Polska: wydarzenia tygodnia 27/2019

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 26/2019

• Jeśli interesujesz się gospodarką makro radzę zapoznać się wnioskami, jakie wynikają z badania Deloitte "European CFO Survey Eyes on Demand". Wiodącym wnioskiem wynikającym z tych badań jest to, że 63 proc. dyrektorów finansowych w kraju jest zdania, że niepewność finansowa i gospodarcza w Polsce jest wysoka lub bardzo wysoka (niewielki wzrost w stosunku do badania w 2018 r.). Tylko 10 proc. CFO uznało, iż niepewność jest na niskim poziomie. Z badania Deloitte wynika też, że 35 proc. dyrektorów finansowych w Polsce patrzy na prognozy finansowe spółki z optymizmem większym niż jeszcze w poprzedniej edycji badania. Tyle samo respondentów deklaruje jednak, że poziom optymizmu się obniżył. Globalnie to odpowiednio 24 proc. i 26 proc.
• NBP poinformował, że w latach 2018-2019 wzrosła ilość złota w skarbcu banku centralnego o 125,7 ton i obecnie posiadamy 228,6 ton złota. NBP poinformował, że około połowy polskiego złota zostanie sprowadzona do kraju i będzie przechowywana w skarbcach NBP, reszta będzie przechowywana w Wielkiej Brytanii. Obecnie pod względem posiadanej liczby ton złota NBP jest na 22. pozycję wśród banków centralnych na świecie i na 11. miejsce w Europie.
• Rząd zaprezentował kolejną wersję rozwoju naszej bazy energetycznej. Planuje się, że do 2040 roku w Polsce ma zostać wybudowanych przynajmniej sześć reaktorów jądrowych. Miałyby one zapewniać 20 proc. zużywanej energii. W dokumencie pod nazwą Polityka Energetyczna Państwa zapisano, że pierwszy blok jądrowy w Polsce o mocy 1-1,5 GW mocy powstanie w 2033 roku, a potem co dwa lata, do 2043 roku, ma być oddawany do użytku kolejny blok. Łączna moc bloków jądrowych ma sięgnąć 6-9 GW.
• Rząd "balansuje na linie". Jest świadomy, że energetyka węglowa nie ma perspektyw, ale o sile środowiska żyjącego z wydobywania węgla niejeden polski rząd się już nieraz przekonał... Na rezygnację z energetyki węglowej naciska społeczność międzynarodowa w tym Unia Europejska. Podobny punkt widzenia prezentuje już spora część polskiego społeczeństwa. Przed wyborami (parlamentarnymi i prezydenckimi) rządzący nie odważą się ogłosić zmianę swojej dotychczasowej polityki w tym zakresie. Zaczął się jednak okres przygotowywania Śląska na ten manewr bolesny dla wielu śląskich rodzin. Obecnie rolę główną powierzono minister przedsiębiorczości i technologii Jadwiga Emilewicz. Jej główna teza opiera się na rachunku ekonomicznym. Mówi o kosztach wytwarzania zielonej energii, mówi że cena energii z wiatru jest o 30 proc. niższa niż cena energii z węgla. Przedstawia perspektywę: Śląsk może być sercem rozwoju polskich technologii - zarówno czystych technologii węglowych, które możemy eksportować, ale także innych technologii energetycznych. Popierając ideę transformację energetyczną Śląska będę z uwagą śledził ten kluczowy proces dla naszego regionu.
• Zbliża się nowy rok szkolny, a jego rozpoczęcie odbędzie się w bardzo trudnych warunkach. W tej sytuacji rząd poinformował, że planuje rozszerzyć program Dobry Start, czyli tzw. 300 plus. Po zmianach w regułach tego świadczenia, mają być nim objęci także uczniowie szkół dla dorosłych i szkół policealnych. Jak wiadomo program 300 plus uruchomiono w 2018 roku. Daje on raz w roku świadczenia w wysokości 300 zł na dziecko uczące się w szkole, aż do ukończenia przez nie 20 lat. Warto przypomnieć, że dzieci niepełnosprawne, uczące się w szkole, mogą otrzymać świadczenie do ukończenia przez nie 24 lat.
• Czy uda się przejęcie Grupy Lotos przez PKN Orlen? Według analityków PKN Orlen czekają niełatwe rozmowy z Komisją Europejską ws. zgody na przejęcia Grupy Lotos. Wniosek w tej sprawie kontrolowany przez Skarb Państwa PKN Orlen złożył 3 lipca do Komisji Europejskiej. Cel tej operacji jest oczywisty. Przede wszystkim chodzi o stworzenie "silnego gracza" jeszcze bardziej liczącego się na rynku sprowadzania ropy i produkcji paliw. KE będzie analizowała czy fuzja ta nie zaszkodzi konkurencji na rynku. Warto dodać, że oprócz importu ropy i produkcji paliw, nowa firma po fuzji będzie hurtowym i detalicznym sprzedawcą paliw. Analizując potencjał obu firm warto dodać, że PKN Orlen wszedł w 2019 posiadając w Polsce 1783 stacji paliw, a Lotos – 493 Nie bez znaczenia jest to, że ich największy rywal, koncern BP, miał w tym czasie 550 stacji. Nie ulega wątpliwości, że nowa firma będzie monopolistą na wewnętrznym, polskim rynku. Już teraz wiadomo, że w pierwszym etapie PKN Orlen planuje nabyć 32,99 proc. akcji od Skarbu Państwa. W kolejnym prawdopodobnie będzie ogłoszenie wezwanie na zakup akcji reprezentujących do 66 proc. ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu Grupy Lotos.
• Pogarsza się sytuacja na rynku samochodów osobowych. Sprzedaż nowych samochodów osobowych w Polsce spada po pięciu latach dynamicznego wzrostu. Wg firmy Samar jest to pierwszy taki przypadek w tym roku, gdy nastąpił spadek rejestracji jednocześnie w ujęciu r/r, jak i m/m.
• Trybunał Konstytucyjny orzekł, że duża, skokowa podwyżka akcyzy na oleje opałowe w 2005 r. naruszyła ustawę zasadniczą . Wyrok TK dotyczy sprawy z 2005 roku, kiedy to wprowadzono 30-krotną podwyżkę podatku akcyzowego na oleje opałowe. Wg TK naruszono konstytucyjną zasadę ochrony własności oraz zaufania do państwa, gdyż ustawa podwyżka nie przewidywała vacatio legis. Teraz będzie możliwe odzyskanie nadpłaconego podatku po 14 latach.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

Wielkość szarej strefy w 2018 roku szacuje się na nieco ponad 280 mld PLN, ale jej odsetek w relacji do PKB w ostatnich 3 latach zmniejszył się z poziomu 16,7 proc. PKB do 14,1 proc. SZARA STREFA W POLSCE MALEJE.

Wielkość szarej strefy w 2018 roku szacuje się na nieco ponad 280 mld PLN, ale jej odsetek w relacji do PKB w ostatnich 3 latach zmniejszył się z poziomu 16,7 proc. PKB do 14,1 proc. - wynika z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Analitycy PIE wyliczyli, że wpływy sektora finansów publicznych z tytułu redukcji szarej strefy o 1 proc. rocznie przyniosłyby do 2023 r. od 63,9 do 127,8 mld PLN i od 87,4 do 174,7 mld PLN w przypadku jej zmniejszania o 1,5 proc.

Szara strefa kojarzy się zazwyczaj z prowadzeniem nielegalnej działalności. Takie aktywności jak przemyt narkotyków czy działalność sutenerska stanowią jednak jej niewielką cześć. Główne części składowe szarej strefy to praca nierejestrowaną (praca „na czarno”) oraz działalność nieformalna („sprzedaż bez faktury”). Dlaczego ograniczanie jej rozmiarów jest takie ważne? Istnienie szarej strefy znacząco uszczupla wpływy podatkowe, przez co ogranicza możliwość finansowania dóbr publicznych.

Według szacunków przedstawionych w raporcie przychody sektora finansów publicznych z powodu aktywności firm poza oficjalnym obiegiem gospodarczym oraz pracy „na czarno” mogły stracić w 2018 r. ponad 280 mld zł. Według wyliczeń United Nations Global Compact szara strefa w Polsce maleje. Jeszcze w 2010 r. prawie 21 proc. PKB Polski było generowane w obrocie nieoficjalnym, dzisiaj ten odsetek spadł do 14,1 proc. i co kluczowe będzie spadać dalej, a każdy jego spadek oznacza więcej środków na usługi publiczne – mówi Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Redukcja szarej strefy a dochody sektora finansów publicznych

Eksperci Polskiego Instytutu Ekonomicznego dokonali analizy wpływu redukcji szarej strefy na wielkość dochodów sektora finansów publicznych.

Każdy etap obliczeń przeprowadzono na podstawie trzech scenariuszy. Optymistyczny pokazuje maksymalny (100 proc.) potencjał dodatkowych wpływów do sektora finansów publicznych, lecz jest najmniej prawdopodobny: nie wszystkie przedsiębiorstwa po wyjściu z szarej strefy mogłyby funkcjonować tak samo, nie mamy też co oczekiwać, że wszyscy zatrudnieni „na czarno” podejmą nagle w pełni legalną pracę. Dlatego wprowadzono też dwa wskaźniki korygujące na poziomie 0,75 i 0,5, którym odpowiada scenariusz umiarkowany (75 proc.) oraz pesymistyczny (50 proc.) – tłumaczy Łukasz Czernicki, kierownik zespołu strategii Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Przy założeniu, że szarą strefę udałoby się zredukować rocznie o 1 pkt. proc. (w relacji do PKB), dodatkowe wpływy do sektora finansów publicznych w latach 2018-2023 mogłyby wynieść od 63,9 mld PLN do 127,8 mld PLN.

Przy założeniu, że szarą strefę udałoby się zredukować rocznie o 1,5 pkt. proc. (w relacji do PKB), dodatkowe wpływy do sektora finansów publicznych w latach 2018-2023 mogłyby wynieść od 87,4 mld PLN do 174,7 mld PLN.

Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego