Polacy a działalność i finansowanie samorządów

Przeczytaj także: Samorządy nie wspierają przedsiębiorczości

BLOK B: Podatki i inwestycje

Jedynie 43% płaconych przez Polaków podatków wraca do budżetu ich gminy. Zdaniem większości Polaków (aż 59,7%) ten odsetek powinien być zdecydowanie większy. Ponad jedna piąta badanych (22,2%) chciałaby w tym zakresie zachować status quo, a jedynie 12,3% uważa, że do lokalnego budżetu powinno trafiać mniej pieniędzy.
Jeśli spojrzeć, jak na to pytanie odpowiadają mieszkańcy pochodzący z miejscowości różnej wielkości, widać, że ich opinie są dość podobne. Najbardziej liczną grupę zwolenników zwrotu większego odsetka podatków do budżetu gmin stanowią mieszkańcy największych polskich miast. Tuż za nimi plasują się mieszkańcy miast od 50 do 200 tys. mieszkańców (59,9%) oraz mieszkańcy wsi (58,7%).

Respondenci w zdecydowanej większości oczekują także przeznaczenia większych środków finansowych na inwestycje. Takie zdanie reprezentuje aż 81% ankietowanych. Tylko 14,5% jest zadowolona z obecnego poziomu wydatków, a liczba tych, którzy chcieliby ich zmniejszenia jest znikoma.

Wielkość miejscowości nie ma większego znaczenia w formułowaniu opinii na temat dofinansowywania inwestycji lokalnych. Warto zaznaczyć jednak, że w miejscowościach od 50 do 200 tys. mieszkańców, panuje największe zadowolenie z obecnego poziomu inwestycji (23,2%).

Ciekawe dane przynosi analiza odpowiedzi w poszczególnych województwach. O przeznaczenie większej ilości środków na inwestycje lokalne najczęściej postulują mieszkańcy woj. lubelskiego (88,1%), woj. warmińsko–mazurskiego (88%), woj. lubuskiego (85,1%), woj. małopolskiego (84,4%)
i woj. zachodniopomorskiego (84,3%). Natomiast największe zadowolenie z poziomu inwestycji panuje w woj. śląskim (19,7%), woj. kujawsko-pomorskim (18,6%) oraz woj. mazowieckim (18,2%).
Wyraźnie widać, że zdanie Polaków zbieżne jest z opinią samorządów - społecznościom lokalnym potrzebne są większe wpływy z podatków do budżetów lokalnych, a także znaczny zastrzyk finansowy na inwestycje.
Gdyby doszło do zmiany przepisów ustawy o dochodach jednostek samorządowych, w wyniku której możliwe byłoby zwiększenie środków finansowych na inwestycje, Polacy najchętniej przeznaczyliby te dodatkowe pieniądze w pierwszej kolejności na: ochronę zdrowia (69%), na tworzenie miejsc pracy (57,1%) oraz na infrastrukturę drogową (55,6%). Na czwartym miejscu w rankingu celów inwestycyjnych znalazła się oświata (40,8%), a dalej kolejno: pomoc społeczna (20,9%), transport publiczny (18,1%) oraz bezpieczeństwo (16,7%).
Co ciekawe, ochrona zdrowia była wskazywana najczęściej w większych miastach: od 50–200 tys., mieszkańców (75,6%), a także powyżej 200 tys. mieszkańców (75,7%). Natomiast infrastruktura drogowa była zdecydowanie najczęściej wskazywaną kategorią wśród mieszkańców wsi (63,4%).

BLOK C: Usługi publiczne

Gdzie powinny zapadać kluczowe dla gminy lub miasta decyzje? Społeczeństwo jest w tej kwestii jednomyślne – na pewno nie powinny one być domeną władz centralnych. Choć władza centralna ma wizję rozwoju całego kraju i większe zasoby, to jedynie 3% Polaków chce jej powierzyć decyzje o rozwoju i przyszłości swojej najbliższej okolicy.

51% respondentów oczekuje współpracy władzy centralnej z samorządami w kwestii rozwoju lokalnego. Druga wyraźna grupa, stanowiąca 44%, jest zdania, że sprawy gmin i miast powinny być w 100% w gestii samorządów.