Polska: wydarzenia tygodnia 17/2011

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 16/2011

• Zadłużenie Polski wzrosło w 2010 r. o ok. 94 mld zł (do 778 mld zł), a dług publiczny (liczony wg polskiej metodologii) wyniósł 54% PKB. Niestety dalej będziemy zadłużali się i w ciągu najbliższych czterech lat wzrośnie o kolejne 160 mld zł. Wg rządu w następnych latach nasze zadłużenie w stosunku do PKB będzie malało.
• Trwają prace nad reformą systemu emerytalnego służb mundurowych (policjantów, żołnierzy, strażaków, strażników granicznych, pracowników więziennictwa). Założenia rządowe przewidują przejście na emeryturę nie wcześniej niż po skończeniu 55 lat i 25 latach służby. Dotyczy to w sumie ponad 250 tys. osób.
• Z udziałem ministra infrastruktury Cezarego Grabarczyka i rosyjskiego ministra transportu Igora Lewitina odbyło się spotkanie Polsko-Rosyjskiej Międzyrządowej Komisji ds. Współpracy Gospodarczej. Dotyczyło współpracy w energetyce, telekomunikacji i rolnictwie.
• Na początku maja rząd zajmie się projektem budżetu na 2012 rok. To skutek wcześniejszej decyzji, aby budżet na 2012 rok został przez Sejm rozpatrzony w połowie roku (ze względu na przejęcie przez Polskę prezydencji w UE i wybory parlamentarne).
• Według rządowych planów w obniżeniu długu publicznego będą też uczestniczyć samorządy. maja one corocznie zmniejszać deficyt budżetowy o 1 pkt. proc. rocznie. Dziś ich udział z tym zadłużeniu wynosi 6 proc.
• Zakończono prace przygotowawcze nad ustawą umożliwiającej emerytom wzięcie tzw. odwróconego kredytu hipotecznego. Kredytobiorca nie spłaca kredytu. Gwarancją jest np. nieruchomość, którą po jego śmierci śmierci przejmuje bank.
• Według GUS w marcu spadła stopa bezrobocia o 0,1 pkt. proc., a sprzedaż detaliczna wzrosła o 9,4 proc
• PKN Orlen SA oczekuje na oferty od inwestorów zainteresowanych odkupieniem rafinerii w litewskich Możejkach.Inwestycja kosztowała kilka miliardów USD, ale okazała się błędem. Obecnie wycenia się ją na 2-2,5 mld USD.
• PKN Orlen SA osiągnął w I kw. zysk netto w wysokości 1,1 mld zł (w 2010 było to 593 mln zł).
• Po awarii elektrowni atomowej w Japonii spadło poparcie dla rozwoju energetyki atomowej do 40 proc., a liczba jej przeciwników wzrosła do 53 proc. Stało się tak mimo świadomości, że japońska elektrownia została wybudowana na początku lat 70., a planowane w Polsce nowoczesne generatory są trzeciej generacji, są zabezpieczone przed trzęsieniami ziemi i przed ew. powodzią.
• Trwa spór pomiędzy pracownikami i rządem w sprawie prywatyzacji Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Ministerstwo zapewniło, że do pracowników JSW może trafić nawet 19 proc. akcji spółki (ich wartość szacuje się na ponad miliard złotych) oraz, że skarb państwa zachowa więcej niż 50 proc. udziałów. Pracownicy będą też mogli dokupić akcje na preferencyjnych cenach (spółka uruchomi specjalne pożyczki).

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

CO DALEJ Z POLSKIM ZADŁUŻENIEM?

Zadłużenie Polski wzrosło w 2010 r. o ok. 94 mld zł (do 778 mld zł), a dług publiczny (liczony wg polskiej metodologii) nie przekroczył konstytucyjnego progu 55% PKB. Niestety, jak wynika z zamierzeń rządowych dalej będziemy zadłużali się i w ciągu najbliższych czterech lat nasz dług publiczny wzrośnie o kolejne 160 mld zł., jednak wg rządu w następnych latach nasze zadłużenie w stosunku do PKB będzie malało.

Ustawowo sami narzuciliśmy sobie ograniczenia dotyczące wysokości zadłużenia i kontrolne progi wynoszą kolejno 50, 55 i 60 proc. PKB. Szczególnie istotne jest to, by nie przekroczyć drugiego i trzeciego progu. Przekroczenie drugiego progu zobowiązuje rząd, aby budżet na kolejny rok był zbilansowany. Oznacza to konieczność oszczędności ok. 40 mld zł, co na pewno wymagałoby poważnych cięć w wydatkach i podniesienia podatków i cięcia wydatków. Być może niezbędne byłyby też zmiany w waloryzacji rent i emerytur, a także zamrożenie płac w administracji. Nie można zapominać, że zmieszczenie się naszego zadłużenia poniżej progu 55% jest także skutkiem przyjętej w Polsce korzystniejszej metodyki liczenia długu publicznego, która umożliwia wyłączenie z zadłużenia wydatków Krajowego Funduszu Drogowego (ok. 30 mld zł). Gdyby liczyć zgodnie z metodologią unijną nasze zadłużenie w 2010 roku przekroczyło 55%.

Utrzymanie poziomu zadłużenia poniżej konstytucyjnego progu 55% PKB w kolejnych latach nie będzie proste. Pierwszym krokiem rządu było wprowadzenie zmian w OFE (ten zabieg pozwala zmniejszyć wydatki budżetu o kilkanaście miliardów rocznie). Zadeklarowano też działania na rzecz umacniania złotówki (wymiana dotacji unijnych w euro na złotówki), co zmniejszy wycenę zagranicznej części naszego zadłużenia (dziś stanowi ono 27%). Zamierza się też zmuszenie samorządów do ograniczania swojego zadłużenia. Trwają też prace nad zmianą ustawy o emeryturach mundurowych, ale jej przyjęcie wpłynie na budżet w dalszych latach.

Poważne dyskusje wywołała ostatnio koncepcja min. Rostowskiego, aby ograniczyć zadłużanie się samorządów. Ich deficyt co roku będzie musiał maleć o 1 pkt. proc. tak, by w 2015 nie przekroczył 1%. Warto też przypomnieć, że minister finansów wcześniej nakazał samorządom wliczanie do zadłużenia np. umów realizowanych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego.

Ubiegłoroczny deficyt budżetowy wyniósł 7,9% PKB i tym rezultatem zaliczyliśmy się do czołówki krajów unijnych (jesteśmy w UE na szóstym miejscu w tej klasyfikacji). Mamy jednak ambitny plan ograniczenia go do 2,9% PKB w 2012 roku (takie zobowiązanie przyjęto w rządowej Aktualizacji Programu Konwergencji).

Pozostaje pytanie, czy zamierzenia rządowe są realizowalne. Wielu analityków zgłasza swoje wątpliwości. Uważają oni, że w nadziejach rządu jest sporo nieuzasadnionego optymizmu tak jeśli chodzi o kształtowanie się poziomu deficytu budżetowego i długu publicznego, ale też poziomu wzrostu gospodarczego.

Wydaje się więc, że po wyborach nowy rząd nie uniknie konieczności szukania dalszych oszczędności, które mają szansę obniżyć deficyt tak w bliskiej, jak i dalszej perspektywie. Należy więc spodziewać się rozważania możliwości zmian w systemie wypłat becikowego i ulg podatkowych na dzieci, obniżki zasiłku pogrzebowego, zmian w KRUS, a także zmian systemu emerytalnego w zawodach takich jak np. górnictwo.