Świat: wydarzenia tygodnia 1/2012

Przeczytaj także: Świat: wydarzenia tygodnia 52/2011

• Rządy czołowych gospodarek świata mają do spłaty zapadające w tym roku długi w wysokości ponad 7,6 bln USD (z odsetkami jest to 8 bln USD).
• W II kwartale wzrost amerykańskiego PKB wyniósł 1,3 proc. W III kwartale wyniósł 1,8 proc., a według prognoz w IV kwartale mógł sięgnąć nawet 3 proc. W listopadzie stopa bezrobocia spadła do 8,6 proc. (wcześniej 9 proc.).
• Wzrasta napięcie w rejonie Zatoki Perskiej. Stany Zjednoczone wprowadziły nowe sankcje na Iran. Decyzję o embargu na irańską ropę wprowadziła UE. Iran odpowiedział groźbą zablokowania cieśniny Ormuz, przez którą transportowana jest ropa z krajów arabskich. Należy liczyć się z kolejna fazą wzrostów cen ropy na światowych rynkach.
• Kanadyjskie i amerykańskie władze wyraziły zgodę, aby KGHM Polska Miedź SA kupiło 100 procent kanadyjskiej firmy Quadra FNX. Jeśli dojdzie do tej transakcji, będzie ona miała wartość ok. 9,44 mld zł i KGHM będzie na czwartym miejsce na świecie, pod względem wielkości zasobów miedzi. Quadra posiada tzw. niskokosztowe złoża miedzi (kopalnie odkrywkowe). W poprzednim roku Quadra FNX wyprodukowała 115 tys. ton miedzi (21. miejsce na świecie). Firma produkuje miedź, nikiel, złoto, platynę i pallad. Ma kopalnie w Kanadzie, w USA i Chile.
• Forbes szacuje, że kraje BRICS mają obecnie 20 – procentowy udział w światowym PKB. Mają też do pokonania poważne zagrożenia (Chiny mają problemy na rynku inwestycyjnym i nieruchomościowym, Indie mają kłopoty z korupcją i skrajną nędzą, podobnie Brazylia, Rosja ma jednostronną gospodarkę opartą na surowcach energetycznych).
• Chiński koncern naftowy PetroChina wykupił 40 proc. udziałów w kanadyjskich złożach ropy naftowej w piaskach bitumicznych MacKay River. Cena transakcji to 673mln USD.
• Francuski Total inwestuje w eksploatację amerykańskich złóż gazu łupkowego. Za 900 mln USD odkupuje 25 proc. udziałów od amerykańskich firm Chesapeake Energy i EnerVest. Zapowiedział też, ze do końca 2014 r. zainwestuje 1,42 mld USD na wiercenia w złożach Utica (stan Ohio).
• Zakończył się spór przed trybunałem Międzynarodowej Izby Handlowej pomiędzy ExxonMobil a Wenezuelą. Rozpatrywano odszkodowanie za nacjonalizację wenezuelskich złóż ropy. Wyrok jest korzystny dla Wenezueli, bo w rozliczeniu koncern otrzyma kilkaset mln USD (początkowo żądał 12 mld USD).

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

IRAŃSKI PROGRAM NUKLEARNY. JAK WPŁYNIE NA ŚWIATOWĄ GOSPODARKĘ

W ostatnich dniach unijne kraje dołączyły do amerykańskiej inicjatywy nałożenia embarga na ropę naftową z Iranu. Ta decyzja ma być oficjalnie ogłoszona dopiero pod koniec stycznia. Francja dodatkowo forsuje wprowadzenie przez UE zakazu transakcji finansowych z bankiem centralnym Iranu popierając w tym zakresie inicjatywę USA. To kolejne próby zmuszenia Iranu do rezygnacji z militarnej części programu nuklearnego. Trwają też amerykańskie naciski, aby do tych inicjatyw dołączyły Japonia i Chiny. Jakie są dziś skutki dotychczasowych nacisków na Iran? Jakie są perspektywy tego konfliktu?

Eksperci nie mają wątpliwości, że Iran realizując program nuklearny intensywnie rozwijają także jego część militarną. Oceniają, że już w tym roku Iran będzie gotowy do wyprodukowania broni atomowej. Niestandardowy i nieprzewidywalny charakter dotychczasowych działań władz w Teheranie powoduje, że tak kraje regionu Bliskiego Świata, jak i społeczność międzynarodowa jest poważnie zaniepokojona perspektywą posiadania przez Iran broni atomowej.

Irański program atomowy zwiększa napięcie w rejonie Zatoki Perskiej. Zachód już od dłuższego czasu wywiera presję na Teheran, by zrezygnował ze swoich ambicji atomowych. Dotąd role były podzielone. Groźby militarne to była dotąd domena Izraela (forsuje on koncepcję selektywnego ataku lotniczego na irańskie instalacje nuklearne). Stany Zjednoczone nauczone rezultatami ostatnich interwencji militarnych stawiają na wzmaganie presji ekonomicznej. W Europie USA są silnie wspierane przez Francję.

Na groźbę wprowadzenia kolejnych sankcji Iran odpowiada groźbą zablokowania cieśniny Ormuz, przez która przepływają tankowce z ropą z krajów Zatoki Perskiej. To poważne zagrożenie dla gospodarki światowej. Blokada cieśniny spowodowałaby poważne perturbacje na światowych rynkach energetycznych. W odpowiedzi w te okolice Stany Zjednoczone wysłały jedną ze swoich flot. W rezultacie wzrastają ceny ropy i jedną z głównych przyczyn jest wzrost napięcia w tym rejonie świata.

Dołączenie do amerykańskiego embarga krajów unijnych nie przyszło łatwo. Iran jest szóstym eksporterem ropy (22 mln ton rocznie) a UE odbiera 16 proc. irańskiego eksportu ropy (jej głównymi odbiorcami są Grecja, Włochy i Hiszpania). Wprowadzając to embargo państwa europejskie będą zmuszone do znalezienia nowych źródeł zaopatrzenia w ropę.

Powstaje pytanie, czy uda się zmusić Iran do ustępstw? Iran to znacznie większy kraj niż Irak i Libia. Posiada silniejszą gospodarkę i znacznie większe siły zbrojne. Kolejny konflikt zbrojny po Iraku i Libii w obecnej sytuacji gospodarczej i politycznej USA (w tym roku są wybory prezydenckie) jest mało realny. Amerykańska interwencja zbrojna byłaby ryzykowna. Dlatego zwiększając presję Biały Dom liczy na wywołanie perturbacji w irańskiej gospodarce, a także niepokojów politycznych osłabiających obecny system rządów islamskich.

Jest jednak wątpliwe, by w tych działaniach Indie i Chiny poparły Amerykę. Nie jest to może istotne, ale analitycy przewidują zwiększenie importu ropy irańskiej do tych krajów i niższe niż dotąd ceny kontraktowe na te dostawy...