Budżet domowy 2009

Przeczytaj także: Budżet domowy 2008

W 2009 roku poziom przeciętnych miesięcznych wydatków 20% osób o najwyższych dochodach w gospodarstwach ogółem wyniósł ok. 1784 zł na osobę i był 3,8–krotnie wyższy od poziomu wydatków 20% osób o najniższych dochodach. W gospodarstwach domowych pracujących na własny rachunek 20% osób najzamożniejszych wydawało przeciętnie 2468 zł na osobę, to jest 4,3-krotnie więcej niż 20% osób najbiedniejszych, w gospodarstwach pracowników – 1794 zł na osobę, tj. 3,9-krotnie więcej niż w 20% osób najbiedniejszych, a w gospodarstwach emerytów i rencistów – 1701 zł na osobę, tj. 3,4-krotnie więcej.

W porównaniu z rokiem poprzednim w relacjach między poziomami wydatków osób najbogatszych i najbiedniejszych w gospodarstwach domowych ogółem, jak i w gospodarstwach pracowników oraz emerytów i rencistów, nie odnotowano istotnych zmian. Natomiast w gospodarstwach domowych pracujących na własny rachunek nieznacznie zmniejszyła się dysproporcja między poziomem wydatków osób najbogatszych i najbiedniejszych.

Podobnie jak w dwóch ostatnich latach, najmniejsze zróżnicowanie między osobami najzamożniejszymi a najbiedniejszymi dotyczyło wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe (1,9-krotne). Większe różnice pomiędzy tymi grupami osób wystąpiły w odniesieniu do wydatków na towary i usługi nieżywnościowe, np. na restauracje i hotele była to 8,9-krotna różnica, a na edukację 7-krotna. Skala tych różnic zależała od grupy potrzeb i grupy społeczno – ekonomicznej.

Pogłębiały się różnice w wydatkach między gospodarstwami zamieszkującymi poszczególne województwa. Różnica między województwem o najniższych przeciętnych miesięcznych wydatkach na 1 osobę (podkarpackie 784 zł) a województwem o najwyższych (mazowieckie – 1233 zł) wzrosła w 2009 roku o 2,3 p.proc. Poziom wydatków (na osobę) wyższy od przeciętnej krajowej odnotowano w 6 województwach, tj. mazowieckim, opolskim, dolnośląskim, łódzkim, pomorskim i śląskim. Były to te same województwa (poza województwami opolskim i śląskim), w których również odnotowano najwyższe (powyżej przeciętnej krajowej) przeciętne dochody na osobę. Przeciętna miesięczna wartość wydatków na osobę uzyskana w województwie mazowieckim była wyższa o 28,9% od średniej krajowej, a w województwie podkarpackim niższa o 18,1% od średniej krajowej i o 26,4% od średnich wydatków w województwie mazowieckim.

Zróżnicowanie wydatków między gospodarstwami zamieszkującymi miasta i wsie w 2009 roku utrzymywało się na takim samym poziomie jak w 2008 roku. Przeciętne miesięczne wydatki na osobę w gospodarstwach zamieszkujących wieś wyniosły około 775 złotych i były niższe od wydatków dla gospodarstw ogółem o 19%, a także o 28% niższe niż wydatki dla gospodarstw miejskich (ok. 1070 zł). Zdecydowanie największe wydatki ponosiły gospodarstwa mieszkające w miastach powyżej 500 tys. mieszkańców – były one o ponad 55% wyższe niż przeciętne wydatki dla kraju.

Poziom i struktura wydatków w zależności od typu biologicznego gospodarstwa domowego była zróżnicowana. Małżeństwa bez dzieci przeciętnie miesięcznie wydawały ok. 1347 złotych, co stanowiło 41% więcej niż wydatki przeciętnego gospodarstwa domowego. Wydatki wyższe od przeciętnych odnotowano również wśród małżeństw z jednym dzieckiem. W gospodarstwach małżeństw z 2 i więcej dzieci na utrzymaniu wydatki malały wraz ze wzrostem liczby dzieci i były niższe od przeciętnych w kraju. Przeciętne wydatki matek i ojców samotnie wychowujących dzieci (ok. 903 zł na 1 osobę) były o 5,6% niższe od poziomu przeciętnych wydatków ogółu gospodarstw domowych.

W strukturze wydatków wystąpiły istotne różnice pomiędzy typami biologicznymi gospodarstw domowych. Największy udział wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe w wydatkach ogółem miały małżeństwa z 3 i więcej dzieci na utrzymaniu – 30% (o 5,0 p.proc. więcej niż gospodarstwa ogółem), a najniższy małżeństwa z 1 dzieckiem na utrzymaniu. Największe różnice w wydatkach między poszczególnymi typami biologicznymi gospodarstw domowych dotyczyły: edukacji (największy udział w wydatkach ogółem wśród małżeństw z 2 dzieci), zdrowia (największy udział wśród małżeństw bez dzieci), transportu oraz restauracji i hoteli (w obu przypadkach największy udział wśród małżeństw z 1 dzieckiem na utrzymaniu).

Przeciętne miesięczne wydatki na 1 osobę w gospodarstwach domowych, w których składzie była osoba niepełnosprawna wyniosły ok. 817 złotych, podczas gdy w gospodarstwach domowych nie mających w swoim składzie osób niepełnosprawnych – ok. 997 zł. W przypadku gospodarstw z osobami niepełnosprawnymi było to o ok. 14,5% poniżej średniej krajowej i o ok. 18% poniżej przeciętnej w gospodarstwach bez osób niepełnosprawnych.