Które miasta najlepsze dla seniorów?

Przeczytaj także: Polskie miasta: znamy liderów jakości usług komunalnych i społecznych

Komfort życia

Tę kategorię podzielono na cztery podkategorie: bezpieczeństwo, dostępność opieki zdrowotnej, transportu publicznego i terenów zielonych.

Bezpieczeństwo

Podstawą oceny stały się w tym przypadku dane GUS na temat liczby przestępstw stwierdzonych przez Policję przeciwko życiu i zdrowiu na 1 000 mieszkańców. Do tego typu przestępstw zaliczają się m.in.: pobicia, zabójstwa, narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

W 2018 r. w 18 miastach uwzględnionych w rankingu doszło łącznie do 498 624 takich przestępstw. Które miejscowości mogą pochwalić się najmniejszym odsetkiem podobnych przestępstw?

Jak wynika z danych GUS, najbezpieczniej mogą czuć się seniorzy z:

1. Bydgoszczy,
2. Olsztyna,
3. Krakowa

. Z kolei najwięcej przestępstw przeciwko zdrowiu i życiu stwierdzonych przez Policję jest w Katowicach. Niewiele lepiej jest w Gorzowie Wielkopolskim, Zielonej Górze i Białymstoku.

Dostępność opieki medycznej

To jedna z ważniejszych kategorii tego zestawienia, mająca przemożny wpływ na komfort życia seniorów. I choć stan służby zdrowia pozostawia wiele do życzenia i jest przedmiotem burzliwych dyskusji, to dostępność odpowiedniej opieki medycznej w miejscu zamieszkania jest nie do przecenienia.

Analizując ten aspekt autorzy rankingu najlepszych miast dla seniorów przyjrzeli się, jak wygląda stan dostępu do szpitali, przychodni geriatrycznych, POZ, punktów nocnej i świątecznej pomocy lekarskiej oraz domów opieki społecznej w poszczególnych miastach. Liczbę danych placówek podzielono przez liczbę mieszkańców w wieku 60+ danego miasta. W każdej podkategorii przydzielono punkty. Po ich podsumowaniu powstał ranking główny opieki medycznej, na podstawie którego przyznano punkty końcowe od 0,5 do 9 pkt, które zostały wliczone do klasyfikacji generalnej raportu. W tym przypadku pierwsza trójka najlepszych miast dla seniorów prezentowała się następująco:

1. Olsztyn,
2. Katowice,
3. Kraków.

Dostępność transportu publicznego

Istotną dla seniorów kwestią jest również transport publiczny. W tym przypadku autorzy zestawienia sprawdzili, ile linii autobusowych i/lub tramwajowych funkcjonuje w mieście, jak wygląda ich dostępność w przeliczeniu na jedną osobę w wieku 60+, czy komunikacja publiczna dociera do każdego rejonu miasta, a także jakie udogodnienia dla seniorów przygotowało miasto. Jako główny czynnik przyjęto wielkość taboru komunikacji miejskiej w przeliczeniu na mieszkańców 60+.

Z analizy wynika, że seniorzy mogą czuć się "zaopiekowani" - obecnie wiele miast dba o dostosowanie transportu publicznego do potrzeb osób starszych, niepełnosprawnych czy też z dziećmi, co niewątpliwe zasługuje na pochwałę. W każdym z miast, które znalazły się w zestawieniu, tabor jest sukcesywnie wymieniany i unowocześniany. W większości w środkach transportu znajdują się specjalnie oznaczone miejsca dla osób uprzywilejowanych, dodatkowo przystosowane do potrzeb seniorów – są osadzone niżej lub wyżej, tak aby możliwe było swobodne wstawanie i siadanie – obok nich znajduje się tzw. ciepły guzik. W środkach transportu stosowane są zapowiedzi głosowe przystanków, a także tzw. przyklęk autobusu, czyli obniżenie części podłogi od strony drzwi, aby zmniejszyć różnicę między nią a krawężnikiem na przystanku i tym samym ułatwić wysiadanie z tego środka transportu.

Jeżeli chodzi o dostępność komunikacji, to powodów do narzekań nie powinni mieć seniorzy mieszkający w:

1. Katowicach,
2. Gorzowie Wielkopolskim,
3. Opolu.

Najgorzej wypadły Bydgoszcz i Łódź. Jak jednak podkreślają autorzy rankingu, wszystkie analizowane miasta są na zbliżonym poziomie i na bieżąco wprowadzają nowe udogodnienia dla osób starszych oraz zwiększają tabor.

Tereny zielone

W przypadku dostępności terenów zielonych, jako podstawowy wskaźnik wzięto pod uwagę dane GUS z 2018 r. na temat procentowego udziału parków, zieleńców i terenów zieleni osiedlowej w powierzchni miasta ogółem (bez udziału lasów). Aby pokazać całościowy ogląd na zieleń miejską, poproszono miasta o przesłanie danych dotyczących liczby parków i skwerów znajdujących się na ich terenie, a także dostępności siłowni plenerowych.

Które miasto prezentuje się najlepiej pod tym względem? Jak pokazują dane GUS, wśród miast wojewódzkich, które uwzględniono w zestawieniu, seniorzy na brak zieleni i parków nie powinni narzekać przede wszystkim w:

1. Bydgoszczy,
2. Wrocławiu,
3. Warszawie

Najgorzej sytuacja wygląda w Zielonej Górze.

Aktywizacja seniorów

Jak wynika z badania Senior Apartments, osoby w wieku 65+ nie czują się jeszcze stare, chcą korzystać z życia na emeryturze i skupić się na swoim rozwoju. Najbardziej cenią sobie wolny czas (14,8%), lekturę (12,8%) czy realizację własnych zainteresowań (9,2%).

Obecnie jest wiele miejsc dla seniorów, gdzie mogą wspólnie spędzać czas, rozwijać pasje czy uzyskać opiekę i wsparcie. Kluby Seniora, Uniwersytety Trzeciego Wieku czy Domy Dziennego Pobytu dla Seniorów - to tam osoby starsze mogą aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym. Jak pod tym względem wygląda oferta miast? Okazuje się, że seniorzy nie powinni mieć powodów do narzekania, bo każde miasto ma im coś do zaoferowania.

Jako główny przelicznik przyjęto liczbę osób w wieku 60+ przypadającą na Klub Seniora. Jak się okazuje, najwięcej Klubów Seniora w stosunku do liczby mieszkańców w wieku 60+ jest w:

1. Gdańsku,
2. Wrocławiu,
3. Poznaniu.

Na końcu zestawienia uplasował się Białystok, który znacznie odbiega od reszty stawki.

Działania władz na rzecz seniorów

Aby sprawdzić, jak analizowane miasta dbają o seniorów, zapytano je także o kilka kwestii, które mają wpływ na komfort życia osób starszych, m.in. o to, czy funkcjonuje u nich Karta Seniora, Miejska Rada Seniorów, Centrum Aktywności Seniora, a także jakie działania skierowane do tej grupy społecznej finansuje dane miasto.

Z analizy wynika, że osoby w wieku 60+ nie mogą narzekać na nudę czy brak opieki. W miastach dostępne są różnego rodzaju zajęcia – nie tylko sportowe czy artystyczne, ale też podnoszące kompetencje, np. z obsługi komputera, języka angielskiego. Oprócz tego różnego rodzaju działania wspomagające, jak bezpłatne badania, szczepienia przeciw grypie, konsultacje z lekarzami, czy wypożyczalnie sprzętu rehabilitacyjnego. Seniorzy mogą liczyć także na bezpłatną pomoc w domowych naprawach czy też darmowe usługi taksówkarskie.

Wśród miast, które wyróżniają się pod tym względem, znalazły się:

1. Poznań,
2. Wrocław,
3. Szczecin,

Na końcu stawki znalazł się Gorzów Wielkopolski. Maksymalnie można było uzyskać 9 pkt, udogodnienia oferowane przez miasto były oceniane przez redakcję od 0 do 4 pkt.

Wśród działań dofinansowywanych przez miasta szczególną uwagę autorów rankingu zwróciły:

• szczeciński program „Starość? Też mnie to czeka”, zajęcia z wykorzystaniem symulatora i kombinezonu starości prowadzone w szkołach i jednostkach pomocy społecznej; studia na Medycznym Uniwersytecie Seniora czy też program Posiłki dla seniorów – zapewnienie gorącego posiłku dla seniora wraz z dowozem do miejsca zamieszkania;
• powołanie Zespołu ds. Geriatrii i Opieki Długoterminowej w ramach Warszawskiej Rady Polityki Zdrowotnej;
• łódzki projekt opieki wytchnieniowej polegający na tym, że osoba starsza, niesamodzielna może przebywać kilka godzin w placówce np. DPS, pod profesjonalną opieką, zaś w tym czasie jej codzienny opiekun załatwia niezbędne sprawy lub po prostu odpoczywa;
• projekt Wrocławska Szmaragdowa Karta Seniora, która umożliwia nieodpłatne usługi realizowane w mieszkaniu seniora: bezpłatnego strzyżenia i czesania, pedicure, manicure, optometrysty: kontroli wzroku, w tym zaćmy, kontroli ciśnienia oczu, wykonania jednej pary okularów (do czytania lub chodzenia), kontroli słuchu.

Finansowanie badań

Według danych ZUS, w marcu 2019 r. średnia emerytura wyniosła 1 885 zł netto, a najczęściej wypłacane świadczenie było w kwocie ok. 1 440 zł netto. Jak widać polscy seniorzy muszą mądrze wydawać swoje pieniądze, dlatego wszelkie działania władz, mające na celu dofinansowanie badań dla tej grupy społecznej, są niezwykle ważne. Jak ten aspekt wygląda wśród analizowanych miast? Za każde badanie finansowane przez miasto przydzielano 0,5 pkt. Okazało się, że najwięcej badań dla seniorów finansują:

1. Kraków i Katowice,
2. Rzeszów i Poznań

Na końcu stawki znalazły się Gorzów Wielkopolski i Olsztyn, które obecnie nie finansują tej formy pomocy.

Koszty życia

Komunikacja miejska – bilety i ulgi

Jak kształtują się ceny biletów komunikacji miejskiej i kto może liczyć na jakie ulgi? Autorzy rankingu sprawdzili, które miasta oferują bezpłatne bilety dla seniorów i od jakiego wieku, czy i jakie ulgi proponują oraz jak kształtuje się cena normalnego biletu miesięcznego. To wszystko złożyło się na pozycję danego miasta w rankingu – przy czym głównym kryterium było 100% dofinansowanie do biletów.

W zestawieniu najlepiej wypadła oferta

1. Bydgoszczy,
2. Torunia,
3. Lublina.

W tych trzech miastach seniorzy, już od 65. roku życia, mogą liczyć na bezpłatne przejazdy komunikacją miejską. Tuż za nimi jest Wrocław, gdzie obecnie z darmowej komunikacji dla seniorów mogą korzystać osoby w wieku 68+ i co roku ta poprzeczka wiekowa obniża się, by w 2022 osiągnąć pułap 65+. W pozostałych miastach z bezpłatnego transportu publicznego mogą cieszyć się osoby w wieku 70+. Przy czym w niektórych ośrodkach wprowadzane są dodatkowe ulgi, jak Bilet Seniora, który jest bardzo atrakcyjną opcją – jak np. w Warszawie i Poznaniu, gdzie kosztuje jedynie 50 zł rocznie.

Ceny nieruchomości

Pod względem cen mieszkań najlepsza sytuacja jest w Gorzowie Wielkopolskim, gdzie za m2 mieszkania w czerwcu 2019 r. należało zapłacić średnio 4 220 zł i w Zielonej Górze – gdzie kosztował on 4 496 zł. Dla porównania w najdroższym mieście w zestawieniu – czyli w Warszawie – za m2 nieruchomości średnio musimy zapłacić ponad dwa razy więcej niż w Gorzowie – aż 8 932 zł.

Rozrywka – ceny teatrów

Najniższe ceny biletów teatralnych dla seniorów oferują:

1. Opole,
2. Kielce,
3. Szczecin

Średnia cena biletu z uwzględnieniem ewentualnych zniżek kosztuje tu ok. 22 zł. Nieznacznie więcej trzeba zapłacić w Gorzowie Wielkopolskim czy Białymstoku. Za dostęp do tej formy kultury najdrożej zapłacimy w stolicy – gdzieś średnia cena biletu wynosi 57,5 zł, a także w Krakowie i Łodzi (43,75 zł).

W zależności od spektaklu i usytuowania miejsca cena biletu wzrasta, dlatego wyliczając średnią, przyjęliśmy jedno kryterium – bilety dotyczyły miejsc na parterze w jednym z pierwszych rzędów.

PODSUMOWANIE

Raport Najlepsze Miasta dla Seniorów 2019 iKalkulator.pl pokazuje, że tak naprawdę polskie miasta coraz częściej zdają sobie sprawę, że nasze społeczeństwo się starzeje i już jego ¼ stanowią seniorzy. Dlatego wiele ośrodków miejskich inwestuje w infrastrukturę i dostosowuje ją do potrzeb osób starszych. Oznacza to nie tylko zakup nowych pojazdów komunikacji miejskiej czy budowę podjazdów dla wózków, obniżenie krawężników przy przejściach, odpowiednie oznakowanie ich, ale także zwiększenie liczby terenów zielonych, budowę siłowni plenerowych, które umożliwiają integrację czy tworzenie po prostu miejsc spotkań dla seniorów.

Na komfortowe miejsce do życia składa się wiele aspektów, które dla każdego mogą mieć inną ważność, priorytetowość. Dlatego raport Najlepsze Miasta dla Seniorów 2019, nie różnicuje, który czynnik jest najważniejszy. Można powiedzieć, że tak naprawdę poziom ten jest wyrównany - pierwsze i ostatnie miejsce zestawienia dzieli jedynie 19 pkt. Oczywiście cieszy fakt, że samorządy coraz bardziej dbają o seniorów, jednak nadal jest wiele kwestii do poprawy, jak choćby właśnie dostęp do terenów zielonych czy jakość stanu chodników i dróg, które są problematyczne nie tylko dla seniorów.