Jak reformy wpłynęły na budżet domowy?

Przeczytaj także: Sytuacja finansowa Polaków gorsza niż w 2010 r.

Według raportu, wsparcie rodzin z dziećmi za pośrednictwem systemu podatkowego istotnie wzrosło wśród rodzin wszystkich grup dochodowych, poza najbiedniejszymi 10% gospodarstw. Na wprowadzeniu ulgi podatkowej najsilniej skorzystały gospodarstwa najbardziej zamożne – w ramach systemu podatkowego wsparcie rodzin z najwyższej grupy decylowej wzrosło z 34,80 zł do 137,80 zł (przeciętnie na dziecko w miesiącu). Wśród najuboższych 10% gospodarstw, wsparcie systemu podatkowego wzrosło w tym czasie z 8,30 zł do 13,00 zł na dziecko. Jednocześnie zmiany wartości świadczeń rodzinnych zwiększyły wsparcie dzieci z pierwszego decyla z 102,80 zł do 124,40 zł. W innych grupach dochodowych przeciętne wsparcie dla dzieci wzrosło z 102,60 zł do 140,20 zł (drugi decyl), z 54,20 zł do 143,50 zł (5-ty decyl), z 27,00 zł do 141,00 zł (9-ty decyl) i z 45,80 zł do 155,00 zł (10-ty decyl). Wyraźnie więc nastąpiło wyrównanie wsparcia poprzez zwiększenie jego wartości dla dzieci z gospodarstw zamożniejszych.

W 2009 roku podniesiono wartość wypłacanych świadczeń rodzinnych, co jednak w połączeniu z utrzymywaniem stałych wartości kryteriów dochodowych zaowocowało przeciętnie tylko nieznacznie wyższym wsparciem dzieci z pierwszego decyla. Z kolei obniżenie podatków w systemie PIT w 2009 roku oraz zamrożenie kwoty wolnej od podatku przyczyniły się do wyraźnego obniżenia wartości wsparcia rodzin z dziećmi w ramach systemu podatkowego wśród zamożniejszych gospodarstw po 2007 roku.

- To, jaki wpływ realizowane reformy miały na poszczególne grupy gospodarstw domowych, oraz jak istotny był efekt zmian na wartość dochodów i wydatków budżetowych, wydaje się mieć szczególne znaczenie z perspektywy zbliżających się wyborów parlamentarnych. Dotyczy to zarówno skali podejmowanych rozwiązań, jak i ich spójności z obietnicami deklarowanymi w programach wyborczych i w kolejnych exposé. Naszym zdaniem poziom wiedzy na temat tego, jaki wpływ na nasze życie mają konkretne reformy - bez względu na to przez jaką partię są proponowane - jest w naszym kraju bardzo niski. Chcemy, by Polacy byli bardziej świadomi w tym zakresie. Nasz raport będzie pierwszym, który systematycznie analizuje zestaw reform, które miały bezpośredni wpływ na sytuację finansową budżetów domowych. Opiera się o doświadczenia innych krajów, w szczególności Wielkiej Brytanii, gdzie mikrosymulacyjna ocena wprowadzanych reform i porównanie ich z wcześniejszymi deklaracjami odgrywa znaczącą rolę w zakresie ekonomicznej edukacji społeczeństwa i rozumienia skutków decyzji podejmowanych przez rządzących – mówi dr Michał Myck, dyrektor Fundacji CenEA i jeden z autorów przygotowywanych raportów.

Pod koniec września opublikowany zostanie również drugi raport, analizujący deklaracje wyborcze najważniejszych ugrupowań politycznych w czasie trwającej właśnie kampanii wyborczej.

*decyle dochodowe to grupy dochodowe, z których każda zawiera 10% gospodarstw domowych, przy czym w pierwszej znajduje się pierwsze 10% najbiedniejszych gospodarstw (biorąc pod uwagę tzw. dochód ekwiwalentny, czyli dochód uwzględniający strukturę gospodarstwa domowego), w drugiej drugie 10%, etc., aż do ostatniej dziesiątej grupy, która obejmuje najbogatsze 10% gospodarstw.