Bezpieczeństwo żywności na świecie: Indeks 2017

Przeczytaj także: Bezpieczeństwo żywności na świecie: Indeks 2016

Przed nami wyniki najświeższej edycji Światowego Indeksu Bezpieczeństwa Żywnościowego. W tym roku, podobnie zresztą jak rok wcześniej, analizą objęto 113 krajów. Tym razem nasz kraj zajął 27 miejsce na świecie (skok o 2 oczka w górę) i 17 pozycję w Europie, co pozwoliło nam zakwalifikować się do grupy krajów mogących pochwalić się najwyższymi standardami żywności. Indeks dowodzi, że pod względem dostępu do finansowania dla rolników, obecności systemów zabezpieczenia żywnościowego oraz standardów żywienia nie możemy mieć absolutnie żadnych kompleksów – w tych kategoriach uzyskaliśmy bowiem najwyższy z możliwych wyników. Znacznie gorzej jest jednak w obszarze infrastruktury rolniczej oraz zmienności produkcji.

Światowy Indeks Bezpieczeństwa Żywnościowego (Global Food Security Index) opracowywany jest od 2012 roku przez Economist Intelligence Unit na zlecenie firmy DuPont. Indeks bazuje na czynnikach jakościowych, w celu ukazania elementów wpływających na bezpieczeństwo żywnościowe. Wykorzystuje do tego dane pochodzące m.in. z ONZ, MFW, FAO, Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Banku Światowego. Ocenie podlega dwadzieścia osiem czynników pomiarowych zgrupowanych w trzy kategorie – osiągalność cenowa, dostęp do żywności oraz jej jakość i bezpieczeństwo.

W tym roku po raz pierwszy wyodrębniono kolejny wskaźnik Zasoby Naturalne. Jest to samodzielny wskaźnik, który nie ma wpływu na dane poszczególnych krajów badanych w poprzednich latach. Nowa sekcja umożliwia monitorowanie stanu bezpieczeństwa żywności w oparciu o istniejące modele i obserwowanie, jak wynik zmienia się wraz ze zmianą czynników środowiskowych. Wyniki badania wskaźnika zasobów naturalnych zapewniły Polsce wysokie 7. miejsce w rankingu, tuż za Szwajcarią i Węgrami. Najlepsze wyniki osiągnęły: Dania, Słowacja, Austria i Czechy. Wysokie 15. miejsce świadczy, że Polsce nie zagrażają wysokie temperatury. Spośród analizowanych czynników wskaźnika zasobów naturalnych Polska może pochwalić się osiągnięciem najwyższych możliwych wyników w obszarze bioróżnorodności morskiej (100 pkt.).

- Cieszymy się, że organizacje i rządy korzystają z Global Food Security Index, aby wesprzeć proces podejmowania decyzji, które w rezultacie mają doprowadzić do poprawy wyników bezpieczeństwa żywnościowego swojego kraju - mówi Andrzej Pałka Dyrektor Generalny DuPont Poland. - Dodanie nowego wskaźnika uwzględniającego wpływ zmian klimatycznych i zasobów naturalnych wzmacnia nasze, jako liderów w rolnictwie, zobowiązanie do wspierania zrównoważonego systemu żywnościowego".

Od 2014 w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego Polska utrzymuje trend wzrostu. Punktacja dla kraju w tym roku wyniosła 74,1 pkt. na 100 możliwych. Wraz z niewielkim wzrostem (0,2 pkt.) w porównaniu z poprzednim rokiem, w ogólnym rankingu Polska uplasowała się na 27 miejscu, czyli o dwa miejsca wyżej. Obecnie znajduje się pomiędzy Kuwejtem i Omanem. Wśród krajów europejskich Polska zajmuje 17. pozycję, tuż za Czechami i przed Grecją.

Zarówno w kategorii osiągalności cenowej, jak i dostępu do żywności wynik Polski nieznacznie wzrósł – odpowiednio o 0,2 i 0,3 pkt., jednak osiągalność cenowa żywności jest kategorią, która niezmiennie od 2012 zyskuje największą liczbę punktów (obecnie 80,8). W przypadku jakości i bezpieczeństwa wynik Polski pozostał bez zmian (74,9 pkt.), jednak w związku z globalnym pogorszeniem tych wyników, w tej kategorii z miejsca 30. Polska awansowała na pozycję 29.

Spośród analizowanych czynników Polska może pochwalić się osiągnięciem najwyższych możliwych wyników aż w trzech obszarach – w dostępie do finansowania dla rolników, obecności systemów zabezpieczenia żywnościowego i standardach żywieniowych (100 pkt.). Wysoką punktację Polska uzyskała również w przypadku bezpieczeństwa żywności (98,6 pkt.) i procenta populacji żyjącego poniżej światowego progu ubóstwa (99,7 pkt.). W porównaniu z rokiem poprzednim, najwyższy wzrost odnotowano w obszarze wydatków publicznych na badania i rozwój w rolnictwie (wzrost o 12,5 pkt.), co pod tym względem umiejscawia Polskę na 12 miejscu na świecie.

Najsłabiej prezentują się wyniki dotyczące zmienności produkcji rolnej (pomimo 1,5 pkt. wzrostu, w tej kategorii Polska zajmuje 62 miejsce), infrastruktury rolniczej (56 miejsce) i stabilności politycznej (51 miejsce).

W przeciągu ostatnich dwóch lat wynik za stabilność polityczną Polski zmalał z 66,7 do 47,1 pkt. (podczas gdy 100 pkt. oznacza najniższe ryzyko). Gwałtowniejsze osłabienie wyniku dotknęło jedynie Niger (-26,8 pkt.) i Wenezuelę (-27,1).

Bezpieczeństwo żywnościowe w Europie i na świecie

Spośród państw sąsiadujących z Polską po raz kolejny najwyższy wynik zdobywają Niemcy, które z wynikiem 82,5 pkt. znajdują się na 7. miejscu w światowym rankingu i 4. w europejskim. Najbliższe naszemu wynikowi Czechy z punktacją równa 75,8 znalazły się na 24. miejscu. Europejski ranking złożony z 26 państw zamyka Ukraina z 54,1 pkt. (63. miejsce w rankingu światowym).

Światowy Indeks Bezpieczeństwa Żywnościowego po raz pierwszy otwiera Irlandia, która pomimo spadku o 0,2 pkt., z łącznym wynikiem 85,6 pkt., wyprzedziła Stany Zjednoczone, których ogólny spadek w tym roku wyniósł 0,6 pkt. Na trzecim miejscu Wielka Brytania, która jako jedyny kraj spośród najlepszej dziesiątki wypracowała wzrost, dzięki czemu z wynikiem 84,3 pkt. wyprzedziła Singapur (84 pkt.) i znalazła się na trzecim miejscu. Na końcu zestawienia znajdują się kraje: Burundi (25,1 pkt.), Demokratyczna Republika Konga (25,5 pkt.) i Madagaskar (27,2 pkt.). Wszystkie trzy ostatnie kraje pogorszyły swoje wyniki. Najwyższe roczne spadki odnotowały kraje: Wenezuela (-7,1 pkt.), Katar (-6 pkt.) i Madagaskar (-4,7 pkt.), natomiast najwyższy wzrost miały: Azerbejdżan (+ 12,4 pkt.), Senegal (+ 7,9) i Mjanma (+7 pkt.).

W krajach rozwiniętych inwestycje sektora publicznego przeznaczane na rolnictwo ciągle spadają, podczas gdy poziom stabilności politycznej w większości regionów maleje, co odbiło się również na tegorocznych wynikach prezentowanych w indeksie. Po czterech latach stopniowego wzrostu, indeks odnotował ogólny spadek światowego bezpieczeństwa żywnościowego. Spadek był uwarunkowany czynnikami geograficznymi i jest szczególnie dotkliwy, gdy weźmiemy pod uwagę globalne zobowiązanie do wyeliminowania głodu do roku 2030 (Cele Zrównoważonego Rozwoju).

Bezpieczeństwo żywnościowe a otyłość

Od czterech lat Indeks prezentuje również poziom otyłości na świecie. Określany jest on jako procent populacji powyżej 18 roku życia, która jest otyła. Otyłość rozumiana jest tu jako poziom masy ciała na osobę zależnie od wieku (Body Mass Index - BMI) wynoszący powyżej 30. Otyłość jest jednym z większych wyzwań globalnych XXI wieku i stanowi problem, który przekłada się pośrednio na bezpieczeństwo żywnościowe, określając dostęp ludności do wystarczającej ilości żywności bogatej w składniki odżywcze. Zarówno w Polsce, jak i na świecie obszar ten wymaga poprawy.

Problem otyłości dotyczy aż 23,2 proc. polskiego społeczeństwa, co umiejscawia nas na szóstym miejscu w Europie. Osób otyłych jest najwięcej w Wielkiej Brytanii (27,3 proc.), Irlandii (25,5 proc.) i Czechach (23,8 proc.). Najlepszą formę w Europie wykazują obywatele Serbii (17,8 proc. osób otyłych), Holandii (18,6 proc.) i Danii (19 proc.).