Kradzież w pracy to nie rzadkość

Przeczytaj także: Kradzież w pracy: od nadużycia do przestępstwa

Gdzie w tym wszystkim Dekalog i prawo?

Choć dekalog stanowi fundament wiary katolickiej, jest systemem nakazów i zwyczajów, określa normy i szczegółowe zasady postępowania w życiu codziennym to, jak wynika z badań OBOAK, tylko dla 37 proc. respondentów stanowi wartość przy podejmowaniu decyzji. Polacy, deklarujący się zarówno jako wierzący praktykujący i niepraktykujący przyznali, że nie kierują się zasadami zawartymi w 10 przykazaniach.

Respondentów poproszono także o wymienienie przykazań, które pamiętają najlepiej. Część z nich ich nie znała bądź zapomniała. Najczęściej, i jako pierwsze w kolejności, respondenci wymieniali (59 proc.) „nie kradnij” oraz „nie zabijaj” (34 proc.). Skąd więc te sprzeczności – powoływanie się na przykazanie przy jednoczesnym ignorowaniu go?

– W polskiej mentalności nie traktuje się kradzieży jako czegoś naprawdę złego. W dodatku złodziei trudno złapać, więc nie ma specjalnego lęku przed karą. Panuje przyzwolenie społeczne na oszustwa a omijanie przepisów nauczyliśmy się nazywać sprytem. Uczciwość jak widać nie popłaca. Niestety ta mądrość ludowa często się sprawdza, więc mamy czym usprawiedliwić swoje niekoniecznie uczciwe posunięcia. Polak jest praktyczny, więc deklaruje się jako wierzący, ale niekoniecznie traktuje poważnie zobowiązania, które z tej deklaracji wynikają. Oczywiście są też ludzie, którzy kradną z biedy i braku możliwości zarobkowania, ale to zupełnie inna historia – przyznaje Iwona Dreger. Nie można generalizować i mówić, że złodziejem jest każdy, jednak dla tych, którzy dopuszczają się kradzieży zasady moralne są obce – ich naruszenie nie powoduje zwykłego poczucia winy.

Badanych zapytano również o przypuszczalne motywy, jakimi mogą kierować się sprawcy kradzieży. Najwięcej respondentów wskazało na brak możliwości posiadania danej rzeczy (43 proc.) i zaspokojenia elementarnych potrzeb (18 proc.) oraz chęć wzbogacenia się (25 proc.).
Według respondentów kradną więc nie tylko ci, którym nie starcza do pierwszego, ale także najlepiej zarabiający.

– Za zatarciem granic, co jest kradzieżą a co nie, stoi w dużym stopniu obecny ustrój społeczno-gospodarczy. Władza nie daje najlepszego przykładu, a biurokracja działa równie nieefektywnie, tolerując korupcję i stosując co najmniej niejasne reguły redystrybucji dóbr. Wyzysk fiskalny przymusza do szukania drobnych oszczędności, a demagogia państwa opiekuńczego kształtuje przekonanie, że człowiek ma przecież prawo do tego, na co ma ochotę – uważa prof. dr hab. Michał Wojciechowski. Jeden z respondentów dodaje: – Ani bycie praworządnym obywatelem, ani restrykcyjne przestrzeganie dekalogu w dzisiejszym świecie nie zagwarantuje chleba na stole czy butów na zimę dla dzieci.

Stereotyp wciąż żywy

W świadomości wielu cudzoziemców żywe są obrazy mieszkańców naszego kraju jako gburów, ksenofobów, przestępców i pijaków. Stereotypy te wnikają najczęściej z niewiedzy o nas i naszym kraju. W badaniach przeprowadzonych przez OBOAK zapytano respondentów, czy zgadzają się z popularnym przesądem, mówiącym o Polaku – złodzieju. Wynika z nich, że sami siebie przestaliśmy postrzegać w tej kategorii. Tylko 24 proc. ankietowanych popiera to krzywdzące uogólnienie. Wizerunek ten zostaje pomału wypierany przez obraz pracowitego fachowca, ale miną lata zanim karykaturalny obraz Polaków zaniknie.

Nie wszyscy zgłaszają powiadomienia
Złodziej, w przypadku przyłapania, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej. Jeżeli wartość wyrządzonej szkody nie przekracza 250 zł. kradzieże stanowią jedynie wykroczenie, dlatego najczęściej nie wychodzą na jaw. Nie wszyscy pokrzywdzeni składają powiadomienie o jego popełnieniu, ze względu na niską wartość skradzionego mienia. Wyrażenie to spędza sen z powiek niejednemu pokrzywdzonemu, bo złodzieje wykorzystują tą regulację prawną.