Komitety wyborcze i ich pomysły na poprawę sytuacji mieszkaniowej

Przeczytaj także: Dla kogo mieszkania komunalne po zmianach w prawie?

Wśród szczegółowych rozwiązań respondenci wymieniali m.in. budowę nowego, dostępnego cenowo zasobu mieszkaniowego, udzielanie wsparcia budownictwu społecznemu (w tym również kooperatywom mieszkaniowym), przeprowadzanie modernizacji i remontów istniejących mieszkań, przywracanie na rynek mieszkaniowy pustostanów oraz wprowadzenie narzędzi służących wspieraniu najmu społecznego na rynku prywatnym.

- Skoro brak mieszkania lub złe warunki mieszkaniowe są jednym z trzech najistotniejszych problemów, z którymi zmagają się polskie rodziny (obok braku sprawnie funkcjonującej służby zdrowia oraz niskich zarobków) – chcieliśmy dowiedzieć się, jak przyszli parlamentarzyści zamierzają rozwiązać te kwestie – mówi Magdalen Ruszkowska-Cieślak, prezeska Habitat Poland. – Niestety, mieszkalnictwo nie jest gorącym tematem w trwającej kampanii. Choć jest obecne w programach wyborczych poszczególnych komitetów, nie zajmuje tam istotnego miejsca – dodaje.

- Na naszą ankietę odpowiedziało jedynie 10,5% komitetów wyborczych, z którymi udało się nam skontaktować – wyjaśnia Katarzyna Przybylska, autorka analizy dotyczącej programów wyborczych oraz postulatów w zakresie mieszkalnictwa. – Za to temat mieszkalnictwa wydaje się nieco bliższy poszczególnym kandydatom. Dodatkowo bowiem, we współpracy z serwisem MamPrawoWiedziec.pl zapytaliśmy konkretne kandydatki i kandydatów o kwestie mieszkaniowe i tu odzew był dużo większy – dodaje ekspertka.

Fundacja Habitat for Humanity Poland zapytała o mieszkania dostępne cenowo, a także o efektywność energetyczną, wsparcie młodzieży z trudnych środowisk w usamodzielnieniu oraz o środki zaradcze w kryzysie bezdomności.

Co usłyszeliśmy od komitetów wyborczych oraz indywidualnych polityków i polityczek startujących w tegorocznych wyborach?

Komitety wyborcze w kwestii dostępnych cenowo mieszkań…

Państwo powinno działać by zapewnić obywatelom dostępne cenowo mieszkania o odpowiednim standardzie – deklarują to wszyscy respondenci! To znaczy, że deficyt mieszkań, na które mogą sobie finansowo pozwolić osoby o średnich i niskich dochodach wynoszący 1,5 miliona oraz potrzeby osób z tzw. „luki czynszowej” (czyli osób jednej strony zbyt zamożnych na mieszkania komunalne, ale z drugiej strony – niemogących sobie pozwolić na zakup mieszkania na rynku komercyjnym czy też wynajem odpowiedniego mieszkania bez nadmiernego obciążania budżetu domowego) są dostrzegane przez komitety wyborcze oraz kandydatów i kandydatki.

Wśród proponowanych rozwiązań są zarówno remonty istniejącego zasobu i przywracania do użytkowania pustostanów, budowa nowego zasobu dostępnych cenowo mieszkań czynszowych, wspieranie rozwoju budownictwa społecznego czy wspieranie najmu społecznego.

- Nie oznacza to jednak, że trend dofinansowywania kredytów się odwrócił – mówi Katarzyna Przybylska z Habitat Poland. – Wsparcie w zakupie mieszkań na własność proponują w swoich programach wyborczych zarówno Koalicja Obywatelska (dofinansowanie mieszkań dla osób do 35 roku życia), PSL (dofinansowanie wkładu własnego do 50.000 zł), jak i Lewica (opcja wykupu mieszkań na raty, maksymalnie po kosztach budowy). Natomiast w ankiecie mieszkaniowej Habitat Poland tylko jeden z tych komitetów wyborczych (PSL) wskazał, że dla zwiększenia liczby mieszkań dostępnych należy udzielać dopłat do kredytów dla osób kupujących mieszkania. Co ciekawe, wśród poszczególnych kandydatów tę opcję wybrało jedynie 7,8% osób – precyzuje Przybylska.

Jednak obok tych propozycji pojawiają się liczne deklaracje dotyczące budowy mieszkań na wynajem – co w swoich programach proponuje zarówno PiS, jak i Koalicja Obywatelska oraz Lewica.

- W naszej ankiecie ponad połowa respondentów wskazała, że samorządy, z finansową pomocą państwa, powinny budować nowe dostępne cenowo mieszkania czynszowe. Pojawiały się również inne postulaty, takie jak wspieranie rozwoju budownictwa społecznego, np. budowy mieszkań przez towarzystwa budownictwa społecznego (TBS), kooperatywy mieszkaniowe czy tworzenie mieszkań wspomaganych lub chronionych oraz remonty istniejących mieszkań i przywracanie do użytku pustostanów z zasobów publicznych.

Ponad połowa respondentów wskazała również na potrzebę wspierania rozwoju najmu społecznego na rynku prywatnym, np. poprzez promocję społecznych agencji najmu czy wprowadzenie ulg podatkowych dla właścicieli wynajmujących mieszkania osobom niezamożnym.

Ponadto prawie wszyscy respondenci uznali, że wprowadzenie do polskiego systemu prawnego instrumentu budownictwa społecznego w postaci kooperatyw mieszkaniowych przyczyni się do zmniejszenia problemu braku mieszkań dostępnych. Ponad połowa respondentów przekazała pomysły wsparcia finansowego, które mogłoby być udzielane kooperatywom – np. w postaci gwarancji finansowych, dostępnych kredytów czy ulg podatkowych.

Komitety wyborcze w kwestii ubóstwa energetycznego…

- Jeżeli chodzi o kwestię ubóstwa energetycznego, z ankiet wybrzmiało, że jest to problem, który według większości respondentów powinien zostać rozwiązany poprzez efektywne prowadzenie termomodernizacji budynków, a inwestycje powinny być finansowane z góry (przy czym fundusze nie musiałyby trafiać bezpośrednio do beneficjentów) – podsumowuje wyniki badania Katarzyna Przybylska.

- Ciekawe, że kandydaci w odpowiedziach na kwestionariusz MamPrawoWiedziec.pl zdecydowanie częściej niż komitety w odpowiedziach na ankietę Habitat Poland zwracali uwagę na konieczność inwestycji w odnawialne źródła energii w budynkach (wśród komitetów wyborczych było to 43%, a wśród kandydatów – 80,5%). Odwrotny trend był widoczny w ocenie rozwiązania w postaci dopłacania do rachunków osób najuboższych – wśród komitetów popiera je 57% respondentów, a wśród kandydatów jedynie 24% - dodaje Przybylska.

Komitety wyborcze w kwestii zapobiegania bezdomności…

- Usłyszeliśmy, że respondenci mają świadomość zagrożenia bezdomnością osób młodych opuszczających pieczę zastępczą, ośrodki wychowawcze czy instytucje resocjalizacyjne, a także młodzieży ze środowisk defaworyzowanych (patologicznych), dostrzegają problemy osób w kryzysie bezdomności i deklarują poparcie postulatów zawartych w Karcie Praw Osób doświadczających bezdomności – wylicza Przybylska.

Dla tej grupy młodzieży respondenci proponują wsparcie w obszarze aktywizacji zawodowej oraz stworzenie mieszkań treningowych w ilości adekwatnej do liczby młodzieży, która usamodzielnia się w każdym roku połączonych z programami usamodzielnienia.

Natomiast w kontekście osób w kryzysie bezdomności, oprócz prewencji proponują udzielanie wsparcia finansowego samorządom, żeby rozwijać sieć instytucjonalnych ośrodków wspierających osoby w kryzysie bezdomności (np. schronisk dla bezdomnych lub Domów Pomocy Społecznej) oraz wprowadzanie rządowych lub centralnych programów wsparcia mieszkaniowego osób w kryzysie bezdomności.