Przemysł motoryzacyjny na Białorusi przechodzi metamorfozę

Przeczytaj także: Branża motoryzacyjna: liczą się dane i technologia

Białorusko-chińska współpraca

Otwarcie gospodarki białoruskiej na inwestycje zagraniczne nasila tendencje do udzielania protekcji powstającemu nowoczesnemu przemysłowi motoryzacyjnemu poprzez wprowadzanie kontyngentów lub zakazu importu gotowych samochodów. W tych warunkach budowa zakładów montażowych przynosi obcym koncernom nie tylko zmniejszenie własnych, ale niekiedy wręcz zapewnia im wyłączność na rynku. Innym rozwiązaniem jest dzierżawienie linii montażowych do produkcji samochodów. Może to być rozwiązanie docelowe lub tymczasowe do czasu wybudowania zakładu (montowni) samochodów. Przykładem takiego rozwiązania jest białorusko-chiński model współpracy w zakresie branży motoryzacyjnej. Aktualnie Chińczycy finansują na Białorusi 20 dużych projektów o docelowej wartości 16 mld dolarów.

W 2013 roku białorusko-chińska spółka BielGee (powołana do życia na początku grudnia 2011 r.) rozpoczęła produkcję samochodów marki Geely. Montaż odbywa się metodą głównie ręczną w dzierżawionych pomieszczeniach zakładów BATE w Borysowie. Spółka zatrudnia 57 osób. Jej głównymi udziałowcami są białoruskie zakłady BiełAZ (50% akcji), chiński koncern Zhejiang Geely Holding Group Co. Ltd. (32,5% akcji) oraz białorusko-chińska firma Sojuzawtotechnołogii produkująca części zamienne (17,5% akcji). Zhejiang Geely Holding Group Co. Ltd. jest właścicielem 5 marek: Emgrand, Gleagle, Englan, Geely oraz Volvo (zakup tej szwedzkiej marki od amerykańskiego koncernu Ford Motor Company został sfinalizowany w 2010 r. za cenę 1,8 mld dolarów).

W 2013 roku wyprodukowano 10 tys. sedanów średniej klasy. Część produkcji trafiła na rynek wewnętrzny, część na eksport. Cena jednostkowa samochodu wynosiła około 13 tys. dolarów. W planach produkcyjnych na 2014 rok przewiduje się zwiększenie poziomu produkcji do 60 tys. samochodów. Głównym produktem w 2014 roku będą modele: Geely SC7, Geely SC5, Geely Emgrand EX7 oraz Geely SC Cross.

W planach dalszej współpracy z Chińczykami, która przez władze Białorusi traktowana jest priorytetowo, jest budowa w okolicach Borysowa nowych zakładów montażowych z docelową produkcją 120 tys. samochodów rocznie, z napędem spełniającym wymagania normy Euro IV. Koszt inwestycji szacowany jest na około 250 mln dolarów. Ogółem w ten projekt motoryzacyjny Chińczycy zamierzają zainwestować 500 mln dolarów. Pod koniec 2012 roku Chiny udzieliły Białorusi kolejnego kredytu w wysokości 1 mld dolarów. Nowe zakłady zostaną wybudowane do końca 2015 roku i będą docelowo zatrudniać 3000 pracowników.

Kolejnymi przykładami współpracy w zakresie inwestycji motoryzacyjnych znanych firm światowych na Białorusi jest porozumienie ramowe między koncernem General Motors oraz białorusko-brytyjską spółką Unison, dotyczące montażu Opla Corsy (być może również wytwarzania samochodów marki Chevrolet). Produkcja 4-7 tys. egzemplarzy ma mieć swój początek w 2014 roku. Unison do tej pory montował na Białorusi samochody takich marek jak Ford, KIA. Od 1997 roku spółka Ford Union montuje w zakładach w Obchak (obwód Mińsk) samochody Ford Escort. Kolejna spółka IPKO Iran od 2007 roku montuje samochody Samand bazujące na francuskim modelu Peugeot 405.

Przyspieszony rozwój przemysłu samochodowego w krajach względnie ubogich jest często krytykowany przez wielu ekonomistów. Uważają oni, że uznanie przemysłu samochodowego za jedną z priorytetowych gałęzi gospodarki jest poważnym błędem. Obrońcy takiej polityki wskazują natomiast na dynamizujący i stymulujący wpływ przemysłu samochodowego na inne gałęzie gospodarki.

dr Andrzej Wojcieszak, Uniwersytet Łódzki