Upadłość firmy 2019. Wzrost o 4,5 proc., widać oznaki spowolnienia

Komentuje Grzegorz Sielewicz, główny ekonomista Coface w Europie Centralnej

Polska gospodarka wchodzi w okres spowolnienia gospodarczego, co zaczyna być widoczne również w sytuacji płynnościowej przedsiębiorstw. W 2019 r. liczba upadłości i restrukturyzacji firm w Polsce zwiększyła się o 4,5 proc. Zgodnie z ostatnio opublikowanym danymi przez Główny Urząd Statystyczny, w trzecim kwartale 2019 r. tempo wzrostu PKB było najniższe w trzech ostatnich latach i sięgnęło 3,9 proc. w ujęciu rocznym.

Prognoza Coface zakłada, że wzrost gospodarczy w Polsce wyniósł 4,3 proc. w całym 2019 r., podczas gdy jeszcze w 2018 r. sięgnął 5,1 proc. Spowolnienie gospodarcze znajduje potwierdzenie zwłaszcza w danych za drugą połowę 2019 r., a pogorszenie koniunktury dość szybko wpłynęło na wzrost liczby upadłości i restrukturyzacji biznesu w Polsce. Podczas gdy jeszcze w pierwszej połowie 2019 r. odnotowano zbliżoną liczbę postanowień do roku ubiegłego to drugie półrocze przyniosło już ich 9-proc. wzrost.

Nasza gospodarka nadal w dużym stopniu jest zasilana popytem wewnętrznym. Niemniej jednak jej rosnąca otwartość uzależnia Polskę od sytuacji na rynkach zagranicznych. Rosnące ryzyko na rynkach eksportowych znajduje potwierdzenie w niższym wzroście eksportu niż w roku poprzednim, a także większej liczbie upadłości i restrukturyzacji w branżach zależnych w dużym stopniu od popytu zagranicznego.

W 2019 r. istotny wzrost postanowień miał miejsce w branży produkcji mebli (o 90 proc.), które są jednym z hitów eksportowych Polski, produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (o 44 proc.), które są powszechnie wykorzystywane w branży motoryzacyjnej doświadczającej obecnie spadku popytu, a także w transporcie (o 30 proc.), który ma wysoką ekspozycję na rynki zagraniczne, a polskie firmy transportowe utrzymują pozycję lidera w drogowym przewozie międzynarodowym w Unii Europejskiej. Należy oczekiwać, że spowolnienie gospodarcze na rynkach zewnętrznych będzie głównym czynnikiem zagrożenia dla polskiej gospodarki oraz sytuacji przedsiębiorstw w 2020 r.

Polska jest uzależniona od sytuacji w globalnej gospodarce w sposób bezpośredni i pośredni poprzez zaangażowanie polskich firm w globalnych łańcuchach produkcyjnych. W 2020 r. oczekujemy dalszego spowolnienia globalnego wzrostu PKB, a wojna handlowa pomiędzy USA a Chinami będzie w istotny sposób kształtować globalną gospodarkę. Ponadto, prawdopodobieństwo szybkiej poprawy koniunktury na naszych głównych rynkach eksportowych jest niskie – szacujemy, że wzrost gospodarczy w Niemczech wyniesie zaledwie 0,5 proc. w 2020 r., a droga Wielkiej Brytanii (trzeci co do wielkości odbiorca polskiego eksportu) jest coraz bliższa wyjściu z Unii Europejskiej, jednak sam proces brexitu nadal jest niejasny.

Konsumpcja gospodarstw domowych pozostaje główną siłą napędową polskiej gospodarki, jednak nie oznacza to, że firmy uzależnione bezpośrednio od popytu wewnętrznego nie borykają się z problemami płynnościowymi. W handlu detalicznym liczba upadłości i restrukturyzacji wzrosła o 17 proc. w 2019 r. Wysoka konkurencja, dalszy wzrost płac pracowników, rozszerzenie ograniczenia handlu w niedziele to niektóre z wielu czynników jakie branża już odczuła, a w 2020 r. mniej dynamiczny wzrost popytu, dalsze ograniczenie handlu w niedziele, wzrost akcyzy na produkty alkoholowe i tytoniowe, czy możliwe wprowadzenie podatku handlowego nie będą sprzyjały poprawie sytuacji w branży handlowej.

Przedsiębiorstwa w Polsce nadal zmagają się z brakami kadrowymi i presją na wzrost wynagrodzeń, jednak w obliczu spowolnienia gospodarczego popyt na pracę obniża się. Jednocześnie skłonność inwestycyjna firm, zwłaszcza tych mniejszych, jest dość niska, a inwestycje w automatyzację i robotyzację mogłyby zwiększyć wydajność produkcyjną na najbliższe lata w obliczu przewidywanych niekorzystnych zmian demograficznych.

Rok 2020 będzie trudniejszy dla polskiej gospodarki niż lata ubiegłe, co także znajdzie odzwierciedlenie w większej liczbie upadłości i restrukturyzacji. Prognoza Coface zakłada, że wzrost gospodarczy Polski sięgnie 3,3 proc., a upadłości i restrukturyzacje wzrosną o 6 proc. w 2020 r. Po skokowym zwiększeniu wykorzystania restrukturyzacji w poprzednich latach, ich liczba będzie się stabilizować pozostając na zbliżonym do obecnego udziału, czyli 44 proc. w łącznej liczbie postanowień.