Oszczędzanie na emeryturę według Polaków

Przeczytaj także: Reforma emerytalna zmienia podejście do oszczędzania

Bez wątpienia, oszczędzanie emerytalne wymaga odraczania gratyfikacji. Przez wiele lat muszę wpłacać pieniądze na indywidualny rachunek emerytalny, by za wiele lat z niego skorzystać. Warto dodać, że niechęć do odkładania gratyfikacji finansowych w czasie nasila się wtedy, gdy rośnie niepewność związana z tym, czy gromadzony przez nas kapitał rzeczywiście „wróci” do nas po wielu latach (np. po przejściu na emeryturę). Duże znaczenie odgrywa tutaj spostrzegane przez ludzi ryzyko inwestycyjne. Skłonność do systematycznego oszczędzania będzie niższa wtedy, gdy ludzie oceniają ryzyko stracenia odkładanych pieniędzy jako wysokie, co wzbudza w nich silne poczucie lęku. To oznacza, że skłonność do oszczędzania może również zależeć od cykli koniunkturalnych, które mają wpływ na percepcję ryzyka i odczuwane zaufanie.

Większość wyników badania Deutsche Bank PBC zrealizowanego przez Instytut Homo Homini, które zostanie przeanalizowane w dalszej części tego opracowania, potwierdza działanie opisanych wyżej właściwości psychologicznych determinujących zachowania związane z oszczędzaniem.

ANALIZA WYNIKÓW BADANIA DEUTSCHE BANK PBC– WSZYSCY RESPONDENCI

Wiedza o systemie emerytalnym i zmianach w tym systemie

Nieco ponad 70 proc. respondentów deklaruje, że posiada wiedzę o już dokonanych zmianach w systemie emerytalnym oraz o zmianach planowanych. Wydaje się, że jest to wynik optymistyczny, świadczący o dobrym rozeznaniu respondentów w badanej kwestii. Należy jednak ten wynik traktować z pewną ostrożnością, gdyż ma on charakter deklaratywny. Uczestnicy różnych badań rzadko otwarcie przyznają, że nie posiadają wiedzy na jakiś temat, gdyż stawiałoby to ich w złym świetle. Warto zatem tę odpowiedź skonfrontować z odpowiedziami na inne pytania. Struktura odpowiedzi udzielonych już na następne pytanie wydaje się potwierdzać te wątpliwości. 44 proc. badanych osób stwierdziło, że czuje się dobrze poinformowane o zmianach w systemie emerytalnym planowanych przez rząd. Dobrze lub bardzo dobrze poinformowanymi czuje się 20 proc. respondentów; niemal 30 proc. czuje się słabo lub w ogóle niepoinformowanymi. Trzy czwarte ankietowanych osób oczekuje szerszej kampanii informacyjnej na temat planowanych zmian w systemie emerytalnym.
Podstawowe źródła informacji o zmianach w systemie emerytalnym, z których respondenci czerpią (czy raczej chcieliby czerpać) wiedzę, to Internet, prasa, radio i telewizja (nieco ponad 60 proc. osób). Co ciekawe, tylko co dziesiąta osoba deklaruje, że chce gromadzić wiedzę o systemie emerytalnym poprzez kontakt z doradcą instytucji finansowej. Ponadto, 11 proc. osób w ogóle nie zamierza szukać dodatkowych informacji o systemie emerytalnym.

Bardziej szczegółowa analiza danych w zakresie informacji o zmianach systemu emerytalnego wskazuje na to, że zainteresowanie tymi zmianami wzrasta z wiekiem, co wydaje się dość oczywiste, gdyż kwestie związane z wypłatą emerytur dotyczą osób starszych w sposób bardziej bezpośredni. Co więcej, może się tu ujawniać zjawisko krótkowzroczności, o którym była mowa we wprowadzeniu do tego opracowania. Osobom młodszym wydaje się, że problemy dotyczące emerytury są bardzo oddalone w czasie, więc nie ma sensu tracić czasu i energii na rozpatrywanie ich tu i teraz. Wyższy poziom zainteresowania i poinformowania obserwujemy też wśród respondentów lepiej zarabiających, co prawdopodobnie wynika z tego, że te osoby dysponują większymi obiektywnymi możliwościami oszczędzania i poszukują odpowiednich dla siebie produktów finansowych. Inne prawdopodobne wyjaśnienie może wynikać z tego, że zachodzi dodatni związek między osiąganymi dochodami, a wykształceniem. Osoby lepiej wykształcone są bardziej świadome konieczności podejmowania samodzielnych działań w zakresie zapewnienia sobie godnej emerytury i wykazują większe zainteresowanie informacjami na ten temat.