju będzie zamknięty na genetycznie mody­fikowane produkty rolne i mięso zwierząt. Także nie będzie wolno uprawiać tego typu roślin i hodować takich zwierząt.
• Brytyjczycy debatują nad reformą swojego systemu emerytalnego. Rozpatrują zwiększenie wieku emerytalnego z 65 do 67 lat. Zamierzają też podwyższać emerytury w miarę wzrostu średnich zarobków, a nie jak dotąd w miarę wzrostu cen.
• Francuski dług publiczny przekroczył 1,1 bln euro, czyli 66%PKB.
• Według Eurostatu w III kwartale gospodarka strefy euro wzrosła 1,6% r/r (w II kwartale 1,2% r/r). Wzrost ten w całej Unii w III kwartale wyniósł 1,7% (w II kwartale 1,4%).Według Eurostatu w listopadzie inflacja w strefie euro spadła do 2,4% ( we wrześniu wynosiła 2,6% po 2,2% w sierpniu).
• Rosyjski Gazprom oraz niemieckie firmy E.ON-Ruhrgas i BASF założyły spółkę North European Gas Pipeline Company (NEGPC), która będzie budowała i eksploatowała Gazociąg Północny.
• Podwyższanie wieku emerytalnego jest przedmiotem dyskusji w wielu unijnych krajach. Oznacza to, że rządy zaczynają szu­kać rozwiązań na problemy wynikające ze starzejących się społeczeństw. Liczą na zmniejszenie presji na krajowe budżety, a także zwiększenie aktywności ludzi w wieku 50-60 lat.
• Do zakupu udziałów w litewskiej rafinerii Możejki jest kolejka. Zgłosili się już: rosyjsko-brytyjski TNK-BP, Łukoil i Conoco­Philips, PKN Orlen i KazMunaiGas.
• Zakończyły się unijne negocjacje w sprawie reformy rynku cukru. Podjęte decyzje maja spowodować, że do 2009 roku cena tony cukru ma spaść z obecnej 635 euro do 406 euro (dzisiejsza światowa cena 170 euro), a cena tony buraków ma spaść o 42,5% do ok. 25 euro. Przeciw reformie były Polska i Grecja.
• Nieoficjalne informacje z siedziby brytyjskiego rządu mówią, że nowa propozycja budżetu na lata 2007-2013 będzie przewidy­wała zmniejszone wydatki o 39 mld euro. Oznacza to, że ok. 10% będą zmniejszone fundusze dla „10”. Dla Polski oznacza to zmniejszenie o 6mld euro.
• W III kwartale Węgry miały wzrost gospodarczy na poziomie 4,5% r/r (podobnie jak w II kwartale). Inwestycje wzrosły o 8,7% r/r.
• Słowacja weszła do ERM II, czyli rozpoczęła dwuletnią „kwarantannę” przed wejściem do strefy euro. W tym okresie kurs korona/euro musi być w marginesie +/- 15%, deficyt na poziomie mniejszym od 3% PKB i dług publiczny na poziomie niższym niż 60%PKB. Muszą też być spełnione odpowiednie wymagania dotyczące poziomu inflacji i stóp procentowych. To szóste nowe państwo, które weszło do ERM II.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

JAKI JEST PRAWDZIWY CEL GAZOWEJ PRESJI ROSJI NA UKRAIŃSKI RZĄD

Przenikanie się polityki i gospodarki jest we współczesnym świecie nie do uniknięcia. Związek tych dwóch obszarów jest też dla wszystkich oczywisty i taki stan rzeczy na ogół uważamy za naturalny. Mniejszy dziś wpływ na pozycję kraju niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu ma posiadany potencjał militarny, bo atutem jest dziś przede wszystkim silna i dynamicznie rozwijająca się gospodarka. Dużą „siłę przekonywania” w stosunkach międzynarodowych mają obecnie atuty wynikające z posiadania znaczących środków finansowych, z nowoczesności przemysłu i ze zdolności do jego unowocześniania. Podobną siłę perswazji mają dziś surowce uznane za strategiczne. Paliwa energetyczne jak ropa i gaz zaliczają się do takich strategicznych towarów.

Wywieranie presji na innych poprzez limitowanie dostaw, czy też cenowe warunki sprzedaży tych strategicznych towarów nie jest nagminne, ale spotykamy się z takimi przypadkami nawet na szerszą skalę. Tego rodzaju presję zastosowały kraje arabskie kilkadziesiąt lat temu ograniczając dostawy ropy na światowe rynki i windując na wysoki poziom jej ceny. Niedawno (dwa lata temu) Gazprom chcąc wymusić na Białorusi zgodę na przejęcie kontroli nad jej gazociągami zdecydował o podniesieniu cen gazu, na co z kolei Białoruś odpowiedziała podwyżką opłat tranzytowych, a szczytem konfliktu było wstrzymanie dostaw gazu, co dotknęło Polskę, a także kraje nadbałtyckie oraz Niemcy.

Dziś są podstawy, by przypuszczać, że podobny scenariusz jest stosowany wobec Ukrainy. Jej polityka od czasu „pomarańczowej rewolucji” w sporym stopniu nie odpowiada Rosji i ta zaproponowała ... trzykrotny wzrost cen gazu z obecnych 50 USD do 150-180 USD/1000 m³, która to cena jest ceną światową i jest ona także stosowana wobec Polski i krajów nadbałtyckich. Dotąd Gazprom płacąc niskie opłaty tranzytowe dostarczał Ukrainie rocznie 23 mld m³gazu (to ¼ potrzeb Ukrainy) również po niskich cenach. Jednak przyjęcie przez Ukrainę tych nowych warunków groziłoby bardzo poważnymi konsekwencjami dla jej gospodarki. Jaki więc będzie ciąg dalszy tego sporu?

Naszym zdaniem w tym przypadku sytuacja jest inna, bo nitka gazociągu biegnąca przez Ukrainę, Słowację , Czechy do Niemiec to magistrala przede wszystkim zaopatrująca europejskie rurociągi, a płynie nim 80% rosyjskiego gazu do Zachodniej Europy. Rosja przez ostatnie kilkanaście lat usilnie pracowała nad tym, by u zachodnich partnerów uzyskać opinię rzetelnego partnera w dostawach surowców energetycznych. Nie będzie chciała stracić tej opinii. Nie należy więc przypuszczać, że zostanie wstrzymana dostawa gazu do ukraińskich rurociągów. Wygląda na to, że stworzone zagrożenie jest obliczone przede wszystkim na wywarcie odpowiedniej presji przez czołowe gospodarcze kraje na Ukrainę, by ta zmodyfikowała swoją politykę. Celem tej gry jest też być może uzyskanie prawa do współzarządzania ukraińskimi rurociągami, a także doraźne włączenie się w ukraińską politykę tuż przed przyszłorocznymi, wiosennymi wyborami...