Europa: wydarzenia tygodnia 16/2011

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 15/2011

• W unijnym budżecie przygotowywanym na przyszły rok Komisja Europejska chce zwiększenia przychodów o 4,9 proc. r/r. Dyskusja na ten temat będzie trwała w czasie polskiej prezydencji (obecnie trwają już negocjacje pod węgierskim przewodnictwem, Rada UE powinna zatwierdzić budżet w lipcu, a Parlament Europejski - w grudniu). W ubiegłym roku przy okazji dyskusji budżetowych doszło do do kryzysu politycznego. Podobne niebezpieczeństwo jest też obecnie.
• Coraz częściej mówi się o restrukturyzacji greckiego zadłużenia. Miałyby zostać zmienione warunki spłaty. W pierwszej kolejności miałyby zostać przedłużone terminy spłaty wszystkich zaległych pożyczek o średnio pięć lat. Grecja dostała od MFW i UE ok. 110 mld euro pożyczki.
• Oprocentowanie hiszpańskich obligacji 10-letnich wyniosło na środowej aukcji niemal 5,5 proc. (poprzednio niecałe 5,2 proc.). Portugalskie bony 6-miesięczne były oprocentowane na 5,5 proc. (poprzednio 5,1 proc.). Jednak na rynku wtórnym oprocentowanie długoterminowych papierów Portugalii, np. 10-letnich obligacji, przekroczyło już 9 proc. (niemieckie obligacje są oprocentowane na 3,3 proc.)
• Bułgaria zapowiedziała zwrócenie się do Komisji Europejskiej oraz Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności o zbadanie, czy firmy stosują podwójne standardy dla żywności eksportowanej do krajów UE. Z przeprowadzonych na Słowacji badań wynika, że wielkie koncerny spożywcze wysyłają do Niemiec i Austrii lepsze produkty, niż do krajów Europy Środkowo-Wschodniej, a więc do Czech, Polski, Słowacji, Węgier, Rumunii i Bułgarii.
• W opinii premiera Putina w ciągu 10 lat Rosja powinna wejść do grona pięciu wiodących potęg gospodarczych świata. Ta deklaracja została złożona w trakcie posiedzenia Dumy Państwowej (rząd przedstawiał sprawozdanie z działalności rządu w 2010 roku i informacją o priorytetach na 2011 rok).
• Kończy się kadencja szefa EBC Jeana-Claude'a Tricheta. Prawdopodobnym jego następcą będzie obecny szef włoskiego banku centralnego Mario Draghi. Ostatnio uzyskał on poparcie ze strony Niemiec. Jako potencjalnych jego rywali wymienia trzech szefów banków centralnych: Nout Wellink z Holandii, Erkki Liikanen z Finlandii i Yves Mersch z Luksemburga.
• Pogarsza się sytuacja gospodarcza Białorusi. W ocenie analityków kraj ten z powodu odcięcia od zagranicznych kredytów jest na krawędzi zapaści. Wykupywane są przez ludność podstawowe towary, a firmy nie mają środków na import komponentów. W obecnej sytuacji Białoruś może liczyć tylko na pomoc finansową Rosji.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

STRATEGICZNE DYLEMATY UKRAINY

Nie ulega wątpliwości, że od wyboru, czy Ukraina zdecyduje się na integrację z Unią Europejską, czy wejdzie do montowanej przez Rosję Unii Eurazjatyckiej w dużym stopniu zależy dalsza koncepcja rozwojowa Unii Europejskiej oraz polityczna i gospodarcza przyszłość Środkowej Europy. Jest też oczywistym, że ten wybór również zdecyduje o przyszłości samej Ukrainy. Nic więc dziwnego, że ostatnio w Kijowie był premier Tusk i prezydent Komorowski, ale był tam też przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso. Z drugiej strony trzeba odnotować wizytę w Kijowie premiera Putina i wicepremiera Igor Sieczina.

Z Brukseli i Kijowa dochodzą sygnały, że W końcowej fazie negocjacji (rozpoczętych w 2007 roku) są dziś dwa znaczące przedsięwzięcia. Pierwszym z nich jest umowa stowarzyszeniowa i porozumienie o wolnym handlu między UE a Ukrainą. Podpisanie i realizacja umowy stowarzyszeniowej rozpoczęłaby proces integracji Ukrainy z Unią Europejską i jego ważnym elementem byłoby wprowadzanie europejskiego prawa. Umowa o wolnym handlu pozwoliłaby na rozwój współpracy gospodarczej z Unią i umacnianie związków gospodarczych tak handlowych (redukcja ceł) jak i powiązań inwestycyjnych. W Kijowie mówi się, że są jeszcze spory dotyczące szczegółów umów z UE (np. warunki eksportu ukraińskiej żywności do UE), jednak politycy ukraińscy przewidują zakończenie tych negocjacji jeszcze w tym roku. Nie ulega wątpliwości, że realizacja tej koncepcji jest także w politycznym i gospodarczym interesie naszego kraju, więc na pewno rząd w czasie polskiej prezydencji w Unii (II połowa 2011 roku) dołoży wszelkich starań, by ten ważny projekt miał szansę zakończyć się sukcesem.

Orędownikiem pogłębienia ukraińskiej współpracy z UE są też Stany Zjednoczone. Nic więc dziwnego, że prezydent Obama wysłał do Kijowa wytrawnego polityka prof. Zbigniewa Brzezińskiego, b. doradcę prezydenta Jimmy'ego Cartera ds. bezpieczeństwa. Pretekstem do jego wizyty była rocznica katastrofy w Czarnobylu.

Alternatywną koncepcją jest włączenie się Ukrainy w tworzoną pod kierownictwem Rosji inicjatywę razem z Białorusią i Kazachstanem pod nazwą Unia Euroazjatycka. Negocjacje w tej sprawie toczą się od 2009 roku, a pozyskanie dla niej Ukrainy jest w ważnym politycznym i gospodarczym interesie tak Rosji, jak i jej partnerów. Przyjęcie tej propozycji stwarza warunki dla pogłębienia współpracy gospodarczej z krajami, z którymi łączą Ukrainę liczne związki. Ta oferta ma też wymiar finansowy. Rosja wycenia go na 7-9 mld USD rocznie. Odrzucenie tej propozycji to groźba ograniczenia importu ukraińskich towarów (dziś to ok. 40% ukraińskiego eksportu). Rosja zaoferowała też gotowość do renegocjacji kontraktów gazowych.

Pewna nadzieją na przyjęcie propozycji Kremla jest wynik negocjacji w ubiegłym roku, kiedy to Ukraina zgodziła się na przedłużenie umowy o stacjonowaniu na Ukrainie rosyjskiej Floty Czarnomorskiej na kolejne 25 lat (Rosja zapłaciła za to 30-procentową obniżką cen gazu).

Kijów prowadzi dziś grę równocześnie z Moskwą i Brukselą. Już dziś widać, że konkurenci licytują się i Ukraina może na tym może skorzystać. Jednak z wypowiedzi ukraińskich władz wynika, że chcieliby oni skorzystać ze strefy wolnego handlu z UE, ale równocześnie Ukraina chciałaby współpracować ze Związkiem Celnym w formule "trzy plus jeden". Wydaje się, że taka koncepcja nie ma szans. Wybór jednej z nich wyklucza drugą.