Komornicy sądowi: będzie ich więcej

Przeczytaj także: Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji - kolejne zmiany

PESEL lub KRS

W działalności firm zajmujących się windykacją zdecydowanie pomógł e-sąd przy Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie. Działa on od stycznia 2010 roku. „Okazuje się że największymi beneficjentami tej instytucji są firmy windykacyjne, i na pewno z myślą o nich, a nie o zwykłych ludziach została ona stworzona” – mówi adwokat Artur Wdowczyk. Tylko jeden procent osób fizycznych składa pozwy do e-sądu. Najwięcej spraw jest wnoszonych przez firmy windykacyjne, a dokładnie przez 15 podmiotów z tej branży. W 2010 roku 72% wszystkich spraw wniesionymi do e-sądu były sprawami wniesionymi przez te firmy. Z kolei w 2012 roku do e-sądu trafiło blisko 2,5 mln spraw. To ponad jedna czwarta wszystkich spraw cywilnych rozpatrywanych we wszystkich sądach rejonowych. W 2013 roku sprawy egzekucyjne stanowią już blisko 63 proc. wszystkich e-pozwów.

Dlaczego aż tyle? Odpowiedź jest prosta: e-sąd umożliwia wydawanie w ekspresowym tempie wyroków zasądzających zapłatę. Średni czas wydania nakazu zapłaty przez e-sąd w uproszczonym, elektronicznym postępowaniu upominawczym to około 8 dni. Wyroki są wydawane zaocznie bez okazywania dowodów (oryginałów dokumentów). W efekcie dochodzi do wielu nadużyć, jak na przykład zasądzania spłaty przedawnionych długów lub tych, które faktycznie nie istnieją. Pokrzywdzeni skarżą się, że wirtualne orzekanie sprawia, że e-sąd wydaje wyroki, nie dochodząc prawdy.

Eksperci nie ukrywają, że e-postępowanie ma poważne luki prawne, które pozwalają nawet na dokonywanie oszustw za jego pomocą. Media nagłaśniały przypadki otrzymywania wyroków zapłaty przez osoby o takim samym nazwisku jak dłużnik, podawania sądowi przez wierzycieli błędnych adresów korespondencyjnych dłużników czy egzekwowania za pomocą e-sądu przedawnionych długów.

Choć komornik nigdy nie był zwolniony z konieczności ustalania, kto jest faktycznym dłużnikiem, ale ze względu na błędy i nadużycia towarzyszące wyrokom e-sądu w Sejmie opracowano projekt ustawy o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego. Nowe przepisy nakazują w klauzuli wykonalności zamieszczania numeru PESEL lub NIP, lub KRS dłużnika, a także nakładanie kary grzywny na osoby, które celowo bądź poprzez niezachowanie odpowiedniej staranności nieprawidłowo oznaczyły osobę dłużnika. Poza tym zmiany w prawie idą w kierunku, by w elektronicznym postępowaniu upominawczym mogły być dochodzone roszczenia, które były wymagalne do trzech lat przed dniem wniesienia pozwu.

Rewolucja rewirowa

Ministerstwo Sprawiedliwości ma odmienną wizję profesji komornika i opracowuje założenia zmian w prawie komorniczym, które mają podążać za zmieniającą się rzeczywistością społeczno-gospodarczą. „Obejmowałaby ona wyłącznie problemy ustrojowe i organizacyjne zawodu komornika sądowego, a poza jego granicami znalazłyby się normy, które obecnie pozostają w strukturze ustawy, a w istocie stanowią materię właściwą dla Kodeksu postępowania cywilnego” – informuje Wioletta Olszewska z biura prasowego Ministerstwa Sprawiedliwości. „Zgodnie z takim założeniem konieczne stanie się również opracowanie nowego aktu prawnego regulującego problematykę opłat egzekucyjnych” – dodaje.

Ministerstwo chce również, żeby można było kierować do komorników pisma w postaci elektronicznej, co znacznie przyspieszy procedurę egzekwowania zobowiązań.

Z kolei rządowy projekt zakłada zmianę sposobu obsadzania rewirów komorniczych. Osoba ubiegająca się o stanowisko komornicze miałaby wskazywać rewir, w którym chce prowadzić kancelarię, a minister sprawiedliwości uwzględniałby taki wniosek. Odbywałoby się to bez konieczności tworzenia nowego stanowiska i dokonywania obwieszczenia. Minister będzie jednak decydował o liczbie działających na danym terenie komorników. Krajowa Rada Komornicza uważa, że ta zmiana spowoduje całkowitą utratę kontroli nad jakością prowadzenia działalności egzekucyjnej.

W opinii adwokata Artura Wdowczyka problemem społeczeństwa nie jest brak komorników ani też opłaty komornicze, tylko działanie sądów, i – jak podkreśla – pochylanie się nad problemem opłat komorniczych czy liczbą komorniczych etatów nie powinno mieć pierwszeństwa nad zmianami w organizacji działań sądów.