Tydzień 29/2007 (16-22.07.2007)

Przeczytaj także: Tydzień 28/2007 (09-15.07.2007)

• W opinii MF deficyt handlowy po półroczu wyniósł 13% planu rocznego (30 mld zł) i jest to dobra wiadomość. Wydatki państwa wyniosły 39,5% kwoty planowanej na 2007 rok, a dochody budżetu państwa wyniosły 42,8% planu rocznego. Niepokój wzbudza bilans w rozliczeniach z Unią Europejską. Obecnie ministerstwo sygnalizuje znaczący deficyt w tym zakresie i nie jest w stanie powiedzieć jak ten wskaźnik będzie kształtował się do końca roku.
• Po pierwszych pięciu miesiącach roku zadłużenie Skarbu Państwa wyniosło ponad 488,5 mld zł. Zadłużenie krajowe wyniosło 356,9 mld zł, a zagraniczne 131,6 mld zł.
• Według prognoz MF w II kwartale i w następnych wzrost gospodarczy będzie na poziomie ok. 6%. MF liczy też na spadek poziomu inflacji w kolejnych miesiącach (w czerwcu inflacja była na poziomie 2,6% r/r).
• Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce w 2006 roku wyniosła 11 mld euro (to wzrost o 44% r/r).
• Bruksela pozytywnie oceniła plany ograniczenia mocy produkcyjnych w stoczniach Gdynia i Szczecin, a teraz czeka na gwarancje, że pomoc publiczna przywróciła obu firmom wieloletnią rentowność i zapewniła im samodzielnie funkcjonowanie na rynku. Nie oznacza to jeszcze, że KE zaakceptowała przyznaną im wcześniej pomoc publiczną. Gorzej jest w przypadku stoczni Gdańsk. Komisja dała jej miesiąc na przedstawienie planów redukcji mocy produkcyjnych. Od tego uzależnia zgodę na zatwierdzenie pomocy publicznej, przyznanej temu zakładowi po 1 maja 2004 roku. Jeśli KE nie otrzyma satysfakcjonujących dokumentów zażąda zwrotu pieniędzy do budżetu.
• Produkcja przemysłowa w czerwcu wzrosła o 5,6% r/r i o 0,2% m/m (w maju wskaźnik ten był na poziomie 8,1% r/r).
• Po przyjęciu sprawozdania finansowego NBP za 2006 rok wiadomo, że bank centralny wpłaci do budżetu 2,478 mld zł (ubiegłoroczny zysk wyniósł 2,61 mld zł).
• Rząd planuje konsolidację dwóch gigantów finansowych: największego naszego ubezpieczyciela PZU S.A. i największego banku państwowego PKO BP.
• Ci, którzy odpadli w konkursach o dofinansowanie z funduszy unijnych mogą złożyć protest do wojewody lub do ministra rozwoju regionalnego. Rzecznik Praw Obywatelskich uważa, że powinna tez być możliwość złożenia skargi na wynik konkursu do sądu. W tej sprawie złożył skargę do Trybunału Konstytucyjnego.
• Szacuje się, że Polacy mają na kontach ponad 5 mld USD. To zaskakuje, bo od momentu naszego wejścia do UE te kwoty straciły na wartości 30%. W ubiegłym tygodniu USD miał historycznie najniższy kurs wobec euro (1,3833 USD/euro) i był najtańszy wobec brytyjskiego funta od 26 lat.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

PODOBNO LOS KARZE TAKŻE ZA BRAK ROZSĄDKU, ALE CZY ZAWSZE I CZY ROBI TO SPRAWIEDLIWIE?

Może narażę się niektórym z moich czytelników, ale przyznam się, że nie przepadam za takimi, jak ostatnio gorącymi dniami. Nie przepadam za wysoką temperaturą mierzoną w °C, ale też za zbyt wysoką temperaturę w polityce i w rozwiązywaniu problemów gospodarczych. Szukaniu rozwiązań kreujących jutro i dalszą przyszłość musi towarzyszyć profesjonalizm oparty na wysokich kompetencjach i chłodnej głowie. Niestety coraz bardziej dochodzę do wniosku, że taka sytuacja rzadko zdarza się w życiu naszego narodu...

Z uwagą obserwuję nasze życie polityczne i gospodarcze. Wiem też, jak trudno te sprawy rozdzielić. W naszym kraju są one nie tylko silnie połączone, ale często są tak dziwnie poplątane, a nawet zagmatwane, że przebieg i rozwój wielu obiektywnych, a nawet naturalnych procesów staje się nieprzewidywalny. A przecież w systemie gospodarczym kraju mamy do czynienia z procesami i zjawiskami rządzonymi przez prawa, które są na ogół logiczne. Nie można też powiedzieć, że w naszym kraju system gospodarczy jest już tak doskonały, że nie wymaga korekt, a nawet istotnych zmian. Myślę, że analiza sposobu funkcjonowania tego systemu i jego doskonalenie to podstawowy obowiązek rządzących i zadanie, które nie powinno być przedmiotem gier i gierek uprawianych przez polityków!

Jeden z moich przyjaciół stwierdził krótko: "od rządzących powinniśmy żądać konstruktywnego pomysłu na miejsce Polski w świecie i w Unii. Powinni też stworzyć klarowną i realną perspektywę, w której obywatele będą mogli realizować się". Potem dodał: "jeśli ktoś nie wie dokąd chce dojść, zajdzie do nikąd!". Zostawmy na chwilę twarde słowa i zajmijmy się faktami...

SPOJRZENIE ZA SIEBIE

Prawdę mówią stare polskie przysłowia np. "każda pliszka swój ogonek chwali", albo "sukces ma wielu ojców, a porażka jest sierotą". Ostatnie sprawozdanie rządu dotyczące wyników ostatnich 12 miesięcy jest entuzjastyczne. Przedstawiony przez premiera zestaw osiągnięć jest imponujący. Oceniając swoje dotychczasowe dokonania rząd zwraca uwagę przede wszystkim na jego zdaniem sukcesy, a więc przede wszystkim wysokie tempo wzrostu gospodarczego, wzrost płac, wzrost inwestycji i spadek bezrobocia. Mówi, że w swoim działaniu rząd nie zapomina też o najbiedniejszych respektując zasady państwa solidarnego i prowadząc politykę prorodzinną, w wyniku czego zmniejszają się obszary biedy i spada poziom ubóstwa. Mówi też o rozpoczęciu reformy finansów publicznych, likwidacji barier dla przedsiębiorców i obniżaniu kosztów pracy. Zwraca uwagę obywateli na podjętych już krokach, by wyeliminować patologie z naszego życia społecznego. Przypomina wysiłki na rzecz budowania silniejszej pozycji międzynarodowej Polski i jej bezpieczeństwa (w tym bezpieczeństwa energetycznego).

Pracodawcy sprowadzają te oceny na przysłowiową ziemię. Wychodzą z założenia, że wzrost gospodarczy, dynamika eksportu, inwestycji oraz w wyniku tego dobre wyniki wpływów budżetowych i wzrost płac to rezultat pracy środowiska gospodarczego, inwestorów, menedżerów oraz pracowników. Natomiast spadek bezrobocia jest konsekwencją wzrostu gospodarczego i wysokiego poziomu emigracji młodych ludzi. Uważają, że w ciągu omawianego okresu rząd nie podjął żadnych kluczowych inicjatyw gospodarczych nakierowanych na przyszłość. Zapowiadano uchwalenie pakietu ok. 150 ustaw, z czego dotąd do Sejmu skierowano ¼, ale nie doprowadzono do końca żadnej z nich (poza w pośpiechu wprowadzoną obniżką składek rentowych). Istotne znaczenie ma brak takich ustaw jak: ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, ustawy o planowaniu przestrzennym i o VAT w budownictwie, o emeryturach pomostowych i o wypłatach emerytur z II filaru. Wiele z ustaw już działających jest tak niskiej jakości (pośpiech i kompetencje posłów...) więc wiele z nich po wejściu w życie czeka już na nowelizację.

Otrzymanie organizacji EURO 2012 ma być silnym impulsem dla rozwoju infrastruktury. Cóż, kiedy przy obecnym ustawodawstwie jest to nierealne, wymaga bowiem pilnych zmian w kilkunastu ustawach i wielu rozporządzeniach, bo dopiero to umożliwi gromadzenie finansów, wykupywanie terenów, przeprowadzanie przetargów.

Osobną sprawą jest rozwiązanie problemów społecznych, które zaowocowały ostatnio protestami nauczycieli i pracowników służby zdrowia. Ten ostatni problem rząd załatwił ogłoszeniem .... że wyjeżdża na urlop!

Tych słabości minionego roku, niewystarczającej merytorycznej aktywności tego rządu i koalicji, bezwzględnie "wypunktowanej" przez pracodawców nie da się "zaklajstrować" likwidacją WSI, powołaniem CBA i odgrzewaniem lustracji.

SPOJRZENIE PRZED SIEBIE

Cztery organizacje pracodawców zrzeszone w Komisji Trójstronnej (Konfederacja Pracodawców Polskich, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Związek Rzemiosła Polskiego oraz Business Centre Club) zaprezentowały też wspólne, krytyczne stanowisko w sprawie założeń budżetu na 2008 rok. Generalne zastrzeżenie dotyczy zmarnowania kolejnego roku bardzo korzystnej koniunktury w gospodarce, gdyż nie przeprowadza się reformy finansów publicznych, w tym nie obniża się poziomu deficytu. Sugerują ograniczenie deficytu poniżej 3%PKB, zapewnienie wielkości długu publicznego poniżej 50%PKB i ograniczenie redystrybucyjnej funkcji państwa. Uważają za niezbędne zreformowanie KRUS i ograniczenie (a nawet likwidację) wcześniejszych emerytur.

Przedsiębiorcy prezentują pogląd, że przyjęty w planie budżetu na 2008 rok wzrost gospodarczy na poziomie 5,7% jest zbyt optymistyczny. Podobnie oceniają przyjęty do planu budżetu przez MF wzrost inwestycji za mało realny. Krytyce poddano także urzędowe nadzieje, że przyrost dochodów podatkowych wyniesie 17,7%. Zwrócono też uwagę na niedocenienie przez MF ryzyka presji inflacyjnej.

A teraz na zakończenie, tradycyjnie już zajmijmy się naszymi baranami...

1. Jacek Saryusz-Wolski jest w Parlamencie Europejskim szefem komisji spraw zagranicznych. Przygotował raport, w którym proponuje uzależnienie wejścia Rosji do WTO od podpisania przez nią Europejskiej Karty Energetycznej i specjalnego Protokołu Tranzytowego. Podpisanie tych dokumentów stworzyłoby szansę dla unijnych koncernów energetycznych, które uzyskałyby dostęp m.in. do rosyjskiej infrastruktury przesyłowej podobnie, jak przedsiębiorstwa rosyjskie mają dostęp do infrastruktury europejskiej. Propozycja ta będzie rozważana we wrześniu, ale już teraz wywołuje kontrowersje. Także Komisja Europejska nie akceptuje takiego poglądu. Nawet jeśli parlament europejski przyjmie ten raport, to Komisja nie będzie nim zobligowana. J. Saryusz-Wolski przedstawił w raporcie jeszcze jedną propozycję. Proponuje on utworzenie nowego unijnego stanowiska "specjalnego przedstawiciela UE ds. energii", którego kompetencje byłyby porównywalne do unijnego "wiceministra spraw zagranicznych". Ta propozycja napotkała na jeszcze większy opór niż dwie poprzednie.

2. Jak było do przewidzenia, po kilku ostrzeżeniach Komisja Europejska (KE) zdecydowała o pozwaniu Polski do unijnego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu. Podstawą pozwu jest niezgodne z unijnym prawem opodatkowanie energii elektrycznej. W Polsce podatek akcyzowy jest wymagany w momencie dostawy przez producenta (czyli elektrownię). Przepisy unijne wymagają, by podatek akcyzowy od energii elektrycznej był liczony w momencie dostawy przez dystrybutorów lub redystrybutorów do odbiorców. Zgodnie z traktatem akcesyjnym Polska miała okres przejściowy do 1 stycznia 2006 roku na dostosowanie swojego systemu do wymagań unijnych. Podobno projekt nowej ustawy akcyzowej już jest i według niego akcyza ma być utrzymana na dotychczasowym poziomie, czyli 20 zł za megawatogodzinę.

3. Nasza kolejna ustawa dotycząca wielkopowierzchniowych obiektów handlowych jest przedmiotem krytyki Komisji Europejskiej. Będzie ona teraz przedmiotem badań jej zgodności z prawem unijnym. Eksperci zwracają uwagę na to, że jest ona w konflikcie z podstawą swobód wspólnego rynku, czyli z zasadą swobodnego przepływu kapitału i świadczenia usług. W podobnych sprawach Komisja Europejska prowadzi już procedury karne przeciwko Francji, Hiszpanii i Holandii.

Na zakończenie coś, co w założeniach jest jednoznacznie pozytywne.

4. Uruchomiony został największy unijny program "Kapitał ludzki". Jego wartość to 11,4 mld euro (unijne pieniądze to 9,7 mld euro), a do samorządów trafi ponad 7 mld euro. Jego efektem w skali całej Unii ma być "uczynienie z Europy atrakcyjnego miejsca do lokowania inwestycji i podejmowania pracy, rozwoju wiedzy i innowacji, a także ma wpłynąć na wzrost zatrudnienia, poprzez tworzenie trwałych miejsc pracy". W kraju będzie w nim uczestniczyć 355 publicznych instytucji rynku pracy (m.in. urzędy pracy, organizacje pozarządowe), a także niemal 1900 instytucji pomocy społecznej. Zakłada on przeszkolenie u nas około 610 tys. pracowników przedsiębiorstw oraz udzielenie wsparcia 950 tysiącom bezrobotnych i poszukujących pracy. Będą finansowane z niego staże zawodowe, szkolenia pracowników w firmach, doradztwo, wolontariat (chodzi o dawanie pracodawcom na przygotowanie stanowisk pracy dla wolontariuszy), promowanie firm itp. Warto tu zwrócić uwagę na priorytety tego programu:

• "Promocja integracji społecznej" – skierowany do m.in. trwale bezrobotnych, inwalidów niemogących znaleźć pracy, kobiet po urlopach macierzyńskich, opuszczających zakłady karne. Formy realizacji to szkolenia, przekwalifikowania zawodowe, dokształcanie np. w zakresie obcego języka.
• "Regionalne kadry gospodarki" – skierowane do właścicieli małych i średnich firm, którzy będą mogli m.in. finansować szkolenia swoich pracowników.
• "Transfer wiedzy i rozwój wykształcenia"- skierowany do uczelni i ośrodków badawczych, by zwiększyć skuteczność przenoszenia innowacji do produkcji. Formy realizacji to stypendia naukowe, szkolenia z zakresu innowacyjności i nowych technologii.

Tak! Uważam to za ważny problem. Jednak czy będziemy mieli wystarczająco dużo dyscypliny by go mądrze zrealizować, a nie zamieniać go na pretekst do medialnych spektakli jak to się dzieje z EURO 2012?....