Tydzień 14/2009 (30.03-05.04.2009)

Przeczytaj także: Tydzień 13/2009 (23-29.03.2009)

• Bank Światowy obniżył prognozę wzrostu gospodarczego dla Polski w 2009 r. do 0,5%, podczas gdy gospodarka strefy euro skurczy się o 2,7%. W 2010 roku tempo wzrostu Produktu Krajowego Brutto Polski osiągnie 2,8%, a gospodarka strefy euro wzrośnie o 0,9%.
• W czwartek EBC obniżył podstawowe stopy procentowe o 25 pkt bazowych. Benchmarkowa stopa procentowa kredytu refinansowego wynosi po tej obniżce 1,25%. Prezes Europejskiego Banku Centralnego Jean- Claude Trichet nie wykluczył, że EBC może po raz kolejny obciąć główną stopę procentową.
• Według Eurostatu nflacja HICP w strefie euro spadła z 1,2% r/r w lutym do 0,6% r/r w marcu.
• W tym roku gospodarka Litwy skurczy się o 10,5%.
• Według Eurostatu stopa bezrobocia wyniosła w lutym 7,9% w całej Unii Europejskiej, a w Polsce 7,4%. Najniższy poziom stopy bezrobocia odnotowała Holandia (2,7 %), a najwyższy Hiszpania (15,5%) i Łotwa (14,4%).
• W opinii wielu obserwatorów londyński szczyt G20 to jest początek nowego ładu ekonomicznego i zalążek światowego zarządzania. Jego głównym celem jest to, by nowe regulacje umożliwiły uniknięcie przyszłego kryzysu. Ważną zmianą w światowej polityce, jest także to, że zastąpiono formułę G7, rozszerzając ją o państwa gospodarek wschodzących.
• Niemieckie oceny przebiegu i decyzji G20 koncentrują się na decyzji o znacznym powiedszeniu środków MFW, by mógł on udzielać kredytów zagrożonym gospodarkom. Jednak podkreśla się, że nowe reguły są w stanie przynieść więcej korzyści światowej gospodarce niż szybki kredyt MFW. Podkreśla się też, że wątpliwe jest dziś to, jak decyzje polityczne przełożą sie na konkretne rozwiazania prawne, a więc jakie nowe instrumenty kontroli transakcji finansowych zostaną wdrożone. Niemieccy specjaliści są zaniepokojeni i zwracają uwagę, że w trakcie obrad Wielka Brytania (wspierana przez USA) broniła się przed zbyt daleko idącą regulacją w imię interesów centrum finansowego Londynu. Chyba maja rację, bo im znaczniej w nowych regułach będą zastosowane zasady przejrzystości i odpowiedzialności, tym wieksza jest szansa, że podobny kryzys nie bedzie miał miejsca.
• Ukraina jest w głębokim kryzysie. MFW w listopadzie 2008 r. przyznał Ukrainie 16,5 mld USD, jednak dał jej tylko 4,5 mld USD, uzależniając przekazanie dalszych rat od spełnienia określonych warunków. Jak dotąd warunkami, które nie zostały spełnione są: brak ustawy emeryturach i o Naftohazie. Ukraina ma dziś inflację na poziomie 20%. Planowane zwiekszenie ilości pieniądza na rynku przez Narodowy Bank Ukrainy (NBU) moze spowodować dalsze osłabienie hrywny, która od połowy 2008 roku osłabiła się o ponad 50%.
• Rosja nie weźmie udziału we wspieraniu Międzynarodowego Funduszu Walutowego, które uzgodniono na szczycie G20 w Londynie, gdyż i tak dużo pomogła już krajom Wspólnoty Niepodległych Państw. Rosja udzieliła już pomocy swym sąsiadom i uczestniczy w funduszu antykryzysowym, w wysokości 10 mld dolarów, utworzonym przez kraje poradzieckiej Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej. W skład tej regionalnej organizacji gospodarczej wchodzą Rosja, Białoruś, Kazachstan, Tadżykistan i Kirgistan.
• Rosyjski urząd statystyczny ogłosił dane za 2008 rok. Ubiegłoroczny wzrost gospodarczy wyniósł 5,6% (niżej o 3 punkty procentowe w stosunku do 2007). Tegoroczny deficyt wyniesie ok. 90 mld USD, a w pierwszym kwartale spadek PKB wyniósł ponad 7%, a odpływ zagranicznego kapitału wyniósł 33 mld USD. W ciągu dwóch pierwszych miesięcy roku rosyjski PKB stracił 8%, obrót towarowy z zagranicą spadł o 40%, a inflacja wyniosła 13,6% r/r. Realne dochody obywateli spadły o 7%, a liczba bezrobotnych wzrosła o 21,8%.
• W trakcie ostatniego unijnego szczytu kraje Unii zawarły bez udziału Rosji porozumienie o tranzycie gazu. Porozumienie ma zapewnić przejrzyste zasady tranzytu, więc w ciągu dwóch lat Ukraina przyjmie europejskie przepisy, a w zamian UE wyłoży pieniądze na inwestycje w ukraińskie rury, prowadzoną pod nadzorem międzynarodowych instytucji finansowych. UE także zainstaluje nowoczesne liczniki, które przez satelitarne łącza na bieżąco będą informować, ile gazu z Rosji wpływa na Ukrainę. Teraz Niemcy zrewidowały swoje stanowisko i proponuję właczenie Rosji do tego porozumienia.
• W grudniu MFW i Unia Europejska zdecydowały się pożyczyć Łotwie 7,5 mld euro, choć warunkiem było ograniczenie deficytu do poziomu 5% PKB. Jednak nie otrzymała kolejnej transzy pożyczki z MFW opiewającej na około 200 milinów euro z powodu zbyt wysokiego deficytu budżetowego. W czwartym kwartale PKB Łotwy spadł o ponad 10%.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

CO PRZYNIÓSŁ LONDYŃSKI SZCZYT G20

Co bardziej optymistyczni komentatorzy szczytu G20 ochrzcili to spotkanie jako to początek nowego ładu ekonomicznego i zalążek światowego zarządzania. Jego głównym celem było zintegrowanie działań antykryzysowych i nowe regulacje, które umożliwią uniknięcie przyszłego kryzysu. Trzeba przyznać, że z zakończonym szczytem G20 wiązano duże nadzieje. I patrząc na osiągnięte porozumienie można powiedzieć, że w wielu ważnych sprawach osiągnięto jednomyślność. Za najważniejsze uznano zwiększenie rezerw MFW o 500 mld USD i wsparcie międzynarodowego handlu gwarancjami kredytowymi na sumę 250 mld USD. Także Chiny i kilka innych państw zwiększyło swój wpływ na decyzje Funduszu. Jest to w pewnym stopniu kompromis, pomiędzy USA, które naciskały na Europę, by ta poszła amerykańskim śladem zwiększając wielkość pakietu stymulującego jej gospodarkę, a Francją i Niemcami, które starały się koncentrować uwagę szczytu na wprowadzeniu nowych rozwiązań organizacyjno-prawnych, które w przyszłości mają zabezpieczyć świat przed podobnym jak dziś kryzysem. Jednak w opinii obserwatorów szefom krajów G20 zabrakło reformatorskiej determinacji, chociaż nie należy już teraz przesądzać, bo rezultaty będzie można zobaczyć i ocenić dopiero wówczas, gdy specjaliści przełożą polityczne decyzje szczytu na zapisy prawne.

Cechą charakterystyczną tego spotkania była inna niż w przeszłości postawa prezydenta USA. Nie ulega wątpliwości, że obecne jej osłabienie wynikło stąd, że USA są obwiniane za wywołanie kryzysu. Dodatkowo ciążyła na nich źle odbierana przez ostatnie lata postawa poprzedniego prezydenta. Z drugiej strony już przed szczytem wiadomo było, że Ameryka i Europa inaczej widzą cele szczytu G20. Amerykanie są dziś skoncentrowani na naprawie swojej gospodarki, która od 16 miesięcy jest w kryzysie, podczas gdy inni uczestnicy (Francja i Niemcy) koncentrują się na regulacjach systemu finansowego.

W trakcie szczytu ujawniła się nowa sytuacja na szczytach gospodarczych świata. Spotkanie prezydentów USA i Chin i podjęte na nim uzgodnienia upoważniły obserwatorów do nazwania go... szczytem G2. W trakcie tego spotkania przyjęto nowe rozwiązania, szczególnie istotne dla obu tych krajów, a dotyczące dwustronnej współpracy gospodarczej. Nie ulega wątpliwości, że ich realizacja będzie miała w najbliższej przyszłości istotny wpływ także na światową gospodarkę.

W trakcie obrad ujawniła się też współpraca Wielkiej Brytanii i USA. Wielka Brytania broniła się przed zbyt daleko idącą regulacją w imię interesów centrum finansowego Londynu. Stanowisko w tej sprawie popierały USA...

Sprawą ważną i wartą zaznaczenia jest to, że po latach zrezygnowano z formuły G7, rozszerzając ją o państwa gospodarek wschodzących i tworząc G20. To istotna zmiana w światowej polityce.

Warto jednak zauważyć, że nie udało się ustalić wspólnej polityki, a przede wszystkim nie podjęto wspólnych działań w wielu ważnych sprawach, a ta uwaga dotyczy w pierwszej kolejności stosunku wobec systemu bankowego i toksycznych aktywów. Oznacza to, że problemy te nadal będą rozwiązywane we własnym zakresie przez rządy poszczególnych krajów.

Jednak ważną decyzją jest przekazanie do FSB (Financial Stability Board), kompetencji umożliwiających koordynowanie działań lokalnych nadzorów finansowych.

Podzielam pogląd, że londyńskie G20 nie jest jeszcze szczytem tej samej rangi, co powojenny szczyt w Bretton Woods, który ustanowił światowy system monetarny oparty na stałych kursach wymiany walut i powołał do życia Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Bank Światowy. Być może kolejne spotkania w tym gronie zakończą się decyzjami, które zmienią powyższą opinię...