Tydzień 12/2006 (20-26.03.2006)

Przeczytaj także: Tydzień 11/2006 (13-19.03.2006)

• Kluczowym problemem dla Unii jest dziś realizacja Strategii Lizbońskiej, a w niej poszukiwanie sposobów na zwiększenie wzrostu gospodarczego i zmniejszenie poziomu bezrobocia. Bazą wyjściową dla brukselskich dyskusji na ten temat był opu­blikowany ostatnio raport brytyjskiego instytutu badawczego CER. Nie jest on korzystny dla Polski, ale nie jest on także optymistyczny dla Unii. Kraje unijne będą musiały zdecydowanie przyspieszyć realizację swoich Narodowych Programów Reform. Przewiduje się, że każdy rząd będzie musiał w końcu 2006 roku - publicznie przedstawić wyniki swoich działań w tym zakresie. W szczegółowych sprawach postanowiono, że Unia ma do 2010 roku zmniejszyć liczbę bezrobotnych o 2 mln. Unia zaleca też, by we wszystkich krajach wspólnoty, do przyszłego roku można było zarejestrować nową firmę w jednym urzędzie. Uznano też za celowe, by „do końca 2007 roku każdy absolwent uczelni miał zagwarantowaną pracę lub przynajm­niej szkolenie zawodowe w ciągu sześciu miesięcy od zakończenia nauki. W realizacji tych zamierzeń ma pomóc pilne wdrożenie dyrektywy usługowej, którą przyjął Parlament Europejski, która niestety nie jest zgodna z oczekiwaniami pol­skiego rządu.
• Komisja Europejska w projekcie nowej strategii energetycznej zaproponowała, by instytucjonalnie nadzorować rezerwy ropy naftowej i gazu w całej UE. Niemcy są temu przeciwne. Uważają, że należy „ściślej niż dotąd koordynować różne polityki energetyczne, ale w żad­nym razie nie wolno tworzyć europejskiej superwładzy w tej dziedzinie”. Chęć utrzymania nieza­leżnej, narodowej polityki w tym zakresie prezentują także inne kraje, w tym Francja i Wielka Brytania. Ich rezerwa wobec projektu paktu unijnej solidarności energetycznej (który zakłada zawieszenie w krytycznych sytuacjach narodowych intere­sów) wynika stąd, że niekiedy interesy państw UE kolidują ze sobą. Kraje te chcą mieć możliwość samodzielnego dbania o swoje interesy w tym zakresie.
• Gazociąg Północny przez Bałtyk bezpośrednio, dwoma nitkami o łącznej przepustowości 55 mld m³ gazu rocznie połączy Rosję i Niemcy. Pierwsza nitka będzie oddana do eksploatacji w połowie 2010 roku (25 mld m³ gazu rocznie), a druga w końcu 2013 roku. Przewidziano odgałęzienia do Wielkiej Brytanii przez Holandię , a także do Szwecji, Finlandii, Norwegii i Polski. Gaz będzie dostarczany z pól Jużno-Russkoje, w Jamalsko-Nienieckim Okręgu Autonomicznym w obwodzie tiume­ńskim, których zasoby oceniono na 1 bln m³. Partnerem Gazpromu jest BASF i E.ON.
• Według eksperckich szacunków 2020 roku zapotrzebowanie krajów unijnych na gaz wzrośnie o ponad 35% w stosunku do 2003 roku (do 590-640 mld m³). Spada wydobycie gazu w Europie i w bilansie na 2020 rok będzie luka rzędu 30%. Ma ją zapełnić Gazprom. W 2005 roku wydobył on ok. 548 mld m³ gazu i do 2020 roku chce zwiększyć produkcję tylko do 590 mld m³.
• Wysokie ceny ropy i gazu powodują, ze zmienia się strategia inwestowania w energetyce. Niemcy poinformowały, że w najbli­ższych latach zainwestują 13 mld euro w budowę elektrowni na węgiel kamienny i brunatny. W tym planie uczestniczą obecne na niemieckim rynku firmy energetyczne E.ON Ruhrgas, RWE, Vattenfall i EnBW . Obecnie około połowa energii elektrycznej w Niemczech jest wytwarzana z węgla.
• Rosja planuje intensywny rozwój energetyki nuklearnej. Do 2020 roku zbuduje 40 nowych reaktorów za 60 mld USD. Głównym inwestorem będzie Gazprom.
• Izrael będzie kupował gaz z Rosji. Gazprom będzie go dostarczał nowym rurociągiem z Turcji. Rosja zamierza do tureckiego portu Ceyhan dostarczać swój gaz (gazociągiem Błękitny Potok po dnie Morza Czarnego) i tam zbudować instalację do skra­plania gazu. Dotąd Izrael swoją energetykę opierał na ropie naftowej i węglu.
• W opinii Komisji Europejskiej Litwa jest bliska spełnienia wymaganego przy akcesji do strefy euro kryterium inflacyjnego. Osta­teczna ocena w sprawie przyjęcia wspólnej waluty przez ten kraj zostanie opublikowana przez KE w połowie maja. Li­twa deklaruje wprowadzenie europejskiej waluty w 2007 lub w 2008 roku.
• Prestiżowa agencja ratingowa Fitch Ratings wysoko oceniła estoński wzrost PKB, otwartość gospodarki i proces konwergen­cji (tzn zbliżanie się do wskaźników makroekonomicznych) z Europą Zachodnią. W rezultacie potwierdziła ocenę dla zobowi­ązań w walutach obcych Estonii na poziomie "A" z perspektywą pozytywną (jest więc możliwe podwyższenie ratingu tego kraju w najbli­ższych kilku miesiącach.
• W 2005 roku wskaźnik inflacji w Bułgarii wyniósł 6,5% w lutym był na poziomie 3%, a za pierwsze dwa miesiące roku wyniósł 3,8%.
• R. Abramowicz sprzedał Gazpromowi za ponad 13 mld USD 72% udziałów w Sibniefcie. Teraz zamierza kupić udziały w Rosji grupie hutnictwa stali Ewraz.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

SZCZYT PRZYWÓDCÓW UNIJNYCH ZATWIERDZIŁ ZASADY POLITYKI ENERGETYCZNE.

Każdy szczyt przywódców państw unijnych ma swój rytuał i regulamin. Szefowie rządów spotykają się i obradują w zakresie tematów wcześniej określo­nych oraz w opar­ciu o materiały i propozycje uprzednio przygotowane przez Komisję Europejską. Nie inaczej było w trakcie ostatniego szczytu, w 11 tygodniu 2006 roku. Zasygnalizujmy najważniejsze tematy ob­rad:

Ważnym tematem tego szczytu była debata o polityce energetycznej, a jej bazą były oceny i propozycje przedstawione w "Zielonej ksi­ędze" przygotowanej przez K. E. Sama decyzja o stworzeniu ram dla wspólnej, unijnej polityki energetycznej za­padła na szczy­cie UE w Hampton Court w październiku 2005 roku, jeszcze w trakcie brytyjskiej prezydencji, przy udziale Marka Belki, a nie została ona wywołana (jak to niektórzy suge­rują) aktywnością obecnego polskiego rządu. Warto też powiedzieć, że założenia unijnej polityki energetycznej w „Zielonej księdze” w istotny sposób różnią się od polskiej koncepcji, która propono­wała stworzenie paktu bezpieczeństwa energetyczne­go - nieza­leżnego od UE (tzw. energetycznego NATO). Nasza koncepcja nie znalazła jednak uznania wśród państw członkow­skich, a Komisja Europejska w swoich propozycjach zdefiniowała zasady solidarności w unijnej polityce energetycznej oraz sposób jej realizacji.

Najważniejsze elementy tej polityki to:

• dokończenie pełnej liberalizacji rynku energetycznego do 2007 roku,
• rozbudowa interkonektorów (szczegółowa koncepcja i plany inwestycyjne do końca 2006 roku)
• wzmocnienie współpracy narodowych regulatorów rynkowych;
• rozbudowa narodowych rezerw gazu i stworzenie mechanizmu ew. dzielenia się nimi;
• zmniejszenie zużycia energii o 20 proc. przez zwiększenie efektywności energetycznej;
• inwestycje w odnawialne źródła energii - w 2015 roku ich udział ma wynieść 15 proc.;
• stworzenie wspólnej polityki zagranicznej w dziedzinie energii (do połowy 2006 roku)

Planowana jest dywersyfikacja źródeł dostaw gazu poprzez rozbudowę terminali morskich dla gazu skroplonego LNG.

Wkrótce Bruksela przedstawi pierwsze konkrety. W czerwcu mają być znane między innymi zasady wspólnej energetycznej polityki zagranicznej. Co roku Komisja będzie też przygotowywać raport o sytuacji energetycznej UE. Już wiadomo, że najważniejsze decyzje - takie jak np. ewentualny udział energii nuklearnej - pozostaną w gestii państw członkowskich.

W szczegółach, według „Zielonej księgi” kraje członkowskie mają być zobowiązane do inwestycji w zbudowanie połączeń pomiędzy krajowymi sieciami elektroenerge­tycznymi (tzw. interkonektory) o przepustowości rzędu 10% krajowej produkcji prądu. Zatem unijna solidarność energetyczna ma być realizowana poprzez możliwość łączenia sieci i zdolność do przesyłania energii w obie strony. Podobny sposób myślenia (interkonektory) jest prezentowany w Brukseli w stosunku do innych sieci przesyłowych (np. gazu), chociaż w tym przypadku mówi się też o nowych inwestycjach w budowę gazociągów.
Koncepcja interkonektorów w liniach elektroenergetycznych nie jest jednak akceptowana przez Polskę, która sama już od 10 lat nie zgadza się na połączenie sieci litewskiej (a przez nią także łotewskiej i estońskiej) z europejską, co spotyka się z rosnącą krytyką w Unii. Robimy to jednak z powodów ekonomicznych, bo np. energia litewska jest znacz­nie tańsza (z elektrowni atomowej), chociaż prezentowane powody takiego naszego stanowiska są oczywiście natury technicznej...