Tydzień 16/2006 (17-23.04.2006)

Przeczytaj także: Tydzień 15/2006 (10-16.04.2006)

• Według MFW kraje Europy Środkowo-Wschodniej mogą mieć problemy z utrzymaniem obecnego wzrostu gospodarczego. Zagroże­niem są wysokie deficyty rachunków bieżących i szybko rosnące tempo zadłużania się ludności. Dziś region ten rozwija się w tempie 5,2%, lecz w 2007 roku spadnie ono do 4,8%. Zdaniem Funduszu kraje nadbaltyckie mogą mieć kłopoty wynikające z prze­grzania gospodarki.
• Według Eurostatu roczna inflacja w strefie euro wyniosła w marcu 2,2% (w lutym 2,3%), natomiast w całej Unii do 2,1% (w lutym 2,2%). Najwyższa inflacja jest na Łotwie (6,6), Słowacji (4,3) i w Estonii (4,0). Mimo spadku inflacji eksperci uważają, że EBC będzie nadal podnosić stopy procentowe.
• W Hiszpanii zaciągnięte pożyczki, kredyty i zadłużenie na kartach kredytowych obywateli tego kraju są na poziomie 700 mld euro, stanowią dziś 77,5% hiszpańskiego PKB i szybko rosną. W końcu roku 2006 przekroczą 80% PKB. W 1998 roku były na po­ziomie ok. 50% PKB.
• Litwa spełnia cztery spośród pięciu kryteriów wymaganych przy wejściu do strefy euro (deficyt budżetowy, dług publiczny, stopy procentowe oraz stabilność waluty). Ma jednak poważne kłopoty z opanowaniem inflacji. To zmniejsza szanse wprowa­dzenia wspól­nej waluty od 1.1.2007 roku.
• Liczba Litwinów żyjących poniżej progu ubóstwa (105 euro na osobę) wzrosła w ubiegłym roku z 16% do 17%, na wsi ten wskaźnik jest nawet wyższy. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne na Litwie wzrosły w 2005 roku o 16,8% (do 5,4 mld euro).
• Francuski koncern Peugeot-Citroen (PSA) w 2007 roku zamknie swoją fabrykę w Wielkiej Brytanii w 2007 roku. Zwolnionych będzie 2,3 tys. osób.
• Produkcja przemysłowa w Rosji w marcu wzrosła o 10,7% m/m i o 4,1% r/r. Wydobycie ropy i kondensatu gazu wzrosło w marcu o 11,5% m/m oraz gazu ziemnego o 6,4% m/m.
• Toczą się prawnicze pojedynki wokół litewskiej rafinerii w Możejkach. Jest ona dziś pod kontrolą upadającego rosyjskiego koncernu Ju­kos (ma on 53,7% akcji). Nowojorski sąd na wniosek nadzorcy komisarycznego Jukosu stwierdził, że Jukos nie może roz­porządzać swoim majątkiem, w tym nie może też sprzedać akcje Możejek. Podstawą decyzji jest to, że sprzedaż zagraża procedurze bankructwa toczącej się również przed rosyjskim sądem i mogą ucierpieć interesy wierzycieli Jukosu (największym jest rosyjski państwowy koncern Rosnieft. Inni prawnicy kwestionują tę decyzję twierdząc, że decyzja amerykańskiego sądu nie skutkuje prawnie na terenie Holandii (tam jest zarejestrowana spółka Yukos International UK posiadająca akcje Możejek) i na terenie Litwy, gdzie jest rafineria. Tę decyzję musi poważnie rozpatrzyć litewski rząd.
• Europejski koncern stalowy Arcelor i rosyjski Siewierstal uruchomiły za 210 mln USD fabrykę blach galwanizowanych w rejonie moskiewskim. W pierwszym roku produkcji fabryka wykona 200 tys. ton blach dla zagranicznych firm samochodowych w Rosji. W 2007 roku produkcja wzrośnie do 400 tys. ton.
• W marcu Europejczycy kupili 1,79 mln aut, to więcej o 3,2% m/m i więcej o 4,1% r/r.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

CZYŻBY POCZĄTEK POWAŻNYCH KŁOPOTÓW DOLARA JAKO WALUTY ŚWIATOWEJ? EUROPA DAŁA PRZYKŁAD, A ZA NIĄ ZAMIERZAJĄ PÓJŚĆ INNI.

Przez wiele dziesiatków lat brytyjski funt nie tylko pełnił rolę integratora gospodarek państw brytyjskiego imperium, ale był też walutą światową, w której realizowano międzynarodowe operacje handlowe prawie na całym świecie. Potem tę funkcję przejął amerykański do­lar i prawie przez cały XX wiek był on bezkonkurencyjny w tej roli. Tak było aż do 1999 roku, kiedy to Unia Europejska wprowadziła wspólną wa­lutę. Dziś euro ma już swoją pozycję na świecie i jest uznawana przez wszystkich za drugą (obok USD) walutę w światowych obrotach finansowych.

Mimo dynamicznego tempa wzrostu gospodarczego w ostatnich latach przed gospodarką amerykańską pietrzą się problemy. Niebez­pieczeństwa dzisiejsze to rekordowe poziomy deficytu budżetowego i handlowego, wysoki poziom długu publicznego i rosnące koszty jego obsługi, a taże w dalszej perspektywie skutki braku reform w ochonie socjalnej i systemach emerytalnych, co jest ściśle związane z wydłużaniem się długości życia i starzeniem sie społeczeństwa amerykańskiego. To są bliskie i dalsze zagrożenia także dla amery­kańskiej waluty i to coraz bardziej niepokoi świat. Nie można lekceważyć pierwszych kroków, jakie są czynione na wypadek nie­korzystnego obrotu sytuacji w tym zakresie. Ważny sygnał w końcu 2005 roku dały Chiny, które mają największe rezerwy walutowe (dziś są one na poziomie 853,7 mld USD i wyprzedziły w tej klasyfikacji Japonię -850,1 mld USD). Ponieważ sporą ich część Chińczycy mają zdeponowaną w walucie amerykańskiej (w papierach skarbowych USA), zapowiedziały wprowadzenie zmian w dotychczasowej polityce w tym zakresie.

Ostatnio kraje światowego zagłębia ropy naftowej: Bahrajn, Kuwejt, Oman, Katar, Arabia Saudyjska oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie poinformowały o zamiarze wprowadzenia unii walutowej i zwróciły się o współpracę w realizacji tego projektu do Europejskiego Banku Centralnego, który ma przygotować ramy dla tej koncepcji. Według założeń koncepcja ta ma być zrealizowana do 2010 roku i ma być wzorowa­na na strefie euro. Nie ulega wątpliwości, że nowy, wspólny, arabski pieniądz, w której bedzie rozliczany handel ropą na świecie na pewno osłabi swiatowa pozycję dolara. Nie było to zaskoczenie dla światowych rynków finansowych, bo już od przeszło roku przedstawiciele rządów państw tego regionu sugerowali, że przy transakcjach ropą naftową oraz innymi surowcami możliwe jest przejście z rozliczeń w USD na euro.

Europejski Bank Centralny ma spore doswiadczenie we wprowadzaniu współnej waluty i we współpracy ze wszystkimi 12 krajami człon­kowskimi, w których istnieją narodowe banki centralne (chociaż nie podejmują one suwerennych decyzji np. dotyczących wysokości stóp procentowych, bo dla wszystkich państw strefy euro jest ona taka sama). Pierwszym etapem współpracy EBC z krajami Zatoki Per­skiej będzie przygotowanie dokumentów bazowych dla tej koncepcji, czyli ustalenie tzw. kryteriów konwergencji, a więc poziomu wskaźników ekonomicznych, które muszą być jednocześnie utrzymywane w krajach należących do wspólnego obszaru walutowego (np. poziomu inflacji, deficytu finansów publicznych i zadłużenia).