Partie polityczne w Polsce 2012

Przeczytaj także: Partie polityczne nie dbają o ucyfrowienie

Liczba godzin poświęconych na pracę społeczną na rzecz partii politycznych w 2012 r. odpowiadała około 1,5 tys. etatów przeliczeniowych6 we wszystkich jednostkach organizacyjnych. Średnio na jedną partię byłoby to 27 etatów, ale zasoby tej pracy nie były równomiernie rozłożone i dlatego w połowie partii nie wypracowywano więcej niż 0,9 etatu rocznie.

Największą część pracy społecznej świadczono w ugrupowaniach reprezentowanych w parlamencie RP – kumulowały one prawie 2/3 całego czasu takiej pracy (0,9 tys. etatów przeliczeniowych). Podobnie jak w przypadku liczby osób pracujących społecznie charakteryzowała je także duża średnia i mediana przeliczeniowych etatów pracy społecznej (odpowiednio 152,2 i 89,3 etatu). Pozostała część pracy społecznej rozkładała się dość równomiernie między partie nie mające udziału w sprawowaniu władzy oraz takie, które miały swoją reprezentację tylko w strukturach samorządowych (po około 0,3 tys. etatów).

PRACA PŁATNA

Partie polityczne częściej prowadziły swoją działalność wyłącznie w oparciu o pracę społeczną niż korzystały z pracy płatnej. Pracowników etatowych posiadało jedynie 8 partii. Na koniec 2012 r. we wszystkich partiach na podstawie stosunku pracy zatrudnionych było 278 pracowników, z czego 55% stanowiły kobiety. Warto dodać, że w 2012 r. na podstawie umów cywilnoprawnych różne rodzaje prac wykonywało 369 osób, a wśród nich dla 49 osób partia stanowiła główne miejsce pracy.

Zdecydowana większość zarówno pracowników etatowych, jak i osób pracujących w ramach umów cywilnoprawnych zatrudniona była w partiach parlamentarnych (odpowiednio 93% i 92%).

PRZYCHODY PARTII POLITYCZNYCH

Zgodnie z Konstytucją RP finansowanie partii politycznych jest jawne7. Na mocy ustawy o partiach politycznych8 partie zobowiązane są sporządzać i dostarczać do Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) coroczne sprawozdania. Wykazują w nich źródła, z jakich pozyskiwały środki finansowe oraz przedstawiają informacje o kredytach bankowych i o wydatkach poniesionych z Funduszu Wyborczego. Sprawozdania te podawane są przez PKW do publicznej wiadomości w Internecie.

Działalność partii politycznych w Polsce finansowana jest z trzech głównych źródeł: (1) dochodów uzyskiwanych przez partie z wykorzystaniem własnego majątku (np. z oprocentowania środków zgromadzonych na rachunkach bankowych i lokatach, ze zbycia należących do niej składników majątkowych itp.); (2) dochodów od osób fizycznych w postaci składek członkowskich, darowizn, spadków oraz zapisów; (3) subwencji oraz dotacji przedmiotowych z budżetu państwa.

W 2012 r. suma przychodów finansowych 49 partii (pozostałe 7 partii zadeklarowało w PKW brak przychodów) wyniosła 146,3 mln złotych. Zdecydowaną większość tych środków stanowiły kwoty przekazane z budżetu państwa w ramach dotacji i subwencji określonych ustawami - 86% całości. Kolejnymi kategoriami przychodów były środki przekazane przez osoby fizyczne (8%) oraz dochody z majątków partii (4%). Średnia kwota środków, które przypadły na jedną partię w 2012 r. wynosiła 2 986 tys. zł, zaś mediana jedynie 5,6 tys. złotych. Różnica między średnią a medianą wskazuje na ogromne zróżnicowanie przychodów działających w Polsce partii politycznych. W grupie partii, które miały swoje reprezentacje w parlamencie RP (6 podmiotów) suma przychodów wyniosła 142,4 mln złotych, co stanowiło 97% przychodów wszystkich 49 partii, które miały przychody.

Ugrupowania parlamentarne 88% środków uzyskały z dotacji i subwencji przekazanych z budżetu państwa, natomiast mniejsze znaczenie miały w ich przychodach środki przekazane przez osoby fizyczne (8%) i dochody z majątku (2%). Średnia wartość przychodów wśród partii parlamentarnych wyniosła 23,7 mln złotych przy medianie 14,8 mln złotych.

Suma środków uzyskanych przez wszystkie partie, które były reprezentowane tylko we władzach samorządowych wyniosła 3,6 mln złotych, zaś średnia suma przychodów tych partii była znacząco niższa niż dla ugrupowań parlamentarnych i wyniosła 241 tys. złotych przy medianie w wysokości 13 tys. złotych. Największą część przychodów stanowiły tu dochody z majątku - 84%.

Łączna suma przychodów 28 partii nie mających reprezentacji w parlamencie i samorządzie wyniosła 295 tys. złotych, co stanowiło mniej niż 0,2% ogółu przychodów wszystkich partii. W strukturze przychodów tej grupy partii zasadniczą część stanowiły środki przekazane przez osoby fizyczne (86%).