eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plWiadomościGospodarkaRaporty i prognozy › Co polscy nastolatkowie wiedzą o finansach? Wyniki badania PISA

Co polscy nastolatkowie wiedzą o finansach? Wyniki badania PISA

2020-07-06 00:10

Co polscy nastolatkowie wiedzą o finansach? Wyniki badania PISA

Co polscy nastolatkowie wiedzą o finansach? © coldwaterman - Fotolia.com

PRZEJDŹ DO GALERII ZDJĘĆ (2)

Jaką wiedzą ekonomiczną legitymują się polscy nastolatkowie? Skąd ją czerpią? Jakie zwyczaje finansowe są dla nich typowe? Odpowiedzi na te i inne pytania niesie za sobą opublikowany w tym roku raport z badania PISA, w ramach którego przebadanych zostało 4,2 tys. piętnastolatków z naszego kraju. Dane z raportu przeanalizował Rzecznik Finansowy.

Przeczytaj także: Nastolatkowie, czyli materializm w czystej postaci?

Z tego tekstu dowiesz się m.in.:


  • Skąd nastolatkowie czerpią wiedzę o finansach?
  • Czy samodzielnie dysponują własnym budżetem?
  • Jaką mają strategię zarządzania pieniędzmi?


Przeprowadzone w 2018 roku badanie PISA potwierdziło, że polscy nastolatkowie mogą pochwalić się dość wysokimi kompetencjami finansowymi. Uzyskany w badaniu wynik 520 punktów, nie tylko znacznie odbiegał od średniej ze wszystkich krajów (505), ale również pozwolił naszym uczniom zająć silną 4. pozycję. Wyprzedzili ich tylko 15-latkowie z Estonii, Finlandii oraz Kanady.

fot. mat. prasowe

Średni wynik polskich 15-latków w badaniu PISA

Dziewczęta z Polski uzyskały średnio 516 punktów, czyli o 7 punktów mniej od chłopców, którzy zdobyli 523 punkty.


Skąd nastolatkowie czerpią wiedzę o finansach?


Raport z badania PISA dowodzi, że młodzi ludzie wiedzę o finansach w przeważającej części przypadków czerpią od rodziców (94 proc. wszystkich badanych uczniów, w tym Polacy). Tak jest zarówno w przypadku rodzin zamożniejszych, jak i mniej zamożnych. Zauważono jednak, że lepiej sytuowani nastolatkowie częściej od swoich rówieśników dyskutują z rodzicami na tematy finansowe.

Na uwagę zasługuje fakt, że polscy nastolatkowie jedynie z rzadka wskazują nauczycieli jak źródło wiedzy o finansach (34 proc. względem 50 proc. średniego wyniku z krajów OECD). Wyżej od pedagogów znajdują się natomiast znajomi (58 proc. Polska, 51 proc. OECD), telewizja lub radio (odpowiednio 55 proc., 50 proc.). Z badania wynika, że ważnym źródłem informacji jest Internet, który w rankingu plasuje się pomiędzy rodzicami a znajomymi. Ok. 79 proc. polskich uczniów deklaruje, że pozyskuje umiejętności finansowe w sieci. Niżej od nauczycieli, w rankingu dotyczącym Polski, znajdują się jedynie czasopisma (26 proc., OECD: 25 proc.).

Nastolatkowie a niezależność finansowa


Kolejnym czynnikiem, który w sposób znaczący wpłynął na wyniki uczniów, jest samodzielnie dysponowanie własnym budżetem. Nieco ponad 3/4 badanych uczniów z krajów OECD zadeklarowało, że mogą swobodnie decydować o niewielkich wydatkach, natomiast 2/3 przyznało, że w przypadku większych sum – muszą pytać o zgodę rodziców. Polscy uczniowie o zgodę na większe wydatki pytają nieco rzadziej – tylko ok. 62% z nich przyznaje się do tego , jednak w przypadku kieszonkowego – robi tak 29% młodych Polaków.

Dziewczęta niemal we wszystkich badanych krajach okazały się być bardziej niezależne w wydawaniu pieniędzy. Chłopcy częściej deklarowali, że pytają rodziców o zgodę. Na samodzielność finansową wpływa status ekonomiczny rodziców – im są zamożniejsi, tym więcej swobody deklaruje badana młodzież. Natomiast imigranci byli mniej niezależni od rówieśników. Warto podkreślić, że ankietowani, którzy zadeklarowali niezależność w podejmowaniu decyzji finansowych, uzyskiwali średnio o 27 punktów więcej od pozostałych.
Jak wynika z danych Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor i Biura Informacji Kredytowej, wszyscy młodzi Polacy mieli łącznie w końcu ubiegłego roku ponad 1 miliard złotych zaległości (przeterminowanych zobowiązań). W Polsce notujemy też wyraźny wzrost zadłużenia wśród osób w wieku 18-24 lata i problemy z jego terminowym regulowaniem. W ciągu trzech ostatnich lat zaległości w tej grupie wiekowej wzrosły o połowę. Średnie przeterminowane zobowiązanie wzrosło z 4,9 do 7,1 tys. złotych. Rekordzista to 24 latek z Lubelszczyzny, który ma niemal 3,5 mln złotych długu!

Skąd bierze się budżet uczniów?


W raporcie przeanalizowano informacje dotyczące tego, skąd współcześni nastolatkowie pozyskują środki finansowe. Największym źródłem pieniędzy dla młodzieży są prezenty od rodziny i znajomych. Aż 58% polskich piętnastolatków otrzymuje kieszonkowe, które nie jest uwarunkowane obowiązkami domowymi typu sprzątanie czy wynoszenie śmieci. To wysoki wynik w porównaniu do średniej, która jest o 10 punktów procentowych niższa.

Młodzi Polacy nieco częściej niż ich rówieśnicy zarabiają pieniądze w trakcie wakacji i w czasie pozaszkolnym (46% w porównaniu do średniej OECD – 39%). Najmniej popularnym sposobem zarobkowania jest nieetatowa praca dorywcza – tylko 21% Polaków i 19% pozostałych uczniów zarabia w ten sposób. Często sposobem na zdobycie pieniędzy jest sprzedaż rzeczy online (z takiego zarobkowania korzysta 41% młodych Polaków, w porównaniu do średniej – 37%).

Wyniki kompetencji finansowej były dodatnio skorelowane przede wszystkim z otrzymywaniem prezentów od rodziny. W przypadku Polski, kieszonkowe w zamian za drobne prace domowe przyczyniło się do wyższych rezultatów z testu. Zdobywanie pieniędzy w inny sposób przekładało się negatywnie na wynik testu.

Jak młodzi ludzie zarządzają swoim budżetem?


Badanie PISA zawiera także ciekawe dane dotyczące strategii zarządzania pieniędzmi przez nastolatków. Ponad 75 proc. z nich porównuje ceny w różnych sklepach oraz ceny ze sklepu stacjonarnego z cenami w sklepie internetowym. Inną stosunkowo popularną taktyką jest powstrzymywanie się od zakupu do momentu aż produkt stanieje. Ta metoda stosowana jest przez 55 proc. polskich nastolatków. Środki finansowe młodzi Polacy czerpią głownie z kieszonkowego (58%) oraz dorywczych prac wakacyjnych. Młodzi Polacy częściej niż ich koledzy z krajów OECD zarabiają pieniądze w czasie wakacji lub po szkole (46% w porównaniu do średniej OECD – 39%).
- Nastolatkowie niedługo wkroczą w dorosłość i staną się konsumentami korzystającymi również z usług rynku finansowego i ważne, by potrafili podejmować rozsądne i świadome decyzje w zakresie ekonomii i finansów. Istotne jest więc dotarcie do młodzieży z właściwą edukacją finansową - mówi dr hab. Mariusz Jerzy Golecki, Rzecznik Finansowy – Szczególnie teraz, gdy kryzys wywołany pandemią wpłynął na finanse i oszczędności tak wielu osób – dodaje.

Program badawczy PISA (Programme for International Student Assessment, Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów) prowadzony jest od 2012 roku. Najnowsze wyniki badania PISA objęły trzynaście państw członkowskich OECD oraz siedem krajów partnerskich, w tym Polskę. W programie badawczym sprawdzającym umiejętności finansowe wzięło udział ponad 117 tys. piętnastolatków z wybranych krajów, w tym ponad 4,2 tys. Polaków. Kompetencje finansowe uczniów były badane za pomocą testu komputerowego, który składał się z 43 zadań. Badane zagadnienia dotyczyły kwestii takich jak: zarządzanie finansami, ryzyko finansowe, analiza i korzystanie z informacji finansowych oraz środowiska rodzinnego i szkolnego w kontekście finansów. Każde z zadań testowych miało określoną trudność, a wynik testu uzyskany przez ucznia odpowiadał poziomowi jego umiejętności finansowych.

oprac. : eGospodarka.pl eGospodarka.pl

Przeczytaj także

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (0)

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: