Karty płatnicze i wzrost PKB

Przeczytaj także: Kibice MŚ w RPA wybrali karty Visa

Jak wykazuje praktyka potwierdzona różnorodnymi badaniami, transakcje realizowane przy pomocy kart płatniczych, a zwłaszcza transakcje bezgotówkowe, przynoszą znaczące korzyści. Konsumentom zapewniają zdecydowanie większą wygodę i bezpieczeństwo niż gotówka, zaś bankom, akceptantom kart i całej gospodarce umożliwiają redukcję kosztów związanych z obrotem gotówkowym. Obrót bezgotówkowy sprzyja również ograniczaniu szarej strefy i zwiększaniu dochodów budżetu z podatków, co ma znaczenie szczególnie dla krajów w okresie transformacji gospodarczej i ustrojowej i związanych z tym wielu potrzeb społecznych.

Zbadaniem wpływu dokonywania transakcji w formie elektronicznej na gospodarkę, w tym na Produkt Krajowy Brutto zajął się na zlecenie organizacji Visa instytut Global Insight, zajmujący się prognozowaniem opartym o badania ekonometryczne i budowaniem modeli przebiegu procesów gospodarczych. W raporcie "The Impact of Electronic Payments on Economic Growth" instytutu Global Insight wykazane zostały istotne korelacje między ubankowieniem społeczeństwa oraz upowszechnieniem kart płatniczych i obrotu bezgotówkowego a poziomem rozwoju gospodarczego.

Najistotniejsze wnioski z przeprowadzonych analiz to: ścisła zależność pomiędzy ubankowieniem społeczeństwa a poziomem dochodu na osobę oraz znaczący wpływ transakcji elektronicznych na wzrost konsumpcji. Upowszechnienie kart płatniczych zwiększa również, poprzez gromadzenie depozytów, możliwości kredytowania przez banki zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorstw. Karty płatnicze i transakcje elektroniczne mają także korzystny wpływ na wzrost PKB.

Analiza historyczna gospodarki Stanów Zjednoczonych, gdzie rola kart płatniczych jest bardzo duża pokazała, że oszczędności dla gospodarki wynikające z rozwoju płatności elektronicznych wynoszą co najmniej 1% PKB (ok. 60 mld USD) rocznie. W latach 1980–2002 upowszechnienie kart płatniczych dawało tam dodatkowy wzrost konsumpcji indywidualnej o 6,5 biliona USD (8% całkowitej konsumpcji indywidualnej) przynosząc w efekcie dodatkowy wzrost PKB o 10 bilionów USD, tj. o dodatkowe 0,5% rocznie. Według analityków ten skumulowany wzrost PKB z tytułu rozpowszechnienia kart płatniczych odpowiada efektowi stworzenia 1,3 mln miejsc pracy.

Global Insight zbadał również region Europy Środkowej i Wschodniej. Wykazany został pozytywny związek pomiędzy wzrostem udziału wydatków konsumpcyjnych realizowanych przy pomocy kart a wzrostem konsumpcji. Badanie zademonstrowało wpływ, jaki na poziom całkowitych wydatków konsumpcyjnych wywiera zwiększenie udziału wydatków realizowanych za pomocą kart o określony procent, przykładowo o 10% i o 50%. W grupie krajów objętych badaniem (Czechy, Polska, Rosja, Rumunia, Słowacja Ukraina) wzrost udziału płatności z użyciem kart mógłby doprowadzić do dodatkowego łącznego krótkookresowego zwiększenia poziomu wydatków konsumpcyjnych o kwotę mieszczącą się między 1,5 mld USD i 5,5 mld USD. Te zaś dodatkowe wydatki konsumpcyjne oznaczałyby przyrost PKB w regionie o kwotę w przedziale pomiędzy 1,7 mld USD i 8,4 mld USD, czyli pomiędzy 0,5% a 2,4%.

Kluczem do wykorzystania przeanalizowanych zależności dla wzrostu gospodarczego jest zwiększanie roli płatności elektronicznych. Według najświeższych danych w Polsce na koniec III kwartału liczba kart Visa osiągnęła prawie 10,4 mln. W ciągu 12 miesięcy obrachunkowych (X’03-IX’04) kartami Visa wydanymi w Polsce zawarto 413,6 mln transakcji na łączną kwotę wynoszącą w przeliczeniu ponad 20,7 mld euro. Oznacza to wzrost odpowiednio o 19% i 20% w stosunku do poprzedzających 12 miesięcy.

Zdecydowanie szybciej rosną najkorzystniejsze transakcje bezgotówkowe – liczba transakcji bezgotówkowych zwiększyła się o 29,4%, natomiast łączna wartość płatności wzrosła o 24,8%. W rezultacie udział transakcji bezgotówkowych w łącznej liczbie transakcji zawieranych kartami Visa osiągnął 30,9%, natomiast pod względem wartości – 16,8%. Pozostała część to wypłaty gotówki.

"Visa uczyniła wzrost płatności bezgotówkowych swoim celem strategicznym. Chcielibyśmy, by na koniec 2007 r. udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji kartami Visa w Polsce osiągnął 40%, zaś udział obrotów bezgotówkowych w całkowitych obrotach sięgnął 25%" – stwierdziła szefowa Visa Europe w Polsce podsumowując swoje wystąpienie na konferencji KARTA 2004. Zmianie przyzwyczajeń użytkowników kart Visa w kierunku częstszego posługiwania się kartami do dokonywania płatności w punkcie sprzedaży służy m.in. rozpoczęta w ub. miesiącu kampania reklamowa "Twoja Visa do przyszłości" oraz różnorakie promocje zachęcające do częstszego płacenia kartą za zakupy.