Wykorzystanie funduszy unijnych w Polsce 2014

Przeczytaj także: Wykorzystanie funduszy unijnych w Polsce

Jeżeli jeszcze weźmiemy pod uwagę potrzebę wykonania nadkontraktacji na poziomie minimum 5 procent i zakładając, że w konsekwencji tej nadkontraktacji całkowite wydatki w części z UE zwiększą się o około 3 procent, co odpowiada kwocie prawie 9 mld złotych, to oznacza to, że do końca 2015 roku powinniśmy wydać jeszcze 82 mld złotych w części z UE, czyli miesięcznie powinniśmy wydawać prawie 5,5 mld złotych. Biorąc pod uwagę dotychczasową zdolność absorpcji polskiego systemu wdrażania programów unijnych wydaje się bardzo trudne. Oznacza to, że grozi nam niewykorzystanie poważnych kwot pieniędzy z UE w wysokości 16-24 mld złotych w zależności od scenariusza.

Obserwujemy, że podobnie jak w poprzednim okresie objętym naszą analizą, po wyraźnym przyspieszeniu w kontraktacji i wydatkowaniu funduszy unijnych w końcówce ubiegłego roku, szczególnie w miesiącach IV kwartału, miesiące obecnego roku zanotowały widoczne spowolnienie tego tempa.

Wg danych MIR na koniec sierpnia 2014 roku, wartość umów o dofinansowanie w części unijnej wynosiła 283,6 mld zł (284,6 mld zł na koniec września), co stanowiło 100,8 proc. dostępnej alokacji. Przez osiem miesięcy tego roku poziom kontraktacji zwiększył się o 5,11.

Wartość wydatków w części z UE we wnioskach o płatność złożonych przez beneficjentów do końca sierpnia to 206,4 mld zł, (210,5 mld zł na koniec września 2014 roku) czyli 73,0 proc. dostępnej alokacji (rok wcześniej – 56,4 proc. ). W ciągu roku poziom wydatków zwiększył się o 13,6 punktów procentowych, lecz warto zaznaczyć, że w poprzednio analizowanym okresie (wrzesień 2012 – sierpień 2013) wzrost ten był wyższy i wtedy wyniósł 15,4 punktów procentowych. Podobnie jak w przypadku kontraktacji, wzrost poziomu wydatkowania w ośmiu miesiącach tego roku był wyraźnie wolniejszy niż w końcówce zeszłego roku.

Warto także zauważyć, że notujemy ustabilizowanie się tempa kontraktowanych umów. Wiąże się to z zakontraktowaniem dostępnych środków, co zostanie omówione w następnych punktach niniejszego raportu. Tempo wydatkowania środków jest już wyraźnie wyższe niż kontraktacji. Wynika to ze zbliżającego się końca wydatkowania perspektywy finansowej 2007 – 2013 w końcu przyszłego roku. Wysoki przyrost kontraktacji we wcześniejszych okresach przełożył się na wzrost wydatków.
Tendencja ta jest wyraźnie widoczna w ostatnich dwóch latach i powinna się jeszcze znacznie pogłębić w najbliższych miesiącach. Prezentowane dane pokazują, że w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku nie nastąpił jakiś znaczący wzrost wydatkowania środków unijnych w perspektywie rok do roku (w pierwszych ośmiu miesiącach 2013 roku wydatkowanie wyniosło 24,8 mld złotych w części unijnej, a w analogicznym okresie w 2014 roku 26,2 mld złotych). W kulminacyjnym 2012 roku wykorzystaliśmy, w postaci wydatków, 48,5 mld złotych z UE, zaś w 2011 roku wydatki w części z UE wyniosły 45,3 mld złotych, czyli nieco ponad 3 mld złotych mniej. Nawet jeśli porównamy wydatki w ciągu ostatnich 12 miesięcy (od września 2013 do sierpnia 2014 roku) z analogicznym poprzednim okresem analizy (od września 2012 do sierpnia 2013 roku), to widzimy, że wydatki nieznacznie wzrosły z 45,1 mld złotych do 46,7 mld złotych. Zwracaliśmy uwagę w poprzednich raportach, że tempo wydatkowania powinno znacząco przyspieszyć, aby wykorzystać wszystkie dostępne unijne fundusze. Niestety, po raz kolejny stwierdzamy, że nie nastąpiło znaczące przyspieszenie wydatkowania.