Tydzień 17/2007 (23-29.04.2007)

Przeczytaj także: Tydzień 16/2007 (16-22.04.2007)

• Według wstępnych ocen deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2006 roku wyniósł 41,57 mld zł, co stanowi 3,9% PKB.
• Według GUS stopa bezrobocia wyniosła w marcu 2007 roku 14,4% (w lutym 14,9%, a w marcu 2006 była na 17,8%).
• Według NBP marcowa inflacja bazowa netto (po wyłączeniu cen żywności i paliw) wzrosła w marcu o 1,7 % r/r (w lutym 1,6% r/r). Według GUS w marcu wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych - inflacja wyniosła 2,5% r/r (w lutym 1,9% r/r).
• Według Ministerstwa Finansów, dług publiczny wyniósł w końcu 2006 roku 504.92 mld zł, co stanowi 48% PKB.
• W 2006 r. bezpośrednie inwestycje zagraniczne wyniosły ok. 11,1 mld euro (wzrost o 44% r/r). Wg rządowych prognoz tegoroczne BIZ będą na podobnym poziomie.
• Według GUS liczba mieszkań oddanych do użytku w pierwszym kwartale tego roku spadła o 5,5% r/r i wyniosła 26 tys. 738. Mniej mieszkań przekazano w większości form budownictwa, chociaż inwestorzy indywidualni oddali 15,8 tys. mieszkań (wzrost o 14,8% r/r).
• W końcu marca 2007 r. upłynął termin okresu przejściowego dla Danii, Polski, Szwecji i Węgier, w sprawie możliwości klasyfikacji kapitałowych systemów emerytalnych (OFE) w sektorze instytucji rządowych i samorządowych. Oznacza to przekwalifikowanie OFE (teraz są one zaliczane do sektora instytucji finansowych i ubezpieczeniowych) i zmianę sposobu liczenia wskaźników makro (w tym także PKB i deficytu).
• Przedwojenne papiery skarbowe są ważne. Tak orzekł Trybunał Konstytucyjny. Roszczenia z tego tytułu są szacowane na 2,5-5 mld zł.
• Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w krajach "10" przekroczyły w ubiegłym roku 38 mld USD, z czego do Polski napłynęło ok. 14 mld USD (37% tej kwoty). Wzrasta ilość inwestycji w sektorze usług i wysokich technologii.
• Problemy ochrony środowiska są w poważnym stopniu finansowane ze środków będących w dyspozycji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska (NFOŚ). Na inwestycje te w latach 2007-8 będzie przeznaczonych 197 mln euro (763 mln zł), z czego 49 mln euro ze środków własnych NFOŚ. W 2006 roku Komisja Europejska przekazała nam na ten cel 147,7 mln euro, a od 2002 roku otrzymaliśmy 516,8 mln euro.
• By zakończyć spór z Komisją Europejską polski rząd przygotował projekt nowej ustawy o podatku akcyzowym. Teraz podatek akcyzowy płacą producenci. Po wprowadzeniu nowej ustawy będą go płacić podmioty gospodarcze, które sprzedają energię końcowym odbiorcom. Spodziewany jest wzrost kosztów u indywidualnych odbiorców energii i u firm.
• W pierwszych dwóch miesiącach roku eksport (liczony w euro) zwiększył się o 16,4%, a import o 15,2%. W tym okresie najszybciej rósł eksport na Ukrainę i do Rosji i obecnie do tych krajów trafia odpowiednio 3,5 i 4,3% polskich towarów.
• Kompania Węglowa to obecnie największa firma górnicza w Europie. Zatrudnia 65,7 tys. osób, którzy pracują w 17 kopalniach zorganizowanych w cztery centra wydobywcze. W pierwszym kwartale firma sprzedała 11,6 mln ton węgla, w tym 2,2 mln ton na eksport. W pierwszym kwartale jej straty wyniosły 3,8 mln zł. Jest bardzo zadłużona, na spłatę długów w I kwartale wydała 66,4 mln zł. Teraz czeka na kolejna transzę dokapitalizowania.
• Grupa Lotos zamierza do końca 2009 roku zwiększyć przerób ropy naftowej z 6 do 10,5 mln ton. Na rozbudowę i modernizację wyda 5,6 mld zł.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

POLSKA GOSPODARKA czyli OBIETNICE I REALIA

Nie ulega wątpliwości, że polska gospodarka jest dziś dobrze wkomponowana w koniunkturę w światowej gospodarce. Jednak coraz częściej odzywają się głosy podważające zasadność często spotykanej euforii u naszych polityków, związanej z dobrymi wynikami gospodarczymi w 2006 roku i w I kwartale 2007 roku. Mocnym głosem przemówiła ostatnio prezydent Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan Henryka Bochniarz, krytycznie ustosunkowując się do głównych założeń obecnej polityki rządu. Zarzuciła mu, że działa on na rzecz konsumpcji owoców wzrostu gospodarczego. Przestrzega, że jeśli obecnego etapu nie wykorzystamy na reformowanie gospodarki, czekają nas takie same kłopoty, jakie mają Węgrzy. Zwróciła też uwagę, że dziś posiadamy najniższy produkt narodowy brutto na mieszkańca wśród nowych państw UE! Natomiast nasz realny przyrost PKB jest tylko wyższy od Węgier (2,2%), Słowenii (4,2%) i Czech (5,5%). Jeśli do tego jeszcze dodać, że nasza produktywność pracy wynosi tylko 62% średniej unijnej, to widać, w jakim miejscu jest dziś nasza gospodarka. Wezwała ona do tego, by przyspieszyć redukcję deficytu finansów publicznych. Zwróciła uwagę na niezbędność racjonalizacji wydatków publicznych np. przez ograniczenie liczby osób mających prawo do wcześniejszych emerytur (dziś to 1,8% PKB), obniżkę dopłat do KRUS (1,4% PKB), czy też przez obniżkę wydatków na renty inwalidzkie (ok. 3% PKB). W tej sytuacji coraz większe zdziwienie wywołuje festiwal coraz to nowych obietnic związanych z wydatkami budżetowymi z równoczesnym zmniejszaniem zobowiązań wobec budżetu.

1. Dwa lata temu samorządy wypracowały jeszcze nadwyżkę budżetową, w roku następnym miały już 1 mld deficytu. W 2006 roku ten deficyt wyniósł już 3 mld zł. Według prognoz ekspertów deficyt ten będzie wzrastał. Jeśli nie zapanujemy nad nim, to może to w istotny sposób opóźnić spełnienie kryteriów z Maastricht i wejście do strefy euro. Bezpośrednią przyczyną jest szybki wzrost inwestycji związanych z wykorzystywaniem unijnych dotacji. Według Janusza Jankowiaka - głównego ekonomisty Polskiej Rady Biznesu na koniec tego roku deficyt samorządów skoczy z 3 do 6-7 mld zł. Mimo, że rozwój regionalny pociąga za sobą zadłużanie się, to jednak istnieje granica zadłużenia, której nie wolno przekroczyć. Eksperci stoją na stanowisku, że inwestycje lokalne charakteryzują się większą racjonalnością i gospodarnością, niż centralne. Zatem deficyt samorządów oraz ich długi są mniej niebezpieczne niż deficyt budżetowy i dług państwa (według Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, udział długu regionów w całym zadłużeniu kraju to jedynie 5%), który co roku wzrasta o ok. 40 mld zł.

W 2006 roku deficyt finansów publicznych wyniósł 3,9% PKB. Według naszych zobowiązań wobec Komisji Europejskiej ma on co roku malec o 0,3 pkt. procentowego. Będzie to trudne, bo przyjęto szereg zobowiązań zwiększających wydatki, przy równoczesnej obniżce wpływów (w 2007 roku samo tylko obniżenie składki rentowej o 7 punktów procentowych, co będzie kosztować około 20 mld zł, a gdzie jest jeszcze miejsce na coroczną waloryzację rent i emerytur, program prorodzinny przygotowany przez rząd i obiecywane dopłaty do biopaliw).

2. Przepisy regulujące partnerstwo publiczno - prawne obowiązują już od ponad półtora roku. Jednak przyjęta ustawa okazała się niewypałem, przyjęte przepisy nie są wykorzystywane, dotąd nie zawarto żadnej umowy tego typu, ustawa jest martwa! Aktualnie jednostki samorządowe podejmują współpracę z prywatnymi przedsiębiorcami na podstawie ogólnych regulacji z zakresu prawa cywilnego. Przygotowywana jest nowa ustawa, której zapisy są pozytywnie oceniane przez ekspertów. Przewiduje ona równowagę interesów obu stron umowy i sposób wynagradzania prywatnego partnera.

3. W latach 2007-13 Polska będzie dysponowała funduszami unijnymi w wysokości ok. 67 mld euro. Aktualnie trwają negocjacje co do sposobu wykorzystania tych dotacji. Przygotowane programy nie przewidywały wydatków na EURO 2012. Jeśli Komisja Europejska wyrazi zgodę, to dotowanie tych wydatków będzie realizowane z rezerwy tak, by nie ucierpiały dotychczasowe plany. Zaskakuje jednak propozycja, by budowę stadionów finansowano w ramach programu operacyjnego "Innowacyjna gospodarka" (bo jak wykazać, że podniesie to konkurencyjność gospodarki. Dotacja taka miałaby wynieść 800-900 mln euro. Inne inwestycje (autostrady, lotniska, koleje) były już wcześniej przewidziane do wsparcia dotacjami unijnymi.

4. Rada Polityki Pieniężnej podniosła stopy procentowe o 0,25 pkt procentowego. Jest to pierwszy wzrost stóp od prawie trzech lat. W swoim komunikacie RPP prognozuje, że "w najbliższych kwartałach utrzyma się wysokie tempo wzrostu popytu krajowego, najprawdopodobniej przewyższające tempo wzrostu potencjalnego PKB, co będzie oddziaływać w kierunku stopniowego narastania presji płacowej i inflacyjnej". Podstawą dla dalszych decyzji Rady będą oceny tempa wzrostu wynagrodzeń w stosunku do dynamiki wydajności pracy, poziom kursu złotego, oddziaływanie procesów globalizacyjnych na gospodarkę.

5. Tak zwany "podatek Belki" (od zysków z oszczędności i inwestycji kapitałowych) płacą inwestorzy giełdowi, właściciele obligacji i lokat bankowych, klienci funduszy inwestycyjnych według jednej stawki 19%. Mimo, że rząd obiecywał jego likwidację już w 2006 roku, to w dalszym ciągu on obowiązuje. W 2004 wpływy z tego tytułu do budżetu wyniosły ponad 530 mln zł, w 2005 już 0,76 mld zł, a za rok 2006 będą na pewno dużo większe (nieoficjalne dane mówią, że do kasy państwa wpłynęło z tego tytułu ok. 1,4 mld zł). Te dochody wraz z zarobkami fiskusa na giełdzie dało wpływy do budżetu w wysokości 2,2 mld zł.