NBP: rynek pracy w Polsce w IV kw. 2013

Przeczytaj także: NBP: rynek pracy w Polsce w I kw. 2011

Rynek pracy w Polsce na tle wybranych krajów

W większości krajów UE wciąż utrzymuje się niekorzystna, choć ustabilizowana sytuacja na rynkach pracy. Jednocześnie na rynku pracy w USA sytuacja w dalszym ciągu poprawia się.

W IV kw. 2013 r. dynamika liczby pracujących BAEL w Polsce wzrosła kolejny kwartał z rzędu i wyniosła 0,5% r/r (wobec 0,1% r/r w III kw. 2013 r. i -0,5% r/r w II kw. 2013 r.). W skali całej UE dynamika roczna zatrudnienia w III kw. 2013 r. wzrosła lecz w dalszym ciągu utrzymywała się na ujemnym poziomie: -0,3% r/r (wobec -0,6% r/r w II kw. 2013 r.). W ujęciu kwartalnym dynamika zatrudnienia w UE w III kw. 2013 r. nie zmieniła się i wyniosła 0,0% kw/kw.

Natomiast w ujęciu sektorowym dynamika zatrudnienia wzrosła zarówno w budownictwie (-2,5% r/r w III kw. 2013 r. wobec -4,3% r/r w II kw. 2013 r.), jak również w przemyśle (-1,1% r/r w IV kw. 2013 r. wobec -1,3% r/r w I kw. 2013 r.) i usługach (-0,5% r/r w III kw. 2013 r. wobec -0,8% r/r w II kw. 2013 r.).

Stopa bezrobocia zharmonizowanego w Polsce nieznacznie obniżyła się w ostatnich miesiącach i wyniosła w styczniu 2014 r. 9,9% (wobec 10,0% w grudniu 2013 r.). Jednocześnie w porównaniu z danymi historycznymi jest ona stosunkowo niska. W UE stopa bezrobocia w dalszym ciągu utrzymuje się na historycznie wysokim poziomie – w styczniu 2013 r. wyniosła 10,7%.

Według danych Eurostat dynamika kosztów pracy w sferze rynkowej w Polsce wzrosła w III kw. 2013 r. do 2,7% r/r (wobec 2,1% w II kw. 2013 r.). Przeciętna dynamika kosztów pracy w sferze rynkowej w UE w III kw. 2013 r. nieznacznie spadła, do 1,1% r/r (wobec 1,3% r/r w II kw. 2013 r.).

Rozbieżności pomiędzy poszczególnymi krajami członkowskimi UE w dalszym ciągu utrzymują się na historycznie wysokich poziomach. Z jednej strony niektóre kraje cechują się dodatnią dynamiką zatrudnienia oraz historycznie niską stopą bezrobocia (Austria, Niemcy). Z drugiej strony część krajów członkowskich charakteryzuje się nadal silnymi spadkami zatrudnienia oraz rekordowo wysokimi stopami bezrobocia (Hiszpania, Portugalia, Grecja, Cypr). W dalszym ciągu pogłębiają się różnice w przypadku bezrobocia wśród osób w grupie wiekowej 15-24 lata: niektóre kraje (Austria, Niemcy) cechują się stopą bezrobocia dla tej grupy wiekowej poniżej 11%. Natomiast w przypadku Hiszpanii i Grecji stopa ta jest bliska 60%. Szczególnie widoczne różnice występują również w przypadku długotrwałego bezrobocia (powyżej 12 miesięcy): w takich krajach jak Austria i Niemcy odsetek osób długotrwale bezrobotnych nie przekracza 2,5% aktywnych zawodowo. Natomiast w przypadku Hiszpanii i Grecji odsetek ten w dalszym ciągu rośnie i wynosi odpowiednio 13,1% i 18,5%.

Kilka innych czynników może wskazywać na utrzymywanie się niekorzystnej sytuacji na rynku pracy w skali całej UE w IV kw. 2013 r. Wciąż w przypadku planowanych zmian zatrudnienia dominuje destrukcja miejsc pracy nad ich kreacją. Oczekiwania dotyczące zatrudnienia w budownictwie w dalszym ciągu utrzymują się wyraźnie poniżej swoich długookresowych średnich. Jednocześnie jednak pewne czynniki mogą wskazywać na poprawę sytuacji na rynkach pracy w skali całej UE w przyszłości. Od października 2013 następuje wzrost oczekiwań dotyczących zatrudnienia w usługach i przemyśle.

Stopniowo wzrasta dynamika liczby godzin pracy przepracowanych przez pracowników agencji pracy tymczasowej - w całej UE dynamika ta w listopadzie 2013 wyniosła 1,4% r/r (wobec 0,6% r/r w październiku 2013 i -5,1% r/r w II kw. 2013 r.).

Na tle średniej UE pozytywnie wyróżniają się Stany Zjednoczone, w których stopa bezrobocia stopniowo maleje na skutek dalszego wzrostu zatrudnienia (w lutym 2014 r. stopa bezrobocia wyniosła 6,7%). Jednocześnie współczynnik aktywności zawodowej utrzymał się na niezmienionym poziomie i wyniósł 63,0% (wobec 63,0% w styczniu i 62,8% w grudniu 2013 r.).

Kraje regionu Europy Śr.-Wsch. (Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Słowacja, Węgry) są mniej zróżnicowane pod względem sytuacji na rynkach pracy od krajów UE ogółem. Wciąż wysokie bezrobocie utrzymuje się na Słowacji choć stopniowo obniża się ono przy jednocześnie, po raz pierwszy od II kw. 2012 r., dodatniej dynamice zatrudnienia. Stosunkowo silny spadek bezrobocia nastąpił na Węgrzech przy wzroście dynamiki zatrudnienia. Na tym tle negatywnie wyróżniają się Estonia i Łotwa gdzie stopa bezrobocia rośnie. Najniższe bezrobocie w Europie Środkowej występuje w Czechach.

Dynamika kosztów pracy w sferze rynkowej w krajach regionu Europy Śr.-Wsch. w III kw. 2013r. obniżyła się, choć w dalszym ciągu była wyższa od przeciętnej dla całej. Najwyższa dynamika kosztów pracy występowała w Polsce i wyniosła 2,7% r/r.


Stanisław Cichocki, Paweł Strzelecki, Joanna Tyrowicz, Robert Wyszyński