Masz problem z alergią? Zwróć uwagę na te nieoczywiste produkty mogące zawierać alergeny

Przeczytaj także: Co czwarty Polak alergikiem

Jak podkreślają naukowcy z EFSA, to przedsiębiorcy działający na rynku spożywczym, czyli producenci, przetwórcy, importerzy i dostawcy, mają obowiązek informowania o obecności alergenów w żywności. Są również zobowiązani do odpowiedniego ich oznakowania na etykietach. Poprzez to tzw. zarządzanie alergenami, można minimalizować ryzyko niespełnienia standardów unijnych już na etapie produkcyjnym czy łańcucha dostaw.

Co to w praktyce oznacza dla konsumenta? Jeśli w produkcie występują alergeny, to producenci muszą je wyraźnie wyróżnić na tle innych składników (np. za pomocą pogrubionej czcionki, podkreślenia, wyróżnienia innym kolorem, itp.). Muszą także poinformować konsumenta o ryzyku niezamierzonego i nie dającego się uniknąć występowania alergenów w danym produkcie – chodzi o informacje „może zawierać…”, „możliwa obecność…” dane składniki. Dlatego też – jak podkreślają badacze z EFSA – tak istotne jest uważne czytanie etykiet żywności.

Zgodnie z prawem UE producenci żywności sprzedawanej w Unii Europejskiej muszą obowiązkowo wskazywać w oznakowaniu żywności 14 alergenów:
(1) orzeszki ziemne,
(2) orzechy inne, w tym laskowe,
(3) soja,
(4) gorczyca,
(5) jaja,
(6) łubin,
(7) mleko,
(8) ryby,
(9) zboża zawierające gluten,
(10) sezam,
(11) seler,
(12) dwutlenek siarki,
(13) mięczaki,
(14) skorupiaki.

EFSA ostrzega – alergeny możemy znaleźć nie tylko w oczywistych produktach

Jednym z najpopularniejszych alergenów są mleko i produkty mleczne, a dokładniej białko mleka krowiego (kazeina i białko serwatkowe) oraz laktoza - naturalny cukier, nietolerowany przez osoby, których organizm produkuje zbyt mało laktazy, enzymu potrzebnego do jej trawienia.

Produkty, które mogą zawierać mleko i jego składniki, to nie tylko jogurty, maślanki, śmietany, masła czy sery. Zawiera je także wiele produktów przetworzonych, od wszelkiego rodzaju wypieków i deserów, przez sosy typu majonez czy dressing po przetwory mięsne – mleko w proszku znajdziemy np. parówkach, kiełbasach lub pasztetach.

Równie powszechnymi produktami alergennymi są zboża zawierające gluten. Do najpowszechniejszych alergenów z tej grupy należą: pszenica (w tym orkisz i pszenica khorasan), żyto, jęczmień, owies, kamut, ich hybrydowe odmiany, ale i produkty pochodne.

Jeśli chcemy uniknąć glutenu oraz związków znajdujących się w pszenicy, warto uważać nie tylko na makarony, płatki zbożowe, czy pieczywo oraz wyroby cukiernicze. Równie niebezpiecznymi źródłami glutenu są gotowe dania i przekąski (np. nuggetsy, naleśniki, krokiety), a także marynaty i sosy. Warto też pytać o alternatywy produktów zbożowych i szukać ich odpowiedników opartych na ryżu, kukurydzy lub sorgo.

Alergicy nie muszą się jednak obawiać syropów glukozowych na bazie pszenicy zawierających dekstrozę, maltodekstryny na bazie pszenicy, syropów glukozowych na bazie jęczmienia, destylatów alkoholowych na bazie zbóż.


Orzechy, w tym orzeszki ziemne (arachidowe), mogą być niebezpieczne przede wszystkim ze względu na zawarte w nich białka typu Ara (w orzeszkach ziemnych) oraz Pru (występujące m.in. w migdałach). Co więcej, orzechy zawierają lektyny, czyli białka cukrowe, a także olejki eteryczne, które wywołują wszelkiego rodzaju podrażnienia.

Reakcje alergiczne na orzechy mogą być bardzo groźne, nawet zagrażające życiu.

Do najpowszechniejszych alergenów z tej grupy należą:

• orzeszki ziemne (arachidowe),
• migdały,
• orzechy laskowe,
• orzechy włoskie,
• orzechy nerkowca,
• orzechy pekan,
• orzechy brazylijskie,
• orzechy pistacjowe,
• orzechy makadamia,
• orzechy Queensland,
• produkty pochodne, czyli m.in. ciasta i ciasteczka, curry, desery, sosy (np. sos satay), oleje i mąki z orzeszków ziemnych.

Osoby z alergią na orzechy muszą całkowicie unikać orzechów i wszelkich produktów, które mogą je zawierać. Wyjątkami są wyłącznie orzechy wykorzystywane do produkcji destylatów alkoholowych.

Również soja, przez zawarte w niej niektóre białka i oligosacharydy, może zagrażać zdrowiu osób z nietolerancją pokarmową i alergią.

Wybierając produkty spożywcze oraz czytając etykiety, alergicy powinni uważać przede wszystkim na:

• fasolkę edamame,
• pastę miso,
• białka sojowe wykorzystywane w przetworzonych produktach mięsnych,
• tofu,
• potrawy kuchni azjatyckiej,
• kremy i sosy,
• desery,
• dania kuchni wegańskiej.

Bezpieczne są z kolei:

• całkowicie rafinowany olej i tłuszcz sojowy,
• mieszaniny naturalnych tokoferoli (E306), naturalnego D-alfa-tokoferolu, naturalnego octanu D-alfa-tokoferolu i naturalnego bursztynianu D-alfa-tokoferolu pochodzenia sojowego,
• fitosterole i estry fitosteroli otrzymanych z olejów roślinnych pochodzenia sojowego,
• estry stanolu roślinnego produkowanego ze steroli olejów roślinnych pochodzenia sojowego.

Alergenem mogą być także warzywa – szczególnie seler. Co ważne, dla niektórych jest on groźny nie tylko po spożyciu, ale również w bliskim kontakcie ze skórą.

Do najpowszechniejszych produktów, które zawierają ten alergen, zaliczamy:

• sole ziołowe i mieszanki przypraw,
• sałatki,
• zupy i dania warzywne,
• produkty mięsne,
• musztardy (szczególnie w przypadku alergii na gorczycę),
• niektóre rodzaje pieczywa,
• curry,
• marynaty,
• sosy sałatkowe,
• olej sezamowy i produkty na jego bazie – przekąski, pieczywo (w przypadku alergii na sezam).

Wytyczne EFSA dla alergików

Naukowcy z EFSA zwracają uwagę, by przy wyborze produktów kierować się uniwersalnymi zasadami, które powinny towarzyszyć każdemu świadomemu konsumentowi.

Oprócz uważnego czytania etykiet alergicy powinni przede wszystkim:

• regularnie konsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby uzyskać spersonalizowane porady dotyczące zastępowania poszczególnych produktów w diecie;
• pytać o dokładny skład posiłków (np. będąc w restauracji);
• unikać dań gotowych i przetworzonych o skomplikowanym składzie;
• samodzielnie przygotowywać w domu posiłki na bazie sprawdzonych produktów;
• informować rodzinę, przyjaciół lub opiekunów (szczególnie ważne w przypadku dzieci na wyjazdach) o tendencjach alergicznych.

Więcej informacji o kampanii można znaleźć na stronie .