Obywatel w e-Urzędzie

Przeczytaj także: Komunikacja elektroniczna z urzędem

Urząd Skarbowy przez sieć

Najbardziej rozbudowanym systemem eAdministracji ma być system obsługujący kontakty obywateli z fiskusem. Projekt e-Podatki jest jednym ze strategicznych przedsięwzięć Ministerstwa Finansów zmierzających do poprawy obsługi podatkowej obywatela i wdrożenia nowej jakości funkcjonowania aparatu skarbowego. W wielu krajach Unii Europejskiej podobne rozwiązania obsługi obywatela za pomocą Internetu już funkcjonują.

Według resortu finansów projekt miałby być wdrażany etapami. W pierwszej kolejności ma być możliwe przyjmowanie deklaracji CIT i PIT drogą elektroniczną. Następnie ma zostać wprowadzona możliwość zdalnego przekazywania deklaracji NIP. Ostateczna realizacja projektu umożliwiająca płacenie podatków wszystkim obywatelom drogą elektroniczną przewidywana jest na koniec 2012 roku.

Zdaniem fiskusa projekt ma być znacznym ułatwieniem dla podatników, ale też powinien przynieść poważne oszczędności.

E-Podatki mają być scentralizowanym systemem do obsługi wszystkich zagadnień podatkowych w Polsce. Projekt e-Podatki ma umożliwić przekazywanie, przechowywanie i przetwarzanie deklaracji podatkowych i podań w postaci elektronicznej oraz zapewnić dostęp on-line do informacji podatkowych. Według analiz resortu finansów koszty wprowadzenia tego systemu - przy wariancie oszczędnościowym - wyniosłyby około 1,1 mld zł, a przy tzw. wariancie optymistycznym - 1,4 mld zł. Koszty te miałyby być rozłożone na wiele lat (8-10). Ze względu na znaczne koszty, resort finansów zamierza skorzystać z dofinansowania ze środków unijnych budowy systemu informatycznego e-Podatki.

Bariery

Jednym z najważniejszych czynników zatrzymujących rozwój świadczonych przez internet usług publicznych jest nikłe rozpowszechnienie kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Do osiągnięcia sytuacji, w której pojawi się rodzaj zdalnej komunikacji pomiędzy urzędem a obywatelem, który będzie można uznać za wiążący, niezbędne jest wykorzystanie podpisu elektronicznego i znacznika czasu. To jest więc, oprócz braku funduszy główny powód istnienia sytuacji, gdy oferowana jest tak mała ilość usług przez działające już portale urzędów. Sytuacja nie zmieni się jednak diametralnie, jeśli podpis nie rozpowszechni się wśród Polaków, a do tego potrzebne będzie znaczne zmniejszenie kosztu jego uzyskania. Obecnie koszt uzyskania podpisu elektronicznego liczy się w setkach złotych.

Następną istotną przyczyną niezadowalającego tempa "elektronizacji" administracji publicznej są braki finansowe. Nie da się ukryć, że pomimo ambitnych planów, wydatki budżetowe przeznaczone na finansowanie stworzenia e-Administracji nie są traktowane priorytetowo. Trudna sytuacja budżetu państwa niestety opóźnia szersze wdrożenie usług elektronicznych urzędów, umożliwiając jedynie działanie metodą "drobnych kroczków" - stopniowego i powolnego budowania elementów systemu. Stopniowe budowanie takiego systemu może niestety okazać się dość kłopotliwe - jeśli program rozłoży się na wiele lat, wówczas odstęp czasowy (a co za tym idzie technologiczny) pomiędzy uruchamianiem poszczególnych modułów systemu e-Administracji może znacznie utrudnić jego sprawne wdrażanie i funkcjonowanie.

Następnym czynnikiem wpływającym negatywnie na szybkie i sprawne uruchomienie systemów e-Administracji jest opór samych urzędników. Krytycy zarzucają polskiej administracji brak przejrzystości, urzędnikom zaś niechęć do nauki i opanowywania nowych umiejętności połączoną z wrogością wobec nowinek technologicznych. Oczywiście nie należy generalizować - obraz bezdusznego i leniwego urzędnika jest bowiem z gruntu nieprawdziwy, jednak uwzględniwszy stosunki panujące w polskiej administracji (głównie nie zawsze jasne relacje służbowo-personalne), należy spodziewać się znacznego oporu pewnej - niestety dość mocno okrzepłej - grupy urzędników przed jakimikolwiek poważnymi zmianami.