Sytuacja finansowa sektora przedsiębiorstw III kw. 2011

Przeczytaj także: Sytuacja finansowa sektora przedsiębiorstw II kw. 2016

Odnotowano dalsze symptomy wzrostu aktywności inwestycyjnej, m.in. przyspieszenie wzrostu nakładów, w tym zwłaszcza wydatków na maszyny i urządzenia. Jednak skala realizowanych inwestycji pozostaje nadal niewielka i niższa niż w latach 2006-2008. Może to wskazywać, że realizowane w przedsiębiorstwach procesy inwestycyjne mają głównie charakter odtworzeniowy (potwierdza to rosnący r/r udział wydatków na modernizację istniejącego majątku w wartości kosztorysowej rozpoczynanych projektów).

Płynność sektora przedsiębiorstw lekko spadła, ale wciąż kształtuje się na bardzo wysokim poziomie. Zaobserwowano przyspieszenie tempa wzrostu zadłużenia z tytułu kredytu oraz spadek akumulacji środków pieniężnych, co łączy się w dużym stopniu z ożywieniem dynamiki inwestycji. Struktura finansowania majątku pozostaje stabilna, wskazując na niską skłonność przedsiębiorstw do korzystania z dźwigni finansowej.

1. Rentowność i jej determinanty
Przychody
Dynamika przychodów ogółem w III kw. br. utrzymała się na wysokim poziomie z poprzedniego kwartału, podobnie jak dynamika przychodów ze sprzedaży (stanowią one ok. 97,8% przychodów ogółem). Pomimo znaczącego osłabienia dynamiki pozostałych przychodów operacyjnych względem II kw. br. wciąż pozostaje ona wyraźnie wyższa niż dynamika przychodów ze sprzedaży. Bardzo wysoki wzrost zanotowały natomiast przychody finansowe, czego główną przyczyną był wzrost przychodów z dodatnich różnic kursowych wywołanych silnym osłabieniem złotego w ostatnim kwartale.

W ujęciu realnym (deflator PPI) przychody ze sprzedaży utrzymały umiarkowaną dynamikę wzrostu z poprzedniego kwartału. Złożyło się na to nieznaczne wyhamowanie tempa wzrostu sprzedaży krajowej, jak również stosunkowo silny wzrost dynamiki sprzedaży eksportowej (urealnionej PPI eksportowym) spowodowany w dużej mierze deprecjacją złotego. Tym samym III kw. br. przyniósł pogłębienie różnic między sytuacją popytową przedsiębiorstw skupionych na rynku krajowym oraz wyspecjalizowanych eksporterów oraz dalszy wzrost udziału eksportu w sprzedaży – do 21,6%.
W podziale według wielkości zatrudnienia istotnie przyspieszyła dynamika przychodów ze sprzedaży przedsiębiorstw z sektora MSP, podczas gdy dla przedsiębiorstw dużych uległa ona wyhamowaniu. W III kw. br. dynamika przychodów ze sprzedaży sektora MSP była wyższa od sprzedaży dużych przedsiębiorstw po raz pierwszy od ponad dwóch lat.

Koszty

W III kw. br. koszty sektora przedsiębiorstw wzrosły nominalnie o 14,2% r/r. Wzrost ten był wyższy niż wzrost przychodów (o 1,8 pp.). Dynamika kosztów wyraźnie przyspieszyła (wzrost o 3,7 pp. w relacji do poprzedniego kwartału). Wysoki wzrost dynamiki był przede wszystkim efektem wyraźnego zwiększenia kosztów finansowych.

Wśród głównych składników kosztów rodzajowych (które wzrosły w III kw. o 13,1% r/r, tj. 0,1 pp. więcej niż w II kw. br.) najbardziej zwiększyły się koszty zużycia materiałów i surowców wykorzystywanych do produkcji (o 20,1% r/r, wzrost dynamiki o 2,6 pp.). Był to jedyny składnik kosztów, który zwiększył r/r swój udział w strukturze kosztów rodzajowych (o 2,6 pp.). Wzrosły zwłaszcza koszty materiałów i surowców zakupionych za granicą (o 23,3% r/r, wzrost dynamiki o 2,0 pp.), co było efektem zarówno wzrostu cen surowców na rynkach światowych, jak i osłabienia kursu złotego. Koszty krajowych surowców (które stanowią obecnie ok. 56% całych kosztów surowców i materiałów) zwiększyły się o 17,6% (wzrost dynamiki o 2,9 pp.). Wzrost dynamiki kosztów zużycia materiałów nastąpił w przemyśle (głównie w górnictwie i energetyce), w budownictwie dynamika spadła, zaś w usługach (poza transportowymi) zmniejszyły się same koszty zużycia materiałów. Głęboki spadek tych kosztów odnotowały branże z segmentu produkcji konsumpcyjnej trwałej (o 19% r/r). Koszty materiałów i surowców spadły również w przedsiębiorstwach działających wyłącznie na rynku krajowym.