Rynek lotniczy 2014

Przeczytaj także: Rynek przewozów lotniczych a interesy konsumentów

Rok 2013 okazał się bardzo dobry dla kondycji finansowej branży lotniczej. Osiągnięto znacznie większy zysk operacyjny i zysk netto niż w poprzednich 2 latach (2011-2012); dzięki temu poprawiła się rentowność przedsiębiorstw przewozowych. W pierwszym przypadku było to ponad 20 mld USD, w drugim ponad 10 mld USD. Za 2014 rok – w decydującym stopniu na skutek gwałtownego spadku cen paliwa w ostatnim kwartale – wyniki finansowe spodziewane są jeszcze lepsze. Najświeższe prognozy przewidują wzrost w stosunku do 2013 r. zysku operacyjnego o ponad 50%, a zysku netto o ponad 95%.

W powstawaniu tych zysków siłą sprawczą były w 2013 r. przede wszystkim linie z USA, w mniejszym stopniu z Dalekiego Wschodu; udział Europy okazał się znikomy i zyski linii europejskich wyniosły zaledwie ok. 0,5 mld USD. Znacznie większy wolumen zysku (a można domniemywać, że także rentowność) linii amerykańskich niż europejskich, a nawet azjatyckich świadczy, że lotnictwo pasażerskie w USA dokonało największych restrukturalizacji (wewnątrz i między liniami) i będzie najlepiej przygotowane (m.in. z największymi pieniędzmi) na pokonanie wyzwań, jakie są i powstaną w najbliższych latach. Choć dla linii europejskich przewiduje się także wzrost zysku do 2,7 mld USD w 2014 r i 4 mld w 2015 r., będzie to zaledwie 16% zysków światowych. Pozostaje to daleko w tyle za europejskim potencjałem demograficznym, ekonomicznym i przewozowym.

Także za europejskimi aspiracjami do odgrywania kluczowej roli nie tylko w stanowieniu i przestrzeganiu norm jakościowych usług lotniczych, ale również silniejszej pozycji rynkowej i zdolności konkurowania przewoźników europejskich na rynku globalnym.

Charakteryzując światowy rynek lotniczy IATA opublikowała ostatnio dane (Economic Performance of the Airline Industry, grudzień 2014) dotyczące wpływów podatkowych od linii lotniczych z tytułu płac, ubezpieczeń społecznych, podatków korporacyjnych i produktowych, a więc kwot wpływających do budżetów państwa z racji funkcjonowania linii lotniczych. W 2013 r. wyniosły one 109 mld USD, w 2014 roku szacowane są na 117 mld USD, a w 2015 r. na 125 mld USD. Wymienione kwoty nie obejmują opłat za usługi (charges for services). Łatwo policzyć, że sumy te sięgają ponad 15% przychodów linii ze sprzedaży i pokazują skalę wsparcia (choć niecałą) budżetów publicznych przez linie lotnicze. Można zakładać, że w tej akurat statystyce udział linii europejskich jest nieporównanie wyższy niż partycypacja w światowych zyskach. Istnieje zagrożenie, że finansowa słabość znacznej części linii w Europie (głównie w UE) przekładać się będzie na ograniczenia ich pozycji rynkowych, a rosnący potencjał ekonomiczny i przewozowy krajów Nowej Unii nie tylko nie skompensuje słabnącego ‘Starej”, ale poddany ograniczeniom „nadregulacji” także w krótkim czasie popadnie w stagnację. Czy i jak można tego uniknąć? Odpowiedź na to pytanie jest z każdym rokiem ważniejsza.

A w Polsce? Poniżej kilka punktów, które wydają się istotne dla syntetycznego ujęcia przemian zachodzących na polskim rynku.

• W 2013 r. liczba pasażerów w polskich portach lotniczych przekroczyła 25 mln, lecz wzrost ten (2%) był znacznie skromniejszy niż w poprzednich latach. Złożył się na to ograniczony ruch od kwietnia do lipca, kiedy pasażerów było mniej niż rok wcześniej, co można uznać za odłożony efekt działań OLT Express, a także regres w segmencie przewozów czarterowych.
• W odróżnieniu od poprzednich 3 lat na części naszych lotnisk w 2013 r. ruch był mniejszy niż rok wcześniej. Wzrost miał miejsce przede wszystkim w Warszawie (na skutek czasowego zamknięcia portu w Modlinie) oraz w Krakowie, a w mniejszym stopniu w Katowicach i Rzeszowie. Na pozostałych zaobserwować można było regres.
• Nieznacznie, bo o 2,6% wzrosła liczba cudzoziemców przybywających do Polski samolotem. Oznacza to, że co czwarty turysta zagraniczny w Polsce skorzystał z tego środka transportu. Samolot okazał się bardziej popularny wśród Polaków wyjeżdżających za granicę; około 42% z nich wybrało właśnie ten sposób podróży. Świadczy to o konkurencyjności oferty (w tym cenowej) linii lotniczych w stosunku do innych wariantów transportu.