Jak nam idzie segregacja odpadów?

Przeczytaj także: Wiedza na temat segregacji odpadów rośnie, ale...

Fundacja ProKarton pracuje na co dzień nad projektami związanymi z edukacją ekologiczną społeczeństwa oraz promocją selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów opakowaniowych. W ramach swojej stałej działalności już po raz kolejny postanowiła wziąć pod lupę świadomość Polaków w kwestii selektywnej zbiórki szczególnego rodzaju odpadów opakowaniowych, ze szczególnym uwzględnieniem kartonów służących przechowywaniu płynnej żywności.

Segregacja śmieci oraz recykling opakowań wielomateriałowych to temat coraz częściej dyskutowany zarówno w mediach, jak i w przestrzeni publicznej. Czy jednak dyskusje te przekładają się na poziom wiedzy Polaków i zachęcają ich do przestrzegania reguł selektywnej zbiórki odpadów. Odpowiedzi na to pytanie stara się udzielić najnowsze badanie Fundacji ProKarton.

JAK ZMIENIŁA SIĘ WIEDZA POLAKÓW O SELEKTYWNEJ ZBIÓRCE W OSTATNICH LATACH?

Na przestrzeni ostatnich kilku lat Fundacja ProKarton corocznie przeprowadza badania, mające na celu sprawdzenie poziomu wiedzy Polaków na temat segregacji odpadów opakowaniowych. Względem zeszłego roku utrzymany jest podobny poziom świadomości społeczeństwa w tym zakresie.
Zasad selektywnej zbiórki odpadów przestrzega deklaratywnie 58 proc. Polaków, co oznacza niewielki, dwuprocentowy spadek w porównaniu do ubiegłorocznego wyniku. Najczęściej odpady segregują osoby po 50 roku życia, najrzadziej natomiast trzydziestolatkowie (i osoby młodsze). Osoby o wykształceniu wyższym przestrzegają zasad selektywnej zbiórki niemal dwukrotnie częściej niż osoby o wykształceniu podstawowym. Największy odsetek mieszkańców segreguje odpady w województwach podkarpackim, opolskim i lubelskim.
Odpowiedzi w porównaniu do tych z 2018 roku są procentowo niemal identyczne – 49 proc. osób uważało, że poziom ich świadomości na temat segregacji odpadów opakowaniowych w ciągu ostatnich 3 lat nie uległ zmianie, 38 proc. dostrzegło wzrost swojej wiedzy, natomiast 13 proc. ankietowanych deklarowało spadek poziomu swojej wiedzy. Brak różnic w poziomie wiedzy na temat segregacji odpadów dostrzegają przede wszystkim osoby z wykształceniem podstawowym, zamieszkujące średniej wielkości miasta.

Osobami, które uważają, że ich wiedza na temat segregacji odpadów opakowaniowych zwiększyła się w ciągu ostatnich 3 lat (37 proc.), są przede wszystkim młodzi z wykształceniem wyższym, mieszkający w miastach powyżej 500 tys. mieszkańców. Niestety, aż 14 proc. ankietowanych przyznaje, że dostrzega spadek poziomu swojej wiedzy nt. selektywnej zbiórki odpadów.

DO KTÓREGO POJEMNIKA POWINNY TRAFIAĆ ZUŻYTE KARTONY PO MLEKU I SOKACH?

Respondenci zapytani o to, do jakiego pojemnika wrzucają zużyte kartony po mleku i sokach w pierwszej kolejności wymienili pojemnik w kolorze żółtym (28 proc.), co oznacza, że od dwóch lat wiedza na temat zasad segregacji odpadów wielomateriałowych utrzymuje się na podobnym poziomie. Jest to postęp względem wyników z 2017 roku, kiedy jedynie 17 proc. ankietowanych zadeklarowało korzystanie z odpowiedniego (żółtego) pojemnika. Jednocześnie zanotowany delikatny spadek (2 proc.) wiedzy w tym zakresie w stosunku do roku 2018. Na drugim miejscu ankietowani wymienili pojemniki lub worki w kolorze niebieskim (12 proc.), a następnie zielonym (8 proc.) oraz brązowym (4 proc.). Dla porównania rok temu korzystanie z pojemników niebieskich do segregacji odpadów wielomateriałowych deklarowało 15 proc. badanych, z pojemników zielonych 9 proc., a z brązowych 4 proc. respondentów.

Niepokojący jest fakt, że aż 41 proc. badanych nie zwraca uwagi na to, do jakiego pojemnika wrzuca zużyte kartony po mleku czy sokach. Niestety jest to większy odsetek względem zeszłego roku, kiedy to 33 proc. ankietowanych udzieliło takiej odpowiedzi. Najczęściej na kolor pojemnika, do którego wyrzucają odpady wielomateriałowe, nie zwracają uwagi osoby z wykształceniem podstawowym i średnim oraz mieszkańcy województw łódzkiego i zachodniopomorskiego.

CZY KARTONY DO PŁYNNEJ ŻYWNOŚCI NADAJĄ SIĘ DO RECYKLINGU?

Niemal połowa (49 proc.) Polaków wie, że kartony po napojach nadają się do recyklingu. 23 proc. ankietowanych sądzi, że opakowania wielomateriałowe nie nadają się do recyklingu, a 28 proc. nie zna odpowiedzi na to pytanie. Najwyższa świadomość recyklingowych możliwości, jakie dają kartonowe opakowania po sokach czy mleku, jest widoczna wśród osób z wykształceniem wyższym oraz wśród osób mieszkających w województwie podkarpackim, kujawsko-pomorskim i świętokrzyskim. Najrzadziej wiedzę w tym zakresie deklarują osoby z grupy o wykształceniu podstawowym oraz mieszkańcy województw warmińsko-mazurskiego i zachodniopomorskiego.

-Od wielu lat konsekwentnie podejmujemy działania informacyjno-edukacyjne, aby zwiększać świadomość społeczną na temat selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów opakowaniowych, w tym kartonów po mleku i sokach. Niestety, wielu Polaków nadal nie wie, do którego pojemnika powinny trafiać kartony po mleku i sokach, wiec wybiera niewłaściwy – na przykład niebieski, przeznaczony na papier lub w ogóle nie zwraca uwagi na to, do którego pojemnika wrzuca odpady wielomateriałowe. Taka sytuacja może wiązać się z brakiem dostępności odpowiednich pojemników w pobliżu miejsca zamieszkania. Innym czynnikiem, który może mieć ogromne znaczenie jest fakt, że pojemniki w kolorze żółtym są najczęściej oznakowane napisem „Plastik i metale”. Nie ma tam mowy o opakowaniach wielomateriałowych. Wielokrotnie zwracaliśmy uwagę na to, że odnośne przepisy powinny być zmodyfikowane tak, aby konsument miał jednoznaczną informacje odnośnie zbiórki tego typu opakowań bezpośrednio na pojemniku. Postulujemy aby oznaczać żółte pojemniki do selektywnej zbiórki napisem: „Plastik, metale i wielomateriały”. Taka drobna zmiana w połączeniu z działaniami informacyjno-edukacyjnymi, podejmowanymi przez coraz więcej gmin, urzędy centralne i organizacje pozarządowe, z pewnością będzie miała decydujący wpływ na istotny wzrost selektywnej zbiórki tego typu odpadów. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2017 r. o zasadach selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów, gminy mają czas do 2021 roku na wprowadzenie nowego systemu zarządzania odpadami, który pozwoli na ujednolicenie selektywnej zbiórki w cały kraju. W trwającym obecnie okresie przejściowym w niektórych gminach nadal nie ma stosownych regulacji w tym zakresie, dlatego tak ważna jest działalność organizacji które w jasny i klarowny sposób edukują społeczeństwo, jak segregować odpady, aby możliwe było ich ponowne wykorzystanie – podkreśla Jan Jasiński, prezes Fundacji ProKarton.

Metodologia:
Badanie zostało zrealizowane przez ośrodek Kantar TNS w kwietniu 2019 roku techniką wywiadów bezpośrednich wspomaganych komputerowo (CAPI), na ogólnopolskiej, reprezentatywnej próbie 1005 osób powyżej 15 roku życia.