PKPP Lewiatan: Czarna Lista Barier 2011

Przeczytaj także: PKPP Lewiatan: Czarna Lista Barier 2010

W 2010 roku PKPP Lewiatan zajmowała się również projektem ustawy o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, w którym zaproponowano wysokie opłaty za wprowadzenie na terytorium Polski fluorowanych gazów cieplarnianych. PKPP Lewiatan apelowała do Ministerstwa Środowiska o ograniczenie obowiązku nałożenia opłat za wprowadzenie f-gazów na teren RP jedynie w stosunku do podmiotów, które zostały objęte obowiązkami rozporządzenia WE nr 842/2006. Ministerstwo Środowiska nie zawęziło listy podmiotów objętych obowiązkami opłatowymi, ale w toku prac obniżyło poziom proponowanych opłat.

6. BRANŻA ENERGETYCZNA

Głównymi wydarzeniami w branży elektroenergetycznej były w 2010 roku: i) w obszarze regulacyjnym – zakończenie prac nad nowelizacją prawa energetycznego ; ii) w obszarze zmian własnościowych – niezrealizowanie prywatyzacji ENERGI I ENEI; iii) w obszarze inwestycji – kolejne decyzje o zaniechaniu bądź wstrzymaniu budowy dużych bloków węglowych. Odnotować należy także strategiczną decyzję koncernu Vattenfall o wycofaniu się z rynku polskiego i sprzedaży aktywów w polskich spółkach.

Według danych PSE-Operator zużycie energii elektrycznej wyniosło w ubiegłym roku niemal 155 TWh i było o 4 proc. większe niż w 2009 roku. Oznacza to, iż tempo wzrostu zapotrzebowania jest znacznie szybsze niż zakładano po kryzysie ekonomicznym w 2009 roku. Tym samym powraca groźba niedoborów w dostawach energii elektrycznej, jeśli szybko nie zostaną podjęte działania na rzecz poprawy efektywności oraz modernizacji i odbudowy mocy wytwórczych. Nie ulega przy tym wątpliwości, iż priorytetem powinno stać się zmniejszanie zapotrzebowania na energię dzięki poprawie efektywności zużycia końcowego oraz postawienie na innowacyjną energetykę rozproszoną, gdzie okres inwestycji jest znacznie krótszy niż w przypadku dużych elektrowni systemowych.

W obszarze legislacji do najważniejszych zmian pozytywnych należy zaliczyć:

• Przeniesienie nadzoru nad spółką PSE-Operator z Ministerstwa Skarbu Państwa do Ministerstwa Gospodarki, co wzmacnia unbundling operatora systemu przesyłowego.
• Zmiana zasady stanowienia cen ciepła dla kogeneracji w oparciu o ceny referencyjne.

Ponadto kontynuowane są prace nad nowym modelem rynku energii elektrycznej. Zakończono I etap, tj. opublikowanie dokumentu programowego „Koncepcja mechanizmu bilansowania zasobów Krajowego Systemu Elektroenergetycznego”. Zmiany zawarte w opracowaniu PKPP Lewiatan ocenia pozytywnie.

Wciąż jednak brak jest działań systemowych na rzecz rozwoju konkurencji, a wiele postulowanych od dawna zmian nie doczekało się realizacji:

• Ceny detaliczne dla odbiorców w gospodarstwach domowych pozostają regulowane, przy czym najgorszą rzeczą jest utrzymywanie ich przez regulatora na poziomie poniżej kosztów uzasadnionych, co prowadzi do wyższych cen dla biznesu, a ponadto czyni decyzję o pełnym uwolnieniu cen znacznie trudniejszą z racji spodziewanych, koniecznych podwyżek cen energii dla gospodarstw domowych jakie będą musiały nastąpić po ich uwolnieniu.
• Regulowane ceny dla gospodarstw domowych stanowią najpoważniejszą barierę w rozwoju konkurencji na tym rynku. Sytuację pogarsza wadliwość rozwiązań dotyczących tzw. „sprzedawcy z urzędu”, które wymagają pilnych zmian w kierunku sprzedawcy awaryjnego/rezerwowego.
• Zawarte w Polityce energetycznej Polski do 2030 r. deklaracje na rzecz rozwoju konkurencyjnych rynków, nie znajdują niestety odzwierciedlenia w sferze realnych działań podejmowanych przez rząd. Jaskrawym tego przykładem jest zezwolenie na zakup państwowej ENERGII przez inną, także kontrolowaną przez rząd, spółkę PGE, która już posiada dominującą pozycję na polskim rynku energii. Decyzji tej (i słusznie) sprzeciwił się UOKiK.
• Ustawowy obowiązek sprzedaży części wyprodukowanej energii elektrycznej poprzez rynek publiczny, którego celem miało być zwiększenie płynności rynku hurtowego i przejrzystości zawieranych na nim transakcji, tylko częściowo przyczynił się do realizacji tego celu. Ubocznymi efektami zmian ustawowych są zaś: nadmierny pośpiech przy pracach nad przepisami skutkujący błędami, a także powołanie drugiej giełdy energii i nierozstrzygnięte do dziś wątpliwości interpretacyjne czy sprzedaż energii na tej giełdzie będzie wypełniała obowiązek wynikający z ustawy.