Zadłużenie przedsiębiorstw, czyli ryzyko, którego nie widać

Przeczytaj także: Liczba niewypłacalności firm rekordowa w 2023 roku

Powyższe wnioski płyną z prowadzonych przez Euler Hermes badań nt. globalnego zadłużenia przedsiębiorstw. Ich autorzy biorą pod lupę wskaźnik zadłużenia netto (lub "dźwignię finansową") niefinansowych spółek giełdowych. Analiza obejmuje wyłącznie te przedsiębiorstwa, które w swych bilansach wykazują zadłużenie, nie uwzględniając jednocześnie podmiotów wykazujących środki pieniężne netto. W ten sposób zyskujemy wierny obraz zmian zachodzących wśród zadłużonych przedsiębiorstw.

Kluczowe tezy:

• W minionym roku globalny wskaźnik zadłużenia netto dla giełdowych spółek niefinansowych pikował do poziomu 53%, co było następstwem wzmocnienia bilansów przedsiębiorstw za sprawą wzrostu ich zysków
• Pozytywny trend globalny zwiększa jednocześnie ryzyko wynikające z nadmiernego zadłużenia przedsiębiorstw w kluczowych sektorach i krajach
• Wzrost zadłużenia w sektorze papierniczym, transportowym i włókienniczym w wyniku zmian strukturalnych
• Średni wskaźnik zadłużenia netto był najwyższy w Portugalii (96%), Turcji (72%), Hiszpanii (68%) i Grecji (69%).

Pomimo generalnie wzrostu globalnego zadłużenia, średni wskaźnik zadłużenia netto przedsiębiorstw spadł w 2017 r. do 53%, o 3,2 pkt. procentowego rok do roku. Euler Hermes ocenia, że pozytywny obraz sytuacji został wsparty przez wzmocnienie struktur bilansowych, zyskujących jeszcze na stałym wzroście zysków przedsiębiorstw.

"Duża płynność finansowa sprzyja wysokiemu poziomowi zadłużenia przedsiębiorstw na całym świecie. Dzięki silnemu wzrostowi zysków zadłużenie netto zostało w dużej mierze utrzymane w ryzach. Jednak zanurkowanie pod tą spokojną powierzchnię ujawnia pewne „bańki” potencjalnego ryzyka zarówno dla firm, jak i ich dostawców w wielu sektorach i regionach" – mówi Maxime Lemerle, Szef Działu Badań Sektorowych w Euler Hermes.

Badanie Euler Hermes wskazało obszary o znacznym ryzyku i rozbieżności w stosunku do średniej światowej wskaźnika zadłużenia przedsiębiorstw wynoszącego jak wspomnieliśmy 53%. Euler Hermes wykazał, że ryzyko jest skoncentrowane w sektorach, które zmagają się ze zmianami strukturalnymi, w szczególności zakłóceniami związanymi ze zmianą klimatu, cyfryzacją, zmieniającymi się potrzebami klientów lub trudnymi wynikami gospodarczymi. Do tych najbardziej zagrożonych branż należą sektor papierniczy, transportowy i włókienniczy, a firmy zwiększają swoje wydatki (i zadłużenie), aby sprostać trudnym warunkom i reagować na te pojawiające się zmiany.

Z kolei w perspektywie regionalnej badanie to wykazało, że szczególnie narażona na nadmiernie zadłużenie przedsiębiorstw jest Europa Południowa. Najwyższe wskaźniki zadłużenia netto przedsiębiorstw odnotowały Portugalia (96%), Turcja (72%), Hiszpania (68%) i Grecja (69%). Dla porównania – najniższe średnie poziomy zadłużenia firm netto stwierdzonych w RPA (38%), Australii (41%), Hongkongu (42%), Polsce (43%) i Wielkiej Brytanii (43%).

"Gdy na przedsiębiorstwa wywierana jest presja rynkowa, mogą one zwiększyć dźwignię finansową (zadłużenie), co może pomóc w radzeniu sobie z wyzwaniami i pojawiającymi się problemami. Jeśli jednak nie będzie temu towarzyszył wzrost zysków, może to sprawić, że będą one w efekcie bardziej podatne na problemy, które starały się opanować lub na inne, nieoczekiwane wstrząsy" – dodaje Katherina Hillenbrand-Saponar, Specjalistka ds. Analizy Branż w Dziale Badań Ekonomicznych Euler Hermes.

Sektory wysokiego ryzyka

Papier

Przemysł papierniczy jest przemysłem wysoce kapitałochłonnym i wiąże się tym samym ze znacznym zadłużeniem. Problem ten wiąże się też ze strukturalnymi wyzwaniami jakie stwarza cyfryzacja, kwestia ta jest więc złożona i doprowadziło do tego, że sektor odnotował najwyższy średni wskaźnik zadłużenia netto, wynoszący 172% dla najwyższych 25% (najwyższy kwartyl), obejmujących najwyższe składniki zadłużenia. Według badań, w 2017 r. wskaźnik zadłużenia netto zmniejszył się o 7,6 p.p. w porównaniu z 2016 r.

Chociaż dźwignia finansowa jest wysoka, a presja na ceny energii nadal się utrzymuje, w 2018r. marże powinny wzrosnąć jeszcze o 20 punktów bazowych, gdyż dane demograficzne i wzorce konsumpcji przyczyniają się do wzrostu produkcji produktów z bibuły (papierowych chusteczek, ręczników etc.) i opakowań ".

Transport

Branża transportowa jest narażona na znaczne zmiany strukturalne i ma niewielką amortyzację finansową, aby stawić czoła temu ryzyku. Przy średnim wskaźniku zadłużenia na poziomie 144% netto dla 25% największych firm, dźwignia ta jest wysoka, podczas gdy towarzyszący przepływ środków pieniężnych jest stosunkowo słaby. Branża zmaga się z wyzwaniami związanymi z rosnącymi cenami ropy naftowej, potrzebą inwestowania w nowe technologie i we flotę pojazdów, aby sprostać normom oszczędności paliwa i spełniać regulacje dotyczące zmian klimatycznych.

Tekstylia

Sektor tekstylny jest sektorem wysokiego ryzyka, co wynika z połączenia znacznej dźwigni finansowej, 144% w najwyższym kwartylu zadłużonych przedsiębiorstw i ze słabego generowania przychodów gotówkowych. Podstawą problemów strukturalnych jest silna konkurencja, szczególnie w USA, Japonii, Singapurze i Indiach.

Średnie ryzyko – tam, gdzie nastąpiła znaczna poprawa

Energia

Ceny surowców znacznie poprawiły wyniki i strukturę finansową w sektorze energetycznym, mimo że w perspektywie sektora ten nadal czekają liczne wyzwania. Główne czynniki ryzyka związane są z warunkami ekonomicznymi i finansowymi na poszczególnych rynkach. Pomimo obiecującej dynamiki rynku, średni wskaźnik dźwigni (zadłużenia) netto wynosi 137% dla 25% najlepszych firm.

Metale

Sektor metalurgiczny pozostaje znacznie ryzykownym sektorem ze średnim wskaźnikiem zadłużenia wynoszącym 119% dla najlepszych 25% przedsiębiorstw. Wzrost zysków i przepływów pieniężnych napędzają przeważnie korzystne warunki panujące na rynku surowców, co sprzyjało spadkowi wskaźnika zadłużenia netto o 4 punkty procentowe w stosunku do ubiegłego roku. To powiedziawszy trzeba też przyznać, że niektóre kategorie wyrobów metali dotknięte przez taryfy protekcjonistyczne będą zagrożone, co będzie sprzyjać ponownemu wzrostowi wskaźników zadłużenia netto.