Polska gospodarka 2009: ocena i prognozy

Przeczytaj także: Prognozy gospodarcze Polski III kw. 2009

Sytuacja na rynku pracy w II kw. br. rozwijała się zgodnie z przewidywaniami ekspertów z CASE. Co prawda, według BAEL zatrudnienie rosło dalej w II kw. 2009 r., ale zwiększało się bezrobocie, co oznacza, że przybywało ludności czynnej zawodowo. Z kolei stopa rejestrowanego bezrobocia lekko spadła w II kw. z powodów sezonowych. Rynek pracy okazał się bardziej elastyczny niż można było oczekiwać; w firmach obniżano liczbę godzin pracy i znacznie spadła dynamika płac. Lawinowo rosnąca liczba zwolnień lekarskich stała się również sposobem na cięcia kosztów pracy bez redukcji personelu, stanowiska pracy przerzucano też do szarej strefy. Nasza poprzednia prognoza ulega kosmetycznym zmianom. W związku ze słabą dynamiką PKB zatrudnienie zacznie się obniżać, stopa rejestrowanego bezrobocia i stopa wg BAEL powinna wzrosnąć odpowiednio do 12,7% i około 8% w grudniu 2009 r. Obawy przed bezrobociem ograniczyły żądania płacowe w pogarszającej się sytuacji popytowej. Eksperci z CASE przewidują, że zniżkowa dynamika płac potrwa do połowy 2010 r. W 2009 r. realna płaca średnia nie przekroczy poziomu z 2008 r., a nominalnie podniesie się o 3,5%. W połowie 2010 r. trend zniżkowy się odwróci.

Rząd zgodnie z oczekiwaniami dokonał rewizji budżetu państwa i zwiększył prognoz kasowy deficyt do 27 mld zł w 2009 r. Kombinacja cięć wydatków wraz z dużą zwyżką wypłaconych dywidend w firmach z udziałem państwa ma załatać ubytek dochodów z powodu stagnacji gospodarczej. Według CASE szacunki te wyglądają realistyczne. CASE nie zmienia prognozy deficytu całego sektora finansów publicznych w br., który wyniesie ponad 5,5% PKB. CASE nie jest w stanie ocenić zapowiedzi ministra finansów, prawie dwukrotnie wyższego deficytu kasowego budżetu państwa w 2010 r. Na chęci i możliwościach stabilizowania finansów państwa w 2010 r. negatywnie waży kalendarz polityczny. Mimo to eksperci z CASE oczekują nadal, że sytuacja finansów publicznych poprawi się w przyszłym roku w związku z wyższą dynamiką PKB i inflacji niż założone w czerwcu 2009. Na pierwszy plan wychodzi obecnie ryzyko przekroczenia przez dług publiczny progu 55% PKB, zwłaszcza w świetle restrykcyjnej nowelizacji ustawy o finansach publicznych. CASE prognozuje, że dług publiczny przekroczy 52% PKB w tym roku, ale w 2010 r. nie urośnie powyżej 55% PKB dzięki niższemu wzrostowi deficytowi niż przyjęty, zwiększonym wpływom z prywatyzacji i wzmocnieniu złotego. Takie ryzyko przesunie się jednak na 2011 r.

O ile rosnący deficyt w finansach publicznych jest największym zagrożeniem dla stabilności makroekonomicznej Polski, o tyle deficyt na rachunku bieżącym nie stanowi żadnego kłopotu. Nastąpiła skokowa poprawa bilansu handlowego z powodu dużo wyższego spadku importu niż eksportu w związku z załamaniem się popytu krajowego w Polsce i deprecjacją złotego. Ponadto, mniejsze wypłaty dywidend dla inwestorów zagranicznych oraz stabilne transfery sprawiły, że niedobór bilansu bieżącego za cztery kwartały obniżył się do 2,1% PKB w II kw. br. z 5,4% PKB w IV kw. 2008 roku. CASE oczekuje, że malejący trend tego deficytu zostanie utrzymany do końca 2009, kiedy wymiana z zagranicą będzie prawie zrównoważona. W 2010 r. deficyt zacznie powoli rosnąć pod wpływem wzrostu popytu krajowego.