Czy Unia Europejska wpływa na codzienne życie obywateli?

Przeczytaj także: Hymn na 28 głosów. Wnioski z wyborów do europarlamentu

Parlament Europejski opublikował wyniki wiosennego sondażu Eurobarometr 2023, z którego wynika, że obywatele popierają demokrację oraz wiedzą o zbliżających się wyborach do PE.

Na rok przed wyborami do Parlamentu Europejskiego, zwanymi także wyborami europejskimi, zainteresowanie nimi obywateli znacznie wzrosło. Wyborami interesuje się zdecydowana większość obywateli (56%). To wzrost o 6 punktów procentowych w porównaniu z analogicznym okresem rok przed poprzednimi wyborami europejskimi.

Około dwie trzecie respondentów (67%) deklaruje, że zagłosowałoby w wyborach europejskich, gdyby odbyły się one w przyszłym tygodniu. Podobne pytanie zadano w sondażu Eurobarometr w kwietniu 2018 roku. Wtedy to 58% obywateli zadeklarowało gotowość do udziału w wyborach. Oznacza to, że obywatele są obecnie bardziej zainteresowani głosowaniem w wyborach europejskich w 2024 roku niż w tym samym czasie przed wyborami w 2019 roku.

W przypadku Polski zainteresowanie wyborami wyraża 62% respondentów, to wzrost aż o 21 p.proc. w porównaniu do analogicznego okresu w 2018 roku, kiedy było to jedynie 41% respondentów. Gotowość do udziału w wyborach, gdyby miały odbyć się w przyszłym tygodniu, zadeklarowało 66% polskich respondentów. Na podobne pytanie z roku 2018 twierdząco odpowiedziało jedynie 39%, co oznacza wzrost zainteresowania głosowaniem o około 27%.

Przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola tak skomentowała wyniki sondażu:

Wybory mają znaczenie. Głosowanie daje wam możliwość wypowiedzi w sprawach dla was istotnych. Apeluję do wszystkich, a w szczególności do ludzi młodych, aby wzięli udział w wyborach, a tym samym zdecydowali, o kształcie Unii Europejskiej, w jakiej chcą żyć.

Wybory parlamentarne to podstawa każdej demokracji, a dla Europejczyków demokracja jest najważniejszą wartością, jakiej ma bronić Parlament Europejski: 37% respondentów uważa obronę demokracji za priorytet. Następnie w hierarchii wartości wymieniają obronę praw człowieka w Unii Europejskiej i na świecie (28%), a także wolność słowa i myśli (27%).

54% uczestników sondażu jest zadowolonych z funkcjonowania demokracji w Unii Europejskiej. Jeżeli chodzi o poszczególne elementy demokracji, obywatele są najbardziej zadowoleni z wolnych i uczciwych wyborów (70%), wolności słowa (70%) i poszanowania praw podstawowych (66%). Mniejszy poziom satysfakcji odnotowano natomiast w dziedzinie walki z dezinformacją i korupcją.

Demokracja okazała się również najważniejszą wartością w kontekście Polski. 29% respondentów uznało, że to właśnie obrona ustroju demokratycznego jest dla nich najważniejsza.

Drugie miejsce przypadło ochronie praworządności z 26% odpowiedzi, a na miejscu trzecim uplasowały się wolność przemieszczania się, ochrona praw człowieka w Unii Europejskiej i na świecie oraz solidarność państw członkowskich (22%).

53% respondentów krajowych jest zadowolonych z tego jak funkcjonuje demokracja w Polsce. Podobnie jak na poziomie europejskim, Polacy jako pierwszy powód zadowolenia z demokracji wskazują wolność słowa i myśli (77%), na drugim miejscu ex aequo uplasowały się wolne i uczciwe wybory oraz możliwość uczestnictwa w życiu politycznym każdego obywatela (75%).

W czwartym roku obecnej kadencji Parlamentu Europejskiego obywatele doceniają rolę Unii podczas kolejnych kryzysów, które dotknęły nas w tym okresie. Zdecydowana większość obywateli jest świadoma wpływu, jaki Unia wywiera na ich codzienne życie. Tego zdania jest około siedmiu na dziesięciu obywateli (71%), natomiast około jedna piąta z nich (18%) uważa, że Unia ma bardzo duży wpływ na ich codzienne życie. Obywatele dostrzegają też rolę Parlamentu Europejskiego – 62% respondentów czytało niedawno informacje na jego temat.

Polacy cechują się większą świadomością niż średnia europejska, jeżeli chodzi o wpływ jaki na ich życie wywiera Unia Europejska. 79% respondentów uznało, że ma ona wpływ na ich życie, w tym 19% uważa, że ma ona bardzo duży wpływ na ich życie codzienne. Rola Parlamentu Europejskiego została dostrzeżona przez ponad połowę respondentów, 60% z nich czytało, oglądało lub słuchało ostatnio informacji na jego temat.

Wydaje się, że najbardziej obywatele zadowoleni są ze wsparcia Ukrainy przez Unię Europejską. Zadeklarowało to 69% respondentów. Najwyższy poziom zadowolenia odnotowano w Holandii (90%), Szwecji (87%), Finlandii (87%) oraz Irlandii (87%). Najmniej zadowoleni byli respondenci ze Słowacji (45%) i Grecji (48%). Obywatele są też stosunkowo zadowoleni z działalności Unii w dziedzinie ochrony praw demokratycznych, poszanowania praworządności (64%) oraz polityki zagranicznej (54%).

W przypadku Polski, aż 83% respondentów wyraziło zadowolenie z działania Unii Europejskiej w kontekście wsparcia Ukrainy w wojnie z Rosją. Polacy są również zadowoleni z działań podejmowanych przez UE w kontekście walki o prawa demokratyczne i zasady praworządności (77%).
Kryzysy ostatnich lat bardzo głęboko odbiły się na stanie gospodarki i sytuacji finansowej obywateli. Połowa uczestników sondażu dostrzega spadek standardu życia.

Obywatele ci spodziewają się, że tendencja ta utrzyma się też w następnym roku. 29% respondentów nie odczuwa jeszcze takiego spadku, ale spodziewa się go w nadchodzącym roku. W związku z tym obywatele oczekują konkretnych rozwiązań: 65% nie jest zadowolonych ze środków, jakie podjęło ich państwo, aby rozwiązać problem rosnących kosztów życia, a 57% nie jest zadowolonych z działań, jakie podjęła w tym względzie Unia.

W Polsce 47% zadeklarowało, że ich standard życia wyraźnie spadł i spodziewają się oni, że stan ten utrzyma się kolejny przez kolejny rok. Kolejne 35% nie odczuło znaczącego spadku standardu życia, ale spodziewa się, że nastąpi on w nadchodzącym roku. Około połowa (51%) respondentów nie jest zadowolonych z działań podejmowanych przez polskie władze w celu rozwiązania problemu rosnących kosztów życia, a 41% nie jest zadowolonych z działań podejmowanych przez Unię Europejską w tym kontekście.

W związku z tym obywatele oczekują, że Parlament Europejski będzie w pierwszym rzędzie walczył z ubóstwem i marginalizacją społeczną (38%). Kolejnymi priorytetami są zdrowie publiczne (33%), walka ze zmianą klimatu (31%), wspieranie gospodarki i tworzenie nowych miejsc pracy (31%).

Dla Polaków najważniejszymi zagadnieniami, którymi powinien zająć się Parlament Europejski są: zdrowie publiczne (34%), ochrona i bezpieczeństwo UE, w tym ochrona granic Unii Europejskiej (33%), wsparcie gospodarki i tworzenie nowych miejsc pracy (30%) oraz demokracja i praworządność (28%).

Kontekst   
Wiosenny sondaż Parlamentu Europejskiego odbył się w okresie od 2 do 26 marca 2023 roku. Przeprowadziła go firma Kantar we wszystkich 27 państwach członkowskich Unii Europejskiej. Sondaż prowadziła za pomocą bezpośrednich wywiadów z respondentami. W niektórych krajach, takich jak Czechy, Dania, Finlandia i Malta, wywiady prowadziła też przez internet. Ogółem odbyło się 26 376 wywiadów. Wyniki na poziomie Unii to dane ważone według liczby ludności w każdym państwie.