Zarządzanie zapasami: typy i optymalizacja kosztów

Przeczytaj także: Optymalizacja kosztów - trendy w Polsce

Całkowity koszt zapasów obejmuje obydwa rodzaje kosztów i może być wyrażony przy pomocy poniższego wzoru:

Kc = Kp + Ku,

gdzie:
Kc — całkowite koszty zapasów,
Kp, Ku — jak we wzorach powyżej.

Teraz przykład jak to wygląda w praktyce.

Szacowane przez przedsiębiorstwo roczne zapotrzebowanie na dany surowiec wynosi 10 000 ton. Cena jednej tony wynosi 500 zł. Koszty związane z pozyskaniem jednej dostawy wynoszą 5000 zł. Koszty utrzymania jednej jednostki (tony) tego surowca stanowią 45% ceny (czyli 225 zł).

Przedsiębiorstwo bierze pod uwagę dwa skrajne warianty dostaw: jedną dostawę pokrywającą całoroczne zapotrzebowanie na surowiec oraz 100 dostaw w ciągu tego okresu. Co bardziej się opłaca?

Wariant I

Koszt dostawy = 5000 x 1 lub 5000 x 10 000 / 10 000 = 5000 zł

Koszt utrzymania = 225 x 10 000 / 2 = 1 125 000 zł

Koszt całkowity = 5000 + 1 125 000 = 1 130 000 zł

Wariant II

Koszt dostawy = 5000 x 100 lub 5000 x 10 000 / 100 = 500 000 zł

Koszt utrzymania jednej dostawy = 225 x 100 / 2 = 11 250 zł

Koszt utrzymania wszystkich dostaw = 11 250 x 100 = 1 125 000

Koszt całkowity wszystkich dostaw = 500 000 + 1 125 000 = 1 625 000

Mając do wyboru te warianty, należałoby naturalnie opowiedzieć się za pierwszym jako tańszym. Gdy jednak weźmie się pod uwagę inne czynniki, sprawa nie jest tak jednoznaczna. Zwykle bowiem lepiej jest ponosić koszty rozłożone w czasie (wariant drugi) niż od razu wykładać całą kwotę na stół (wariant pierwszy). Dlatego zanim zwykle wybiera się rozwiązanie pośrodku — planuje się kilka-kilkanaście całkiem sporych dostaw, w zależności od planowanych możliwości finansowych firmy w ciągu roku (m.in. uwzględniając sezonowe wahania przychodów ze sprzedaży).