System emerytalny w opinii Polaków

Przeczytaj także: 47% Polaków źle ocenia system emerytalny

Sami beneficjenci systemu emerytalnego różnią się w poglądach na ten temat. Ci, których do odejścia na emeryturę zmusiły okoliczności, choć chętnie pracowaliby dłużej, znacznie częściej sądzą, że najlepiej, kiedy każdy pracownik wpłaca składki na własne konto w funduszu emerytalnym; mniej jest też wśród nich osób niepotrafiących się ustosunkować do rozwiązań dotyczących emerytur. Brakiem orientacji w zakresie funkcjonowania systemu ubezpieczeń emerytalnych najczęściej wykazują się najmłodsi badani, którzy zapewne mieli z nim dotychczas niewiele styczności. Do najbardziej niezadowolonych z systemu emerytalnego należą osoby pracujące na własny rachunek poza rolnictwem. Na opinie w tej sprawie nie wpływa ocena własnej sytuacji materialnej, natomiast znaczące okazują się deklarowane poglądy polityczne: prawicowe sprzyjają zadowoleniu z działania systemu ubezpieczeń emerytalnych, lewicowe zaś – niezadowoleniu. Warto zauważyć, że osoby, które z własnej woli przeszły na emeryturę, oraz te, które zostały do tego w jakiś sposób zmuszone, choć chętnie pracowałyby dłużej, różnią się w ocenie funkcjonowania systemu emerytalnego.

Od roku 2001 pogorszyły się opinie na temat działania systemu emerytalnego, co potwierdzają dwa tegoroczne pomiary (z marca i września). Chociaż oceny pozytywne pozostają na prawie niezmienionym poziomie, zwiększyła się liczba osób niezadowolonych z funkcjonowania systemu ubezpieczeń emerytalnych. W ciągu ostatnich sześciu lat przybyło też osób, które sądzą, że należałoby wprowadzić zmiany w obecnym systemie ubezpieczeń emerytalnych. Obecnie połowa badanych (50 proc.) dostrzega konieczność wprowadzenia zmian, w tym prawie jedna trzecia (31 proc.) uważa, że niewielkie nie wystarczą. Zwolenników zmian jest tym więcej, im lepiej wykształceni są badani, natomiast im niższe ich wykształcenie, tym częstsze deklaracje, że obecnie funkcjonujące rozwiązania dotyczące emerytur nie wymagają reform. Ankietowanych, którzy uważają, że należałoby coś zmienić w systemie emerytalnym, więcej jest też wśród mieszkańców miast średnich i dużych, a mniej – wśród mieszkańców wsi i miast do 20 tys. ludności. W grupach społeczno-zawodowych przeciwnikami zmian są przede wszystkim rolnicy (22 proc.), zwolennikami zaś – najczęściej przedstawiciele kadry kierowniczej i inteligencji oraz osoby pracujące na własny rachunek (po 69 proc.). Chęć wprowadzenia zmian w systemie emerytalnym rośnie też wraz ze wzrostem dochodów per capita. Badani mniej zarabiający nie tyle jednak są przeciwni zmianom, ile częściej mają niewyrobioną opinię w tej kwestii.

Niewielu ankietowanych proponowało zmiany dotyczące bezpośrednio systemu ubezpieczeń emerytalnych. Nieliczni (2 proc. ogółu, 4 proc. dostrzegających potrzebę zmian) stwierdzali dość ogólnie, że należy „zmienić cały system” od podstaw (najwięcej zwolenników takiego rozwiązania jest wśród pracujących na własny rachunek), tyle samo osób (2 proc.) było zdania, że należy go „sprywatyzować” (częściej niż przeciętnie sądzą tak badani z wyższym wykształceniem, pracujący na własny rachunek, należący do kadry kierowniczej i inteligencji), sporadycznie (1 proc. ogółu) mówiono, że powinien on być bardziej „scentralizowany” lub że powinno się przywrócić „stan sprzed reformy”.