Tydzień 43/2003 (20-26.10.2003)

• Według Jerzego Hausnera wzrost PKB w III kwartale wyniesie 4,0% i utrzyma się w IV kwartale na podobnym poziomie.

• Według członka Rady Polityki Pieniężnej Grzegorza Wójtowicza tempo wzrostu gospodarczego w III i IV kwartale 2003 roku wyniesie 3,8%, czyli będzie na podobnym poziomie jak w II kwartale.

• IBnGR szacuje, że w III kwartale wzrost PKB wyniesie 3,5%. Przewiduje on, że tempo wzrostu PKB będzie rosło w Polsce do 4,1% w 2004 roku, 4,5% w 2005 roku i 5,1% w 2006 roku.

• Według GUS stopa bezrobocia spadła z 17,6% w sierpniu do 17,5% we wrześniu. W opinii Jerzego Hausnera stopa bezrobocia spadnie w październiku do 17,4%.Sprzedaż detaliczna wzrosła we wrześniu o 9,7% m/m (w sierpniu 2003 było 5,5%), a produkcja przemysłowa wzrosła we wrześniu o 11,1% r/r.

• Według Eurostat w pierwszych siedmiu miesiącach roku polski deficyt skurczył się do 4,3mld euro w porównaniu z 5,3 mld euro w tym samym okresie roku 2002. Wartość naszego eksportu do UE wzrosła w tym okresie o 8% (do 17,7 mld euro), a importu tylko o 2% (do 22,0mld euro). Obecnie Polska jest piątym eksporterem do Unii (po USA, Szwajcarii, Japonii i Chinach).

• Rząd zgodził się, aby międzynarodowy koncern stalowy LNM Group kupił Polskie Huty Stali. Rząd wydał zgodę mimo braku uzgodnienia pakietu socjalnego ze związkami zawodowymi.

• Senat bez poprawek przyjął ustawę o biokomponentach stosowanych w paliwach ciekłych i biopaliwach ciekłych.

• Hinduska firma Tata została uznana za najlepszego kandydata do przejęcia Daewoo Commercial Vehicle (firmy produkującej w Polsce ciężarówki). Tata to największy producent samochodów ciężarowych w Indiach.

• Według EuRoPol Gaz (jest to operator polskiego odcinka rurociągu jamalskiego) zatwierdzono harmonogram dokończenia budowy jego pierwszej nitki gazociągu. Budowa rozpocznie się w grudniu. Zbudowane będą trzy tłocznie: w Ciechanowie i Szamotułach oraz w Zambrowie. Umożliwi to zwiększenie możliwości przesyłowych rurociągu jamalskiego z 20mld m3 do 33mld m3 rocznie. Zapowiedziano też, że do końca przyszłego roku strony polska i rosyjska podejmą decyzje o rozpoczęciu drugiego etapu budowy tego gazociągu.

• PKN Orlen w ciągu najbliższych 6 miesięcy ma opracować szczegóły fuzji z węgierskim koncernem naftowym MOL. Rozmowy międzyrządowe mają rozpocząć się już w przyszłym miesiącu. Zakończenie tego procesu planowane jest na lata 2005-2006.

• Do końca października ma być podpisane porozumienie między rządem, NBP i Związkiem Banków Polskich dotyczące obniżenia poziomu rezerw celowych, klasyfikacji kredytów i zmniejszenia norm ostrożnościowych.

• Polskie Zakłady Lotnicze (PZL) w Mielcu w ciągu najbliższych miesięcy zwolnią 400 osób, czyli ok. 25% załogi. Firma ma trudną sytuację finansową. Nie może obecnie zaciągnąć kredytów, bo w bankach nie posiada wiarygodności finansowej. Nie ma też podpisanych nowych kontraktów.

Mikrokomentarz do wydarzeń gospodarczych

---

RADA POLITYKI PIENIĘŻNEJ: JAKA JEST, JAKA POWINNA BYĆ, JAKA BĘDZIE?
Zbliża się koniec roku. Patrząc na wskaźniki opisujące obecny stan naszej gospodarki można powiedzieć, że są one wyraźnie lepsze niż były w poprzednich latach, chociaż nasz niepokój o przyszłość gospodarczą kraju wcale nie maleje. Wiemy, że wiele spraw związanych z naszą gospodarką wymaga dziś racjonalnego przeanalizowania i ocenienia, a wiele dotychczasowych poglądów musi zostać skorygowanych. Niezbędne jest też wprowadzenie nowych mechanizmów tak w gospodarkę, jak i w sposób kierowania nią. Trzeba też być świadomym tego, że upływający czas gra przeciwko nam więc wiele problemów musi być rozwiązywanych szybko i skutecznie, mimo silnej presji tak rozwoju wydarzeń gospodarczych jak i nastrojów społecznych.

Każde współczesne przedsięwzięcie gospodarcze jest złożoną grą zespołową. Kierujący gospodarką prawie 40-milionowego kraju muszą mieć tego świadomość. Muszą też mieć duże poczucie odpowiedzialności.

W ustroju politycznym Polski przewidziano kilka instytucji wyposażonych w bezpośredni dostęp do strategicznych mechanizmów, które umożliwiają wpływanie na bliższą i dalszą przyszłość gospodarki. Te instytucje muszą uznawać konieczność, a nawet niezbędność lojalnego współdziałania z sobą.

Jedną z tych instytucji jest Rada Polityki Pieniężnej. Zastanawiając się nad przyszłością Rady w pierwszej kolejności warto spojrzeć w tył i sformułować wnioski wynikające z oceny jej dotychczasowej działalności. Zacznijmy od uwag, na temat prawnego umocowania działalności Rady. Działalność jej oparta jest na ustawie o NBP. Są liczne przykłady, by twierdzić, że RPP dokonała rozszerzającej interpretacji tej ustawy. Sama stara się decydować tak o tempie obniżania inflacji, jak i o polityce kursowej. Specyficznie pojmuje ustawowy obowiązek wspierania polityki gospodarczej rządu, zbyt często zastępując to wspieranie recenzowaniem rządowych decyzji.

W ostatnich latach wydarzenia gospodarcze nie zawsze potwierdzały słuszność polityki monetarno-kursowej RPP. Wśród krajowych i zagranicznych ekspertów przeważają opinie, że polityka Rady była mocno nadrestrykcyjna. Są też tacy, którzy wytykają jej ewidentne błędy, a nawet obciążają ją współwiną za spowolnienie gospodarcze w ostatnich latach i obecny poziom deficytu. Są też opinie, że Rada bardzo ostrożnymi i powolnymi decyzjami o obniżaniu stóp pobudzała agresywne działanie kapitału spekulacyjnego. Wiele krytycznych uwag pod adresem jej polityki znajduje się w okresowych raportach MFW. Złośliwi twierdzą też, że Rada zamiast bronić swojej ustawowej niezależności w pierwszej kolejności broni swojej nieomylności... Dobrego samopoczucia Rady nie popsuło nawet to, że (jak to podkreśla w swojej ocenie Najwyższa Izba Kontroli) po raz czwarty z rzędu nie osiągnęła ustalonego przez siebie celu inflacyjnego.

Nie wdając się w szczegóły bez ryzyka można powiedzieć, że polityka pieniężna prowadzona przez RPP ma udział w osiągniętych przez nasz kraj wynikach gospodarczych i w tym, że w roku 2002 wśród tych, którzy wstępują do Unii (włączając w to Bułgarię i Rumunię), właśnie Polska miała najniższe tempo wzrostu, posiadała najwyższe bezrobocie przy równocześnie najwyższych stopach procentowych i najniższym poziomie inflacji na koniec 2002 roku. Po tych kilku ostatnich latach widać, że istotą nadrestrykcyjnej polityki pieniężnej Rady jest narzucenie całej gospodarce nadrzędności celu inflacyjnego.

Zbliża się koniec roku i kończy się kadencja Rady. W nowym jej składzie z dotychczasowej RPP pozostanie tylko prezes NBP L. Balcerowicz i nowo wybrany J. Czekaj. Naszym zdaniem wybór nowej Rady winien być poprzedzony szeroką dyskusją. Powinien zostać omówiony zakres jej kompetencji i sposób działania. Uważamy też, że w pierwszej kolejności wyjaśnione być muszą sposoby współdziałania z innymi ośrodkami władzy kierującymi gospodarką. Jest to niezwykle ważne właśnie teraz, gdy ożywienie gospodarki jest faktem i konieczne jest dziś podtrzymanie tego trendu, a nawet nadanie mu nowych impulsów wzmacniających te wzrostowe tendencje.

Mówi się o nas, że jesteśmy indywidualistami, że nie potrafimy grać w jednej drużynie, pracować zespołowo na rzecz wspólnego dobra. Może tym razem na najwyższych szczeblach władzy pokażemy, że i tu coś potrafimy zmienić?

A jak będzie? Cóż, zobaczymy...