NIK: Polska nie jest silną marką

Przeczytaj także: Poczta Polska ponosi straty

Kontrola pn. Promocja kultury polskiej na świecie (nr P/10/070) została podjęta z inicjatywy Najwyższej Izby Kontroli. Z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli zwrócił się do Prezesa Najwyższej Izby Kontroli również Prezes Rady Ministrów. Celem kontroli była ocena realizacji zadań w zakresie promocji kultury polskiej na świecie, w tym ocena efektów podjętych działań promujących kulturę polską na świecie przez organy administracji rządowej oraz podległe im bądź przez nie nadzorowane jednostki organizacyjne w latach 2009-2010 (I półrocze).

Najwyższa Izba Kontroli stwierdza, że – mimo podejmowania przez skontrolowane organy administracji rządowej oraz podmioty im podległe bądź nadzorowane różnorodnych działań, mających na celu promocję kultury polskiej na świecie – Polska nie jest postrzegana jako silna marka.

W światowym rankingu, dotyczącym badania i rozwoju marek, pn. Country Brand Index Polska w 2009 r. znalazła się dopiero na 85. miejscu, a w 2010 r. – na 82. spośród 110 ocenianych krajów pod względem atrakcyjności. Natomiast według Anholt-GfK Roper Nation Brands Index4, Polska zajęła w 2008 r. – 30, a w 2009 r. – 27 miejsce na 50 krajów objętych badaniami.

Wyniki kontroli wskazują, że:

• nie została opracowana strategia promocji kultury polskiej na świecie przez Ministra Spraw Zagranicznych (strategia promocji Polski, która powinna m.in. objąć promocję kultury polskiej na świecie) oraz przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (strategia działań mających na celu promocję kultury polskiej za granicą);
• Minister Sportu i Turystyki nie opracował, w terminach określonych w przyjętych harmonogramach, strategii działań promujących Polskę jako współorganizatora UEFA EURO 2012;
• nie był prowadzony monitoring i ocena realizowanych działań promocyjnych, a do oceny stopnia realizacji zadań i podzadań w układzie zadaniowym budżetu państwa, dotyczących działań promocyjnych, Minister Spraw Zagranicznych oraz Minister Sportu i Turystyki przyjął niewłaściwe mierniki.

Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie opracowanie w 2009 r. przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, w ramach Rady Promocji Polski, dokumentu pn. Kierunki promocji Polski do 2015 r., wskazując jednak, że nie uzyskał on rangi programu rządowego.

Na podkreślenie zasługuje prawidłowe wydatkowanie środków budżetowych oraz zakres i formy prowadzonych działań wpływających na kształtowanie wizerunku Polski za granicą, w szczególności:

• zorganizowanie za granicą przedsięwzięć (wystaw, prezentacji, koncertów i innych form), obejmujących najważniejsze dziedziny kultury polskiej, w tym: malarstwo, rzeźbę, fotografię, film, teatr, muzykę, język, historię i literaturę polską,
• zorganizowanie wizyt studyjnych w Polsce dla przedstawicieli zagranicznych środowisk opiniotwórczych oraz finansowania stypendiów dla obcokrajowców, studiujących w Polsce lub twórców kultury,
• prowadzenie portali internetowych w różnych wersjach językowych oraz korzystanie z serwisów społecznościowych,
• wspieranie Polonii i Polaków za granicą, w tym zapewnienie dostępu do polskich mediów i ich oferty poprzez finansowanie Radia i Telewizji Polonia,
• utrzymywanie obiektów zabytkowych związanych z historią Polski poza granicami kraju.

Wyniki kontroli wskazują także na zwiększającą się świadomość konieczności szerszego promowania kraju za granicą oraz budowania jego pozytywnego wizerunku poprzez wyeksponowanie atutu jakim jest polska kultura i dziedzictwo narodowe.

Jak zauważa NIK, promocja kraju oparta na czynniku kulturowym na zawsze pozostanie jednym z najważniejszych produktów promocyjnych. Stwierdzone w wyniku kontroli nieprawidłowości wykazały, że problematyka promocji kultury polskiej – oraz szerzej – promocji Polski wymaga ściśle skoordynowanych działań zarówno administracji rządowej, samorządowej, jak i podmiotów prywatnych oraz publicznych.

Nie została opracowana spójna koncepcja marki narodowej. Brak jest również określenia jednostek, które mają obowiązek prezentować polską kulturę poza granicami kraju, żeby wzmocnić konkurencyjność naszej kultury, a przez to również gospodarki.

Do pobrania: