Żłobki i kluby dziecięce w Polsce 2013

Przeczytaj także: Żłobki i kluby dziecięce w Polsce 2011

Jego wyniki wskazują, że po 3-letnim okresie obowiązywania ustawy1 regulującej na nowo formy i zasady opieki nad dziećmi do lat 3, na koniec 2013 r. działało 1 526 takich placówek, tj. o 376 więcej (32,7%) niż w roku 2012. W tej liczbie odnotowano: 1112 żłobków, 238 klubów dziecięcych, 108 oddziałów żłobkowych i 68 innych placówek. Dysponowały one odpowiednio następującą liczbą miejsc: 51,2 tys., 4,1 tys., 3,0 tys., 1,2 tys., co łącznie stanowiło 59,6 tys. miejsc, tj. o 9,6 tys. więcej niż w 2012 r. Strukturę placówek i miejsc w placówkach przedstawia wykres 1.

W stosunku do roku 2012, w roku 2013 wzrósł udział żłobków w strukturze placówek opieki nad dziećmi z 61% do 73%, a w strukturze miejsc z 80% do 86%. Przyrost zarówno liczby placówek, jak i liczby miejsc dokonał się dzięki żłobkom – wzrost liczby tego typu placówek o 413 i miejsc o 11,1 tys.

Należy zaznaczyć, że odnotowano znaczny spadek liczby placówek określanych jako „inne” – ze 167 na 68, które prawdopodobnie przekształciły się w żłobki lub kluby dziecięce, na co ustawodawca pozostawił czas do kwietnia 2014 r.
Kluby dziecięce i placówki zaliczone do grupy „inne” były zdecydowanie mniejsze od działających żłobków i oddziałów żłobkowych. Przeciętnie dysponowały one odpowiednio 17, 18 miejscami, w przypadku żłobków przeciętna liczba miejsc wyniosła 46, a w oddziałach żłobkowych – 28.

Analiza sektora własności zbadanych placówek wykazała, że udział placówek sektora niepublicznego systematycznie się zwiększa. W 2013 r. ponad połowa placówek opieki nad dziećmi (63%) należała do tego sektora (w 2011 r. - 47%; w 2012 r. – 54%). Oferowały one 35% wszystkich miejsc, czyli o 8 pkt. proc. więcej niż w roku 2012 i według stanu na dzień 31 grudnia przebywało w nich prawie 31% dzieci objętych taką formą opieki. Dla porównania w 2012 r. było to niecałe 23% dzieci. Struktura własności była różna w zależności od rodzaju placówek. Jedynie w grupie oddziałów żłobkowych nadal przeważały placówki publiczne, które stanowiły ok. 82% (w 2012 r. 93%). W grupie żłobków zaczęły przeważać placówki niepubliczne – 57%, w porównaniu do 42% w roku 2012. W grupie klubów dziecięcych i innych placówek, sytuacja nie zmieniła się w porównaniu z rokiem 2012 tj. 97% zbadanych jednostek należało do sektora niepublicznego.

Z analizy zróżnicowania przestrzennego rozmieszczenia placówek wynika, że we wszystkich województwach przeważały żłobki jako forma sprawowania opieki nad małymi dziećmi, chociaż ich udział w strukturze badanych placówek kształtował się różnie: od 85% w przypadku województwa pomorskiego do 53% w województwie podlaskim. W 2012 roku sytuacja wyglądała nieco inaczej. Struktura udziału żłobków wahała się od 72% w województwie podkarpackim do 50% w województwie zachodniopomorskim.

Dostępność placówek na poziomie podregionów (NTS 3) ilustruje mapa 1.
Analizując dostępność opieki nad małymi dziećmi na poziomie podregionów można zauważyć, że największą liczbą miejsc w przeliczeniu na 1000 dzieci w wieku do lat 3 charakteryzują się kolejno największe miasta – Wrocław, Kraków, Poznań, Warszawa i Łódź oraz podregion opolski. Wysokie wartości tego wskaźnika odnotowano także w podregionach obejmujących obszary z innymi dużymi miastami oraz w zachodniej Polsce.